8 wskazówek dotyczących diety w endometriozi

Aktualizacja: 18 marca, 2024

Endometrioza to choroba wiążąca się z rozrostem błony śluzowej macicy poza jej jamą (w obrębie jajników, otrzewnej, jelit czy ścian pęcherza moczowego). Szacuje się, że w Polsce choruje na nią około 1 mln kobiet – zazwyczaj w wieku rozrodczym. Do najczęstszych objawów zaburzenia należą: bóle miednicy mniejszej, bóle podczas stosunku płciowego oraz problemy z zajściem w ciąże. Oprócz leczenia farmakologicznego niezwykle ważne jest również odpowiednie odżywianie wpływające na przebieg choroby oraz warunkujące skuteczność zastosowanych terapii.

Ogranicz tłuszcze trans

Badania wykazały, że wysokie spożycie tłuszczu ogółem w diecie przez kobiety cierpiące na to zaburzenie może wpływać na zaostrzenie się objawów choroby. Taki rodzaj diety przekłada się na zwiększenie w surowicy krwi kobiety stężenia estronu i estradiolu co wpływa na podniesienie się poziomu estrogenów i dodatkowo nasila niekorzystne symptomy zaburzenia. W badaniach szczególnie podkreśla się wpływ wysokiego spożycia tłuszczy trans na przebieg oraz zwiększenie ryzyka rozwoju endometriozy. Podobne relacje zaobserwowano w wyniku spożycia znacznych ilości tłuszczu palmowego w diecie kobiet. Należy przypomnieć, że tłuszcze trans to utwardzone tłuszcze roślinne, które w wyniku tego procesu nabierają właściwości szkodliwych dla zdrowia człowieka. Wysokie spożycie produktów będących ich źródłem może prowadzić do rozwoju nie tylko endometriozy u kobiet, ale również cukrzycy typu 2, chorób sercowo-naczyniowych czy nowotworowych. W celu ograniczenia spożycia tego typu składnika zaleca się ograniczać spożycie chipsów, krakersów i innych słonych przekąsek oraz wyrobów cukierniczych tj. bułki słodkie, herbatniki, ciastka czy pączki. Zobacz listę produktów zawierających tłuszcze trans.

Unikaj glutenu

Ze względu na zakwalifikowanie endometriozy jako jednej z chorób autoimmunologicznych naukowcy zbadali też wpływ glutenu na nasilenie się objawów zaburzenia. Dostępne wyniki badań potwierdziły u części kobiet korzystny wpływ diety bezglutenowej na ich stan zdrowia oraz samopoczucia warto rozważyć eliminację glutenu jako jeden z elementów modyfikacji żywieniowych w trakcie trwania choroby. Należy jednak pamiętać, że tak duża zmiana sposobu żywienia powinna być skonsultowana z dietetykiem w celu określenia zasadności wprowadzenia diety bezglutenowej oraz sposobu eliminacji tego składnika z diety.

Spróbuj diety Fodmap

Dieta Fodmap polega na ograniczeniu spożycia produktów łatwo fermentujących tj. laktoza, fruktoza, fruktany czy alkohole polihydroksylowe, które mogłyby nasilać objawy gastryczne choroby. Ten typ diety jest często stosowany u osób borykających się z zespołem jelita drażliwego i ma na celu ograniczenie problemów wiążących się z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu pokarmowego takich jak wzdęcia, zaparcia, biegunki czy bóle brzucha. Organizm człowieka ma ograniczoną możliwość trawienia wyżej wskazanych związków, a ich zawartość w diecie z rokiem na rok wzrasta, co może prowadzić do rozwoju objawów ze strony przewodu pokarmowego. Podobne zaburzenia mogą wystąpić jako symptomy endometriozy, stąd przy indywidualnych wskazaniach zdarza się, że specjalista wprowadza taki rodzaj diety wśród kobiet borykających się z tą chorobą.

