Gynoidalna, androidalna i uogólniona, czyli główne rodzaje otyłości

Aktualizacja: 7 maja, 2024

Naukowcy biją na alarm! Coraz częściej na otyłość cierpią dzieci i młodzież. Dlatego tak ważne jest, by w porę zareagować, aby w późniejszych latach konsekwencje otyłości nie doprowadziły do poważnych schorzeń całego organizmu. Coraz więcej pieniędzy z budżetu państwa przeznaczonych na ochronę zdrowia, pochłania leczenie nie tyle samej otyłości, co skutków, jakie powoduje.

Otyłość prosta może być pierwotnym zaburzeniem lub wynikiem innego schorzenia. Walka z nią bywa trudna i długotrwała, dlatego istotne jest poznanie jej przyczyn.

Otyłość – rodzaje

Otyłość to nic innego jak nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej, znacznie przekraczające możliwości adaptacyjne organizmu oraz zapotrzebowanie fizjologiczne. Kryteria rozpoznania otyłości mówią, że jest to stan, w którym tkanka tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej masy ciała u mężczyzn i 25% u kobiet.

Ze względu na przyczynę powstania otyłości, możemy podzielić ją na otyłość pierwotną (prostą) oraz otyłość wtórną. Otyłość pierwotna powodowana jest przez nadmierne spożywanie pokarmów, których organizm nie jest w stanie spożytkować na potrzeby energetyczne. Natomiast otyłość wtórna często występuje w przebiegu wielu chorób.

Otyłość pierwotna to połączenie czynników środowiskowych z uwarunkowaniami genetycznymi. Predysponowane do jej rozwinięcia są osoby, które:

• w wyniku mutacji genetycznych nie posiadają genów odpowiedzialnych za prawidłową przemianę materii
• prowadzą niezdrowy tryb życia – spożywanie zbyt dużej ilości tłustych i słodkich pokarmów, fast-foodów, żywności o znikomej wartości odżywczej, brak aktywności fizycznej
• mają obniżoną odporność psychiczną – narażenie na permanentny stres, depresja, nieumiejętność radzenia sobie z trudnymi sytuacjami- sprzyja „zajadaniu problemów”

Walka z otyłością bywa trudna i długotrwała, dlatego istotne jest poznanie jej przyczyn.

Za przyczynę otyłości uważa się wiele chorób. Między innymi są to:

• niedoczynność przysadki mózgowej
• niedoczynność tarczycy
• zespół policystycznych jajników (PCOS)
• zespół Cushinga
• uszkodzenie podwzgórza
• zespół Turnera
• oraz niektóre choroby dziedziczne

By dokładnie określić rodzaj otyłości, stosuje się wskaźniki, takie jak: masa ciała, obwód talii oraz wskaźnik WHR (Waist to Hip Ratio). Jest to wskaźnik, który pomaga w określeniu rozmieszczenia tkanki tłuszczowej. Należy zmierzyć obwód talii i bioder, a następnie otrzymane wyniki w centymetrach podzielić- obwód w talii przez obwód w biodrach. Na tej podstawie możemy dokonać identyfikacji rodzaju otyłości:

• otyłość androidalną (brzuszną) typu „jabłko” rozpoznajemy, gdy WHR jest większy bądź równy 0,8 u kobiet lub 1,0 u mężczyzn
• otyłość gynoidalną (pośladkowo-udową) typu „gruszka” rozpoznajemy, gdy wskaźnik WHR jest niższy niż 0,8 u kobiet oraz 1,0 u mężczyzn

Istnieje jeszcze trzeci typ otyłości- otyłość uogólniona, kiedy tkanka tłuszczowa jest równomiernie rozmieszczona w całym ciele.

Otyłość dzielimy na trzy stopnie, ze względu na wartość BMI (Body Mass Index):

• stopień I – 30 – 34,9 kg/m²
• stopień II – 35 – 39,9 kg/m²
• stopień III – 40 kg/m²

Otyłość gynoidalna

Jest to rodzaj otyłości, który dotyczy przede wszystkim kobiet. Otyłość typu „gruszka” sprawia, że nadmiar tkanki tłuszczowej umiejscawia się w okolicach pośladków i bioder, natomiast górne partie ciała są zazwyczaj drobne. Takie rozmieszczenie tkanki tłuszczowej jest uwarunkowane czynnikami hormonalnymi oraz genetycznymi. Zazwyczaj kobiety mają duży kłopot ze zrzuceniem zbędnych kilogramów właśnie z tych partii ciała. Dowiedziono jednak, że ten rodzaj otyłości nie jest tak niebezpieczny, jak otyłość brzuszna, która może dotykać wielu ważnych narządów wewnętrznych.

Otyłość androidalna

Otyłość typu „jabłko” zlokalizowana jest w okolicach brzucha i wiąże się z większym ryzykiem występowania chorób towarzyszących (nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroba wieńcowa). Zazwyczaj cierpią na nią mężczyźni, choć kobiety w okresie menopauzalnym także są na nią narażone. Ten typ otyłości charakteryzuje się szerokimi, zaokrąglonymi ramionami, szeroką klatką piersiową z widocznie powiększonymi piersiami (także u mężczyzn). Natomiast nogi są dosyć szczupłe, talia słabo lub w ogóle nie jest zarysowana, a tkanka tłuszczowa gromadzi się w okolicach jamy brzusznej. Ten typ otyłości jest znacznie groźniejszy, gdyż wiąże się z powikłaniami metabolicznymi. Tłuszcz gromadząc się wokół ważnych narządów wewnętrznych, otłuszcza serce, płuca, pogarszając ich wydolność.

Otyłość brzuszna oprócz wskaźnika WHR, może być diagnozowana na podstawie obwodu pasa:

• powyżej 102 cm u mężczyzn
• i powyżej 88 cm u kobiet

Otyłość uogólniona

Ten typ otyłości, jak już wcześniej wspominaliśmy, jest typem prostym, w którym tkanka tłuszczowa jest rozmieszczona równomiernie w całym ciele. Zazwyczaj otyłość uogólniona dotyczy osób, które cierpią na problem z utrzymaniem odpowiedniej masy ciała już od dzieciństwa.

Otyłość to choroba, która jest wielkim obciążeniem dla całego organizmu. Nie tylko ze względu na układ kostno-stawowy, który narażony jest na powikłania ze względu na zbyt duży ciężar, którego często nasz kręgosłup nie jest w stanie dźwigać. Z otyłością wiąże się wiele poważnych chorób, które skracają długość życia, a same kilogramy mogą powodować problemy z poruszaniem, a w skrajnych przypadkach inwalidztwo. Walka z kilogramami jest trudna, ale każdy zrzucony kilogram, zmniejsza ryzyko wystąpienia poważnych dolegliwości.