Talerz zdrowego żywienia

Aktualizacja: 11 kwietnia, 2024

Talerz zdrowego żywienia to graficznie przestawione zalecenia żywieniowe w formie talerza, które w sposób łatwy i przejrzysty umożliwiają zapoznanie się z zasadami zdrowego żywienia. Tak przystępny materiał edukacyjny stanowi źródło wiedzy dla wszystkich, którzy chcą żywić się prawidłowo i dbają o swoje zdrowie.

Co to znaczy zdrowo się odżywiać?

Zdrowe odżywianie to nic innego, jak żywienie się zgodnie z zapotrzebowaniem swojego organizm. Organizm ludzki może różnić się zapotrzebowaniem na składniki odżywcze, minerały czy witaminy, dlatego tak ważne jest odżywianie zgodne z jego potrzebami. Dobrze zbilansowana dieta spełnia te wymagania oraz uniemożliwia powstawanie niedoborów żywieniowych w organizmie oraz negatywnych konsekwencji zdrowotnych wynikających z tego stanu. Co więcej zdrowe odżywianie to nie tylko pokrycie ilościowych potrzeb organizmu, ale również zwrócenie uwagi na jakość spożywanych produktów. Dieta powinna być bogata w składniki z wielu grup produktów spożywczych, a ich stan przetworzenia powinien być jak najmniejszy co warunkuje ich wartość odżywczą.

Talerz zdrowego żywienia

Patrząc na talerz można wyczytać informacje na temat ilościowej i jakościowej proporcji produktów spożywczych w diecie. Stanowi on jednak ogólne zalecenia dotyczące jedzenia, które są wskazówką jak prawidłowo się żywić. Prawdą jest jednak, że każdy organizm jest inny, stąd przed przystąpieniem do modyfikacji dietetycznych warto zasięgnąć porady specjalisty, który spersonalizuje zalecenia pod indywidualne potrzeby danej osoby.

W modelowym talerzu połowę jego powszechni zajmują owoce i warzywa, ¼ pełnoziarniste produkty zbożowe (kasza, ryż, makaron, płatki, pieczywo) i ¼ produkty będące źródłem białka (drób, ryby, nasiona roślin strączkowych, orzechy, jaja, produkty mleczne). Jest to wskazówka w jakich proporcjach powinno dostarczać się produktów spożywczych wraz z dietą. Po bokach talerza znajdują się również zalecenia odnośnie m.in. zmniejszenia spożycia soli, cukru, produktów przetworzonych, a zwiększenia produktów pełnoziarnistych, owoców, warzyw, nasion, produktów mlecznych czy ryb.

Sugerując się zaleceniami talerza można próbować komponować przykładowe zdrowe posiłki w ciągu dnia np.

· Śniadanie – pieczywo pełnoziarniste z twarogiem, papryką i sałatą

· II Śniadanie – jogurt naturalny z malinami i nasionami słonecznika

· Obiad – gotowany kurczak w sosie, makaron pełnoziarnisty i brokuł

· Kolacja- sałatka warzywna z oliwą z oliwek, jajkami i grzankami

Porcje poszczególnych składników oraz ich zastosowanie zależne jest od stanu zdrowia oraz zapotrzebowania organizmu, stąd warto skonsultować swój jadłospis z dietetykiem.

Jak planować zakupy produktów spożywczych?

Dbając o swoją dietę warto planować zakupy z wyprzedzeniem i przed każdym wyjściem do sklepu stworzyć listę potrzebnych produktów spożywczych. Taki sposób działania umożliwia ograniczenie zakupu nieplanowanych przekąsek oraz zmniejsza ryzyko odstępstw w planie żywieniowym. Kierując się talerzem warto zaopatrzyć się w świeże warzywa, owoce, nasiona, chude mięso, ryby, produkty pełnoziarniste, jaja, produkty mleczne itd. zgodnie z zapotrzebowaniem i preferencjami smakowymi naszego organizmu.

Zdrowe żywienie wraz z regularną aktywnością fizyczną stanowią bardzo ważny element sprzyjający utrzymaniu zdrowia, sprawności i dobrego samopoczucia. Talerz zdrowego żywienia stanowi sugestie dla osób zdrowych odnośnie produktów spożywczych, które warto włączyć do swojej diety.

Helena Ciborowska, Anna Rudnicka., „Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka.”, Warszawa, wyd. 4, dodruk 6, 2019

Barbara Bułhak-Jachymczyk, Mirosław Jarosz., „Normy żywienia człowieka Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych.”, Warszawa, 1, 2021

https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/talerz-zdrowego-zywienia/