Medyczna marihuana – właściwości, wpływ na leczenie

Aktualizacja: 11 grudnia, 2018

Medyczna marihuana może być skuteczna w leczeniu niektórych objawów chorób, jednak ogólny zachwyt nad jej potencjalnymi właściwościami i ruchy dążące do legalizacji są nad wyraz entuzjastyczne i nieproporcjonalne do udokumentowanych efektów leczniczych.

Właściwości lecznicze medycznej marihuany

Marihuana w swoim składzie zawiera dwie substancje czynne, które zgodnie z obecnym stanem wiedzy, wykazują działanie lecznicze. Są nimi – THC (tetrahydrokanabinol) oraz CBD (kannabidiol). Spośród nich jedynie THC wykazuje działanie psychoaktywne, jednakże jeden, jak i drugi związek są wykorzystywane w medycynie. THC np. może złagodzić nudności i stymulować apetyt, a także jest pomocny w łagodzeniu objawów towarzyszących stwardnieniu rozsianemu. CBD z kolei ma potencjał łagodzący zapalenie, proces neurodegeneracji czy stany psychotyczne. Mechanizm działania kannabinoidów przyjmowanych z zewnątrz zrozumieć możemy jedynie poprzez rozszyfrowanie funkcji jakie pełnią wytwarzane w naszym organizmie endokannabinoidy. Zarówno w naszych mózgach jak i innych tkankach obecne są receptory (CB1 i CB2) dedykowane tym związkom i przez które wywołują one swój efekt. Nasze wewnętrzne kannabinoidy odpowiadają za szereg funkcji: ochronę neuronów przed uszkodzeniem mechanicznym (np. poprzez ciśnienie krwi), działanie przeciwbólowe, regulujące nastrój (uwaga: kannabinoidy w wysokich dawkach wywołują odwrotny efekt, tzn. zwiększają ryzyko obniżonego nastroju poprzez mechanizm tzw. down-regulacji, czyli obniżenie liczby receptorów CB1). Rodzi się pytanie – zatem, w leczeniu których schorzeń możemy wykorzystać marihuanę?

Co leczy marihuana

Według różnych badań marihuana może być wykorzystywana w leczeniu bądź łagodzeniu objawów niektórych chorób.

Stwardnienie rozsiane

Stwardnienie rozsiane to autoimmunologiczna choroba o podłożu zapalnym, gdzie dochodzi do uszkodzenia neuronów. Prowadzi do znacznego obniżenia jakości życia. Osobom dotkniętym chorobą mogą towarzyszy różne objawy: ból, spastyczność, zaburzenia pamięci, drżenie kończyn, przewlekłe zmęczenie. Badania dotyczące efektywności marihuany w łagodzeniu dolegliwości są sprzeczne. W niektórych wykazano zmniejszenie odczuwanego bólu czy spastyczności, jednak użycie kannabinoidów wiązało się niemal w każdym przypadku z pogorszeniem pamięci i innymi subiektywnymi skutkami ubocznymi.

Ból neuropatyczny

Czyli ból spowodowany uszkodzeniem/chorobą układu nerwowego. Towarzyszy wielu chorobom, w tym cukrzycy czy infekcji HIV. W tym obszarze badania są obiecujące, jednak najczęściej osoby biorące w nich udział były obserwowane nie dłużej niż przez okres kilku tygodni, w związku z czym trudno ocenić dalekosiężne skutki związane z zażywaniem kannabinoidów. Do takich z pewnością należy upośledzenie funkcji poznawczych.

AIDS, wyniszczenie nowotworowe

Kannabinoidy przyjmowane zarówno doustnie, jak i przy zastosowaniu inhalacji okazują się wpływać korzystnie na apetyt i łagodzić nudności u osób chorych na AIDS i nowotwory.

Nieswoiste choroby zapalne jelit

W jednym z badań osoby cierpiące na chorobę Crohn’a paliły marihuanę przez okres 8 tygodni. Choć wyniki nie były istotne statystycznie u 5 na 10 osób z grupy eksperymentalnej odnotowano remisję choroby, w porównaniu do 1 na 11 osób przyjmujących placebo. To obiecujące wyniki, które wskazują na skuteczność THC (lub innego składnika marihuany) w leczeniu chorób zapalnych jelit.

Zespół Szoku Pourazowego (PTSD)

Marihuana może utrudniać leczenie zespołu pourazowego.

Medyczna marihuana w Polsce

W Polsce dostępny jest wyłącznie jeden lek zawierający THC oraz CBD. Dedykowany jest on osobom chorym na stwardnienie rozsiane, cierpiącym z powodu spastyczności, u których dotychczasowe standardowe leczenie nie przyniosło efektów. Na potrzeby ratowania życia i zdrowia można jednak sprowadzić do Polski preparaty z zagranicy, które w swoim składzie zawierają aktywne komponenty marihuany (Marinol, Cesmet). To tzw. import docelowy. W pierwszym etapie zostaje wydane zapotrzebowanie przez lekarza prowadzącego, którego zasadność następnie zostaje potwierdzona przez konsulat krajowy lub wojewódzki. Potwierdzone zapotrzebowanie jest następnie odsyłane do Ministerstwa Zdrowia, gdzie zostaje rozpatrzony wniosek (Minister Zdrowia sprawdza jedynie, czy nie występują okoliczności uniemożliwiające sprowadzenie leku z zagranicy). Po otrzymaniu zgody Ministra zostaje złożone zamówienie poprzez aptekę ogólnodostępną. Sativex nie jest refundowany ze względu na brak dostatecznych dowodów na skuteczność.

Ogólny entuzjazm towarzyszący poszukiwaniom nowych zastosowań marihuany staje się niebezpieczny i utwierdza, zwłaszcza młodzież, w przekonaniu, że jest to używka zupełnie nieszkodliwa. Jest jednak inaczej, przede wszystkim w odniesieniu do osób poniżej 18 roku życia. Badanie obserwacyjne zakrojone na szeroką skalę wykazało, że wśród osób regularnie palących marihuanę przed uzyskaniem pełnoletniości nastąpił istotny spadek funkcji poznawczych, co wykazały gorsze wyniki w testach IQ. Palenie marihuany wydaje się mieć niekorzystny wpływ na połączenia neuronalne w istocie białej mózgu zwłaszcza w obrębie hipokampa (struktura mająca decydujący wpływ na pamięć). Ryzyko zaburzenia struktur mózgu maleje wraz z wiekiem rozpoczęcia stosowania marihuany. Cannabis sativa nie jest więc rośliną o wyłącznie dobroczynnym wpływie na organizm, a wręcz przeciwnie. Może przyczynić się wśród młodych osób do obniżenia sprawności intelektualnej, a w konsekwencji uniemożliwić pełne wykorzystanie osobniczego potencjału.