Olej słonecznikowy – właściwości. Ssanie oleju słonecznikowego – efekty i skutki uboczne

Aktualizacja: 22 stycznia, 2025

W ostatnich latach olej słonecznikowy stał się popularnym źródłem tłuszczu, chętnie wykorzystywanym w przemyśle spożywczym i naszej codziennej kuchni. Ze względu na swój uniwersalny charakter z powodzeniem stosowany jest do potraw na zimno, a także tych poddawanych obróbce termicznej.

Olej słonecznikowy

Rosnąca popularność oleju słonecznikowego zdaje się być odpowiedzią na rosnącą świadomość konsumentów na temat zagrożeń związanych ze spożyciem innych źródeł tłuszczu. Do najczęściej typowanych zaliczyć można tłuszcze utwardzone pochodzące z oleju palmowego czy oleje sojowe i kukurydziane, których surowce do produkcji pochodzą często z upraw GMO.

Olej słonecznikowy pochodzi z nasion, dlatego wydaje się logiczne, że jest zdrowym oraz naturalnym źródłem tłuszczu. Korzystając z najnowszych doniesień ze świata zdrowia sprawdzimy czy argument ten rzeczywiście ma swoje uzasadnienie. 

Właściwości oleju słonecznikowego

Tych, którzy sądzą, że olej słonecznikowy stanowi jedynie źródło energii (1g tłuszczu = 9 kcal energii) [1] czeka nie lada rozczarowanie. Przyjrzyjmy się poznanym dotąd właściwościom, szeroko opisywanym w świecie medycyny żywienia:

• olej słonecznikowy cechuje się stosunkowo wysoką zawartością witaminy E sięgającą 41,4 mg/100g, co odpowiada aż 205% dziennego zapotrzebowania organizmu[2]. Witamina E  zaliczana jest do silnych przeciwutleniaczy, których zadaniem jest chronić organizm przed uszkodzeniem komórek wywołanym wolnymi rodnikami. Zapobiega ponadto przedwczesnemu rozpadowi erytrocytów, a także zlepianiu się płytek krwi, co usprawnia funkcjonowanie układu krążenia [3]. Witamina E zdaje się również wykazywać protekcyjne działanie przed rozwojem nowotworu raka jelita grubego [4];
• tłuszcze z definicji stanowią świetny składnik do nawilżania skóry. Wykazano, że systematyczna aplikacja nierafinowanego oleju słonecznikowego bezpośrednio na skórę może skutecznie zmniejszyć lub opóźnić powstawanie zmarszczek [5]. Bezpieczeństwo stosowania zdaje się potwierdzać badanie [6], które wykazało, że stosowanie oleju słonecznikowego bezpośrednio na skórę nie tylko nawilża ją, ale wykazuje protekcyjne działanie na warstwę rogową naskórka;
• olej słonecznikowy stanowi jedno z lepszych źródeł fitosteroli (ok. 300 mg/100 g). Wiele dostępnych badań dowodzi pozytywnego wpływu tych związków na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi [7];
• zdecydowana większość przypisywanych korzyści zdrowotnych oleju ma związek z zawartością nienasyconych kwasów tłuszczowych. Badania sugerują, że wielonienasycone kwasy omega-3,-6 oraz -9 wykazują silne działanie przeciwzapalne, obniżają niekorzystną frakcję LDL cholesterolu, wykazują działanie kardioprotekcyjne i antyoksydacyjne [8][9];
• należy jednak mieć na uwadze, że olej słonecznikowy charakteryzuje się stosunkowo wysoką zawartością kwasów tłuszczowych omega-6 (23g/100g) w stosunku do omega-3 (0,074g/100g). Daje to niekorzystne proporcje wynoszące blisko 310:1[2]. Prawidłowy stosunek wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 powinien wynosić maksymalnie 1:5 (n3:n6) [3].

Ssanie oleju słonecznikowego

Ssanie oleju (z ang. „oil pulling“) w 1992 r zapoczątkował ukraiński lekarz dr med. R Karach. Zdaniem doktora zastosowanie innowacyjnej, jak na tamte czasy, metody pozwalało skutecznie leczyć szeroką gamę schorzeń, począwszy od chorób serca, problemów z układem pokarmowym po zaburzenia gospodarki hormonalnej. Jak twierdził twórca do przeprowadzenia zabiegu potrzeba jedynie niewielkiej ilości nierafinowanego oleju roślinnego, przy czym najczęściej używanym był olej słonecznikowy. Umieszczony w ustach tłuszcz należy poddawać zasysaniu i przeciskaniu przez zęby przez okres 15–20 minut, dwa do trzech razy dziennie. Po zakończeniu zabiegu olej należy wydalić, a usta przepłukać wodą. Autor metody podkreśla by nie połykać płynu po zakończeniu zabiegu z uwagi na nagromadzone w nim bakterie i toksyny [10][11].

Ssanie oleju słonecznikowego – efekty

Istnieją doniesienia potwierdzające skuteczność działania terapii w ochronie płytki nazębnej przed próchnicą, poprawie higieny jamy ustnej, spadku ogólnej liczbie drobnoustrojów w jamie ustnej oraz redukcji stanów zapalnych dziąseł [12][13][14][15].

Ssanie oleju słonecznikowego – skutki uboczne

Na podstawie aktualnie dostępnych badań można stwierdzić, że zabieg ssania oleju wykonywany zgodnie z zaleceniami jest całkowicie bezpieczny i może być stosowany w celu utrzymania dobrej higieny jamy ustnej oraz zdrowia [16].

Należy jednak mieć na uwadze, że terapia ta nie powinna zastępować klasycznego leczenia stomatologicznego i na chwilę obecną nie jest rekomendowana przez Amerykańskie Stowarzyszenie Stomatologiczne [17].