Chińskie grzyby lecznicze – rodzaje, właściwości i zastosowanie

Aktualizacja: 28 stycznia, 2025

Od dawna ludzie spożywali grzyby ze względu na ich walory smakowe. Potrafili także docenić ich właściwości zdrowotne. Najszerszą wiedzę na temat ich leczniczych właściwości posiadali mieszkańcy dalekiego wschodu: Chin, Japonii, Korei. Początki wykorzystywania grzybów w tradycyjnej medycynie chińskiej datuje się na około 7 tysięcy lat temu.

Również obecnie docenia się właściwości grzybów, które dostarczają współczesnej medycynie i farmacji skutecznych leków i substancji leczniczych. Wśród nich wymienić można: antybiotyki, statyny, przeciwutleniacze typu chinonów, kwasów fenolowych (salicylany), polisacharydów – naturalnych stymulatorów odporności.

Od zarania cywilizacji ludzie marzyli o nieśmiertelności i długowieczności. W Chinach szeroko rozpowszechniony był pogląd, że grzyb Ling zhi, znany również pod inną nazwą Reishi, wchodził w skład eliksiru długowieczności.

Grzyby lecznicze – właściwości

Wśród Słowian i narodów azjatyckich grzyby jadalne obecne były w jadłospisie ze względu na swoje walory smakowe, zapachowe i odżywcze. Świeże grzyby zawierają średnio od 15 do 40% białka o strawności i przyswajalności 60–90%, czyli podobnej do mięsa, ale niższej od niego wartości kalorycznej. Posiadają sporo aminokwasów z czego 25% z nich występuje w stanie wolnym, a ich stosunki ilościowe są dla organizmu ludzkiego korzystniejsze niż w przypadku innych pokarmów roślinnych i zwierzęcych. Grzyby zawierają od 3 do 28% cukrów głównie glikogenu i zaledwie 5–8% tłuszczów. Zawierają także sporo witamin głównie witaminy C, B2, B3, oraz B5, a także związki potasu, fosforu, manganu, żelaza, siarki, krzemu, wapnia i glinu.

Oprócz tego grzyby zawierają wiele substancji o działaniu leczniczym. Do najważniejszych należy zaliczyć wielocukry, glikoproteiny oraz inhibitory enzymów. W dużej mierze są one odpowiedzialne za immunostymulujące oraz przeciwnowotworowe właściwości zawierających je grzybów. Wiele badań dowodzi, że mogą one wykazywać silne właściwości wzmacniające, przeciwwirusowe (łącznie z HIV), przeciwnowotworowe. Dodatkowo działają przeciwpasożytniczo, grzybobójczo i bakteriobójczo oraz przeciwzapalnie. Wpływają regulująco na gospodarkę cukrów i lipidów we krwi.

Grzyby chińskie – rodzaje

Reishi

Grzyby Reishi (Ganoderma lucidum) znane są również pod różnymi nazwami. W Japoni – mannentake, w Chinach – Ling zhi, w  Polsce jako lakownica lśniąca. Smak Reishi jest słodki, czasami lekko gorzki. Wykazują silne działanie przeciwnowotworowe. Grzyby te mają korzystny wpływ na serce, płuca oraz wątrobę, wzmacniają nerki i zwalczają kaszel. Działają pozytywnie na strukturę włosów.

Shiitake

Unikatowe właściwości tego grzyba umożliwiają odzyskanie sił i witalności organizmu, wzmacniają system odpornościowy. Udowodniono jego działanie lecznicze w przypadku takich chorób jak: nowotwory, choroby serca, nadciśnienia, otyłości. Shiitake ma korzystne działanie w przypadku kamicy woreczka żółciowego, wrzodów, zaparć. Ma silne działanie antybakteryjne. Według badań laboratoryjnych, Shiitake zapobiega rozmnażaniu się w tkankach wirusa HIV. Grzyb ten stosowany jest w cukrzycy jako środek obniżający poziom cukru.

Maitake

Grzyby Maitake, w Polsce znane jako żagwica listkowata, są łagodne w smaku. Grzyb ten skutecznie reguluje ciśnienie krwi, a także poziom cukrów i lipidów we krwi. Coraz częściej naukowcy przekonują, że pomaga on także w walce z otyłością. Podobnie jak wiele grzybów leczniczych stosowany jest  również w leczeniu raka, również w leczeniu AIDS.

Cordyceps

Kordyceps chiński (maczużnik chiński) to grzyb pochodzący z Tybetu i Nepalu. Dodaje energii, chroni serce, a ponadto może wspomóc leczenie niektórych postaci nowotworów. Wykazano, że polisacharydy oraz glukany wyizolowane z grzyba w warunkach laboratoryjnych zabijały komórki nowotworowe. Naukowcy sugerują także korzystne działanie substancji zawartych w kordycepsie na układ odpornościowy. Badania wykazały, że grzyb ten nasila działanie komórek NK (Natural Killers) odpowiedzialnych za niszczenie komórek nowotworowych.

Grzyby chińskie – zastosowanie

Lecznicze grzyby chińskie uznano za adaptogeny – leki roślinne, które zwalczają szkodliwe skutki stresu, wypływają na poprawę zdrowia i dobrego samopoczucia oraz zwiększają sprawność fizyczną. Większość z nich zwiększa zdolności obronne organizmu oraz jego zdolność do zapobiegania szkodliwym skutkom zewnętrznych i wewnętrznych czynników stresujących. Normalizują także pracę wielu układów organizmu, głównie poprzez ich działania na system neuro-endokrynologiczny.