Obserwuj, ile czerwonego mięsa jesz

Kolejne badania wykazały, że wysokie spożycie mięsa czerwonego wiąże się z zwiększonym ryzykiem rozwoju endometriozy u kobiet. Wśród uczestników badania spożywających mięso wieprzowe lub wołowe codziennie szansa rozwoju zaburzenia wzrastała aż dwukrotnie. Co ciekawe ograniczenie tego typu produktów na korzyść owoców, warzyw prawdopodobnie zmniejsza ryzyko choroby o 70%! Warto więc zapoznać się z zaleceniami żywieniowymi, które uwzględniając te właściwości czerwonego mięsa nakazują ograniczenie tego typu produktów na korzyść jaj, ryb czy nasion strączkowych.

Zaopatrz się w owoce

Stres oksydacyjny sprzyja rozwojowi stanów zapalnych, stąd zaleca się szczególne uwzględnienie w diecie owoców i warzyw bogatych w przeciwutleniacze tj. karotenoidy, witaminę C i E. Badania wykazały, że u kobiet cierpiących na endometriozę poziom tych witamin może ulegać zmniejszeniu. W celu zwiększenia poziomu witaminy C zaleca się spożycie kiwi, pomarańczy, cytryny czy truskawki. Dobrym źródłem karotenoidów są czerwone owoce. Co więcej zaleca się również spożycie bioflawonoidów zawartych w owocach jagodowych czy flawonów dostarczanych wraz ze spożyciem czerwonej papryki, moreli czy pietruszki.

Jedz żywność bogatą w żelazo

Jednym z objawów choroby mogą być również nasilone krwawienia z ognisk endometriozy, stąd niezbędne jest również odpowiednie spożycie produktów bogatych w żelazo. Takie postępowanie pozwala na zmniejszenie ryzyka rozwoju niedokrwistości w trakcie przebiegu choroby. Co więcej odpowiednie spożycie żelaza ma również znaczenie w kwestii odpowiedniej płodności kobiety, która może być zaburzona w wyniku endometriozy. W diecie warto uwzględnić kakao, orzechy, kasze, rośliny strączkowe, ryby oraz podroby.

Sięgnij po pokarmy bogate w kwasy tłuszczowe omega-3

Dieta kobiety chorującej na endometriozę powinna być bogata w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, ponieważ ich niskie spożycie sprzyja rozwojowi stresu oksydacyjnego oraz przewlekłym stanom zapalnym. Szczególnie ważna dla procesu przebiegu choroby jest procporcja zawartości w diecie kwasów tłuszczowych omega-3 do omega-6. Nieprawidłowe spożycie tych składników wiąże się z pogłębieniem dolegliwości bólowych oraz zwiększenie ryzyka rozwoju zaburzeń hormonalnych. Według naukowców najkorzystniejsza proporcja tych składników w diecie powinna wynosić omega-6 : omega-3 w stosunku 2:1. Dostosowane do potrzeb organizmu spożycie kwasów omega-3 zmniejsza bóle menstruacyjne, reguluje stan zapalny oraz spowalnia rozrost przerzutów endometrialnych. Dobrym źródłem kwasów omega-3 są łosoś, makrela, śledź, pstrąg, karp czy orzechy oraz nasiona.

Spożywaj pokarmy bogate w przeciwutleniacze

Wiele badań donosi o dodatniej korelacji między stresem oksydacyjnym a ryzykiem rozwoju endometriozy, stąd zaleca się wysokie spożycie antyoksydantów, które regulują poziom wolnych rodników w organizmie. Właściwości przeciwutleniające wykazują kwasy EPA, DHA, witaminy C, E i karotenoidy oraz związki bioflawonoidy o których była mowa wcześniej.
Odpowiednie żywienie stanowi nie tylko element naturalnego leczenia endometriozy, ale również obniża ryzyko jej rozwoju. W diecie należy uwzględnