Bioflawonoidy – działanie na organizm, źródła

Intensywnie fioletowa jagoda, aromatyczny korzeń selera, soczyście czerwona truskawka, aromatyczna pomarańcza, winna wiśnia, soja, ciemne kakao, czerwone wino, smaczna zielona herbata. Wymienione produkty to nie tylko ciekawe elementy codziennej diety, ale i bogate źródło bioflawonoidów, których działanie w kontekście prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego oraz oczu jest niebagatelne!

Bioflawonoidy

Bioflawonoidy to grupa biologicznie aktywnych flawonoidów zaliczanych do polifenoli roślinnych, czyli substancji wykazujących, w zależności od związku, słabsze lub silniejsze działanie antyoksydacyjne. Flawonoidy zawarte są naturalnie w skórce, miąższu oraz błonach owoców i warzyw, ponieważ produkowane są przez rośliny w odpowiedzi na wysokie nasłonecznienie. Bioflawonoidy stanowią jednocześnie substancje nadające im charakterystyczną barwę oraz w pewnym stopniu smak i zapach.

Grupa biologicznie czynnych flawonoidów zawiera w sobie szereg różnych związków, które pogrupowano na podstawie ich budowy chemicznej. Sklasyfikowano je w następujące podklasy: flawonole, flawanole, flawanony, izoflawony, antocyjany i flawony. Działanie biologiczne związków polifenolowych wykazuje korzystny wpływ na organizm człowieka, co daje szeroki wachlarz możliwości wykorzystania tych substancji w charakterze naturalnych „lekarstw”.

Bioflawonoidy – działanie

Istnieje wiele doniesień naukowych dotyczących poszczególnych polifenoli w kontekście poprawy stanu zdrowia. Flawonoidy chronią siatkówkę oka przed działaniem wolnych rodników, obniżając ryzyko rozwoju chorób oczu szczególnie w grupie pacjentów w starszym wieku. Duże znaczenie ma tu zielona herbata z uwagi na zawartość katechiny. W badaniu na japońskich dzieciach z nadwagą lub otyłością, które spożywały dziennie dawkę katechin w ilości 576 mg (odpowiednik 5 filiżanek zielonej herbaty) raz dziennie przez 24 tygodnie, zaobserwowano zmniejszenie obwodu talii, obniżenie skurczowego ciśnienia krwi oraz stężenia lipoprotein o niskiej gęstości (LDL).

Katechina (w formie galusanu epigallokatechiny) ma ponadto właściwości zmniejszające zapalenie naczyń krwionośnych poprzez zwiększenie syntezy tlenku azotu, który blokuje wydzielanie przez śródbłonek wewnątrznaczyniowy związków prozapalnych, tym samym hamując początkowy etap zapalenia. Pacjentom poddawanym hemodializie przez 7 miesięcy podawano bezkofeinowy ekstrakt z zielonej herbaty w ilości 455 mg, co równa się wypiciu 4 filiżanek zielonej herbaty na dzień. Stwierdzono, że u uczestników obniżyły się markery stresu oksydacyjnego, a u osób z dużym stresem oksydacyjnym zaobserwowano niższe ryzyko rozwoju miażdżycy, którego przyczyną była hemodializa z powodu niesprawnych nerek.

Polifenole zawarte w kakao, a zatem również w ciemnej czekoladzie, wykazują działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne i antymiażdżycowe, podobnie jak katechiny z zielonej herbaty. W czterotygodniowych badaniach interwencyjnych z udziałem osób zdrowych oraz z hipercholesterolemią uczestnikom zalecono spożycie kakao w proszku w ilości większej niż 13 g dzienne. Po miesiącu zbadano uczestników i stwierdzono, że dodatek kakao miał korzystny wpływ na obniżenie cholesterolu frakcji LDL i HDL oraz na ograniczenie utleniania miażdżycogennych lipoprotein LDL w osoczu, szczególnie u osób ze stężeniem cholesterolu LDL ≥3,23 mmol/l . 

Kolejną grupą bioflawonoidów dobrze przebadaną przez naukowców są antocyjany zdolne do działania na różne komórki zaangażowane w rozwój miażdżycy. Obecnie wiadomo, że chemokiny MCP-1 pośredniczą w rekrutacji makrofagów, czyli komórek układu immunologicznego, do miejsc zakażenia lub zapalenia. Wykazano, że antocyjaniny mają działanie ochronne przeciwko wydzielaniu MCP-1 indukowanemu przez TNF-α (czynnik martwicy nowotworu) w komórkach śródbłonka naczyniowego, tym samym obniżając ryzyko wytworzenia blaszki miażdżycowej wewnątrz naczynia, która ograniczałaby przepływ przez nie krwi.

Bioflawonoidy – źródła

Żywieniowymi źródłami związków polifenolowych są konkretne warzywa i owoce oraz nasiona roślin strączkowych, co dało podstawę do stworzenia zaleceń profilaktycznych zachęcających do zwiększenia spożycia wymienionych produktów każdego dnia bez względu na rodzaj antyutleniaczy w nich zawartych. Związku te znajdziemy także w herbacie, kawie, czerwonym winie, ziołach, przyprawach i kakao. W tabeli zamieszczonej poniżej przedstawiono grupy bioflawonoidów, główne związki wchodzące w skład podklasy i źródła roślinne, w których najobficiej wskazane substancje występują.

Nasuwa się ogólny wniosek, że codzienne spożywanie pokarmów bogatych w polifenole, takich jak prawdziwe kakao, zielona herbata, czerwone wino oraz różnorodne owoce i warzywa, powinno – w połączeniu z racjonalną, „zdrową dietą” i aktywnością fizyczną – prowadzić do poprawy stanu zdrowia.