Jakie właściwości ma dziki bez? Syrop, sok i nalewka z dzikiego bzu

Aktualizacja: 15 maja, 2020

Dziki (czarny) bez powszechnie występuje zarówno w Polsce, jak i Europie. Doceniony został przez ludzi głównie ze względu na owoce, które wyrastają na bardzo wysokich krzewach. Poza charakterystycznymi owocami wykorzystywane są również piękne kwiaty, a nawet liście i gałązki zasobne w różnorodne związki chemiczne.

Dziki bez

Dziki bez jest jedną z roślin najdłużej stosowanych w tradycyjnej medycynie i jedną z najczęściej wykorzystywanych także dziś. Bogata historia czarnego bzu w praktykach leczniczych doprowadziła do intensywnych badań nad jego składem. Dzięki temu dokładnie poznano właściwości prozdrowotne rośliny oraz w jakich przypadkach powinna być stosowana a w jakich nie. Według historycznych źródeł czarny bez – jego kwiaty i liście, a nawet dojrzała kora – stosowany był w celach przeciwbólowych, przeciwzapalnych, moczopędnych i napotnych. Owoce wykorzystywane były głównie jako dodatek smakowy – przygotowywano z niego przetwory, takie jak soki czy nalewki.

Dziki bez – właściwości

Obecnie owoce czarnego bzu równie często jak kwiaty czy liście wykorzystywane są do celów medycznych. Za ich wyjątkowe właściwości prozdrowotne odpowiada głównie obecność flawonoidów – związków chemicznych o silnym działaniu antyoksydacyjnym. Pamiętać jednak należy, że owoce zawierają również glikozydy cyjanogenne o potencjalnym działaniu toksycznym. Związki należą do grupy najbardziej toksycznych związków chemicznych obecnych w roślinach.

Syrop z dzikiego bzu

Czarny bez często wykorzystywany jest w produkcji syropów. W tym celu przetwarza się zarówno owoce, jak i kwiaty. Syrop jest płynem o wysokim stężeniu cukrów, w którym rozpuścić można substancje aktywne biologicznie, dzięki czemu ich podawanie jest łatwiejsze. Ponadto przetworzenie na gęsty i słodki syrop sprzyja trwałości w przechowywaniu, a także atrakcyjności sensorycznej. W produkcji tego typu przetworów z bzu zastosowanie znajdują kwiaty – o większym potencjale prozdrowotnym, a także owoce – o lepszych walorach smakowych.

Sok z dzikiego bzu

Czarny bez przerabiany jest również na sok – w tym przypadku jednak wykorzystuje się głównie owoce. Z pewnością jednak sok taki nie trafi do wszystkich gustów – cierpkość i charakterystyczny smak, które często towarzyszą owocom o wysokim potencjale prozdrowotnym, niekorzystnie wpływają na atrakcyjność smakową. Istotną zaletą soków i syropów jest wysoka stabilność prozdrowotnych fitozwiązków.

Nalewka z dzikiego bzu

Owoce i kwiaty czarnego bzu przetworzone mogą być również na produkty alkoholowe. Nalewki zazwyczaj przygotowuje się na bazie syropu z owoców i/lub kwiatów, natomiast same owoce wykorzystuje się do produkcji win. Napoje alkoholowe z reguły nie są polecane dla zdrowia, jednak małe dawki produktów na bazie owoców bogatych w związki prozdrowotne mogą przynosić pewne korzyści. Czarny bez i nalewka na jego bazie – o ile brak jest przeciwwskazań, może w pewnych ilościach „gościć” w diecie osób dorosłych. Nalewki takie mogą być bogatym źródłem antyoksydantów o prozdrowotnym znaczeniu. Należy jednak pamiętać o umiarze i ryzyku związanym z regularnym spożywaniem alkoholu.

Dziki bez zyskał sławę jako roślina „lecznicza” już w dawnej, tradycyjnej medycynie. Fakt, że można wykorzystać niemal wszystkie części krzewu świadczy o jego uniwersalności i potencjale. Czarny bez spożywany może być pod różnymi postaciami, jednak najpopularniejsze są słodkie syropy, soki oraz nalewki alkoholowe. Bogactwo antyoksydantów tej rośliny jest na tyle duże, że nawet obróbka technologiczna nie obniża w znaczący sposób jej wartości prozdrowotnej.