Etykieta produktu – czy wiemy, co powinna zawierać?

Aktualizacja: 30 stycznia, 2015

W dobie rosnącego zainteresowania zdrowym stylem życia, czytanie etykiet powinno stać się naszym nawykiem choćby w celu uniknięcia niekorzystnego wpływu na nasz organizm różnych „polepszaczy”, które producenci przemycają do jedzenia.

Producent za pomocą informacji zawartych na produkcie przekazuje nam całą gamę potrzebnych wiadomości, które mają wpływ na decyzję zakupu danego produktu. Jak podaje Federacja Konsumentów, jedynie 30% z konsumentów sprawdza etykiety produktów spożywczych przed zakupem, natomiast tylko połowa je rozumie. Dodatkowo amerykańscy naukowcy zaobserwowali, że osoby czytające etykiety są chudsze. Czy to zbieg okoliczności?

Etykietowanie produktów

Informacje umieszczone na produkcie uregulowane są prawnie w ustawie o Bezpieczeństwie Żywności i Żywieniu Człowieka oraz Rozporządzeniu w sprawie znakowania środków spożywczych i dozwolonych substancji dodatkowych. Znakowanie produktów jest jednym z elementów polityki zapewniającej bezpieczeństwo żywności, za którą odpowiada rząd i producent żywności.

Etykieta powinna być najbardziej rzetelną informacją na temat produktu, który trafia na nasz stół. Ze względu na różne przepisy w krajach Unii Europejskiej, Komisja UE postanowiła ujednolicić przepisy dotyczące znakowania żywności i ustaliła nowe zasady regulujące wygląd etykiet oraz ich zakres. Rozporządzenie Unijne zostało uchwalone w październiku 2011 r., natomiast w życie wejdzie 13 grudnia 2014 r.. Producenci mieli dużo czasu na opracowanie graficzne nowych etykiet.

Etykieta powinna być najbardziej rzetelną informacją na temat produktu, który trafia na nasz stół.

Po zmianach etykiety mają być rzetelne, jasne, bardziej czytelne i skondensowane informacyjnie, ponieważ tych wiadomości przybędzie. Przede wszystkim nowe etykiety nie mogą wprowadzać w błąd konsumenta, pod względem cech, działania czy właściwości środka spożywczego, ale i w odniesieniu do ich reklamy, sposobu rozmieszczenia i otoczenia, w jakim jest pokazywany produkt.

Ustalono także minimalną wysokość czcionki, która powinna nie być mniejsza niż 1,2 mm, a jednocześnie informacje o produkcie muszą być widocznie i nieusuwalne. Treść dotycząca obecnych substancji alergizujących będzie specjalnie oznakowana.

Obowiązkową informacją będzie informacja o kraju pochodzenia żywności. W chwili obecnej jest to obowiązkiem jedynie w odniesieniu do wołowiny i produktów z wołowiny, ryb, oliwy z oliwek, miodu, owoców i warzyw. Dodatkowo zostanie to rozszerzone na wieprzowinę, mięso z owiec, kóz oraz drobiu. Informację dotyczącą pochodzenia trzeba będzie także umieścić w przypadku, gdy jego niewskazanie mogłoby wprowadzić konsumenta w błąd, a szczególnie kiedy inne informacje umieszczone na etykiecie mogą sugerować inne miejsce pochodzenia.

Jest także dobra nowina dla osób, które pilnują diety, ponieważ zostaną umieszczone informacje dotyczące wartości energetycznej, ilości tłuszczu, kwasów tłuszczowych nasyconych, węglowodanów, cukrów, białek i soli. Istnieje możliwość uzupełnienia informacji o dodatkowe składniki. Będzie to obowiązywało dopiero od 2016 roku.

Na etykietach produktów mięsnych, surowych wyrobów mięsnych i produktów rybołówstwa muszą zostać umieszczone dane m.in. o obecności białek oraz ich pochodzeniu, a także o dodanej wodzie, w przypadku kiedy przekraczałaby 5% wagi gotowego produktu. W przypadku kiedy produkt podzielony jest na kawałki (np. kostka rybna), to na opakowaniu muszą być informacje, że jest on „z połączonych kawałków mięsa” albo „z połączonych kawałków ryby”. Będzie także notka z datą zamrażania produktów mięsnych i rybnych, a przy wędlinach pojawi się adnotacja, że ich osłonka jest niejadalna.

Co powinna zawierać etykieta produktu?

Na etykiecie powinny widnieć dane w języku polskim, umieszczone w sposób czytelny, zrozumiały oraz widoczny i powinny zawierać takie informacje:

1. Nazwę środka spożywczego;
2. Dane pozwalające na identyfikację producenta lub importera oraz jego adres;
3. Skład/składniki jakie brały udział w produkcji wyrobu z najważniejszą informacją dotyczącą składników alergizujących (np. soja, gluten, sezam, orzechy, mleko z laktozą, jaja);
4. Datę minimalnej trwałości albo termin przydatności do spożycia;
5. Zawartość netto bądź liczba sztuk – informuje o wadze produktu bez opakowania, zawartość netto podawana jest w jednostkach: masy – jeśli produkt spożywczy jest w stanie stałym, objętości – jeśli jest w stanie płynnej;
6. Partia produkcyjna – ilość środka spożywczego wyprodukowanego, przetworzonego bądź zapakowanego w praktycznie takich samych warunkach. Numer partii produkcyjnej może być poprzedzony literą L;
7. Kod kreskowy;
8. Sposób przygotowania lub stosowania – ma formę opisu lub obrazków dotyczące postępowania z produktem;
9. Warunki przechowywania – definiuje prawidłowe warunki przechowywania żywności, które są gwarancją zachowania smaku, wyglądu, wartości odżywczych i zdrowotnych. Produkt powinien być przechowywany według zaleceń producenta m.in.: „przechowywać w suchym, chłodnym miejscu”, „przechowywać w temperaturze…”, „po otwarciu przechowywać w lodówce…”, „chronić przed wilgocią”;
10. Informacje o wartości odżywczej – wartość energetyczna oraz składniki odżywcze (białko, tłuszcze, węglowodany, błonnik, witaminy i składniki mineralne);
11. Informacja żywieniowa i zdrowotna – np.: „bez zawartości…”, „zródło…”, „wysoka zawartość…”, niska zawartość…”, zabronione są oświadczenia zdrowotne typu:
    • dotyczące zapobiegania chorobom ludzi i leczenia i wyleczenia tych chorób,
    • odwołujące się do szybkości lub wielkości obniżenia masy ciała,
    • powołujące się na konkretnych lekarzy lub na ich aprobatę dla produktu,
    • sugerujące, że niespożycie danego produktu niekorzystnie wpływa na zdrowie.

Warto zwrócić uwagę na inne, również obecne informacje, które producent chce nam – konsumentom, przekazać:

1. Termin przydatności do spożycia – poprzedzony ”należy spożyć do: dzień, miesiąc, rok”, termin po którym produkt traci walory smakowe, zapachowe, odżywcze itp.;
2. Data minimalnej trwałości – data, do której prawidłowo przechowywany produkt utrzyma swoje właściwości. Może być poprzedzone określeniami:

• „najlepiej spożyć przed: dzień, miesiąc, rok” – odnosi się do produktów o trwałości do 3 miesięcy,
• „najlepiej spożyć przed końcem: rok” – w przypadku produktów o trwałości od 3 do 18 miesięcy,
• „najlepiej spożyć przed końcem: rok” – produkty o trwałości powyżej 18 miesięcy.

3. GDA (Wskazane Dzienne Spożycie) – jest to informacja o wartości energetycznej produktu oraz zawartości składników odżywczych dostarczanych przez produkt porównując z całodobowym zapotrzebowaniem.

Czytanie etykiet i rozumienie ich, może mieć korzystny wpływ na nasze zdrowie, samopoczucie oraz sylwetkę. Teraz znamy już triki producentów, więc skorzystajmy z tej wiedzy na następnych zakupach, by w końcu zmieniać nasz styl życia na zdrowszy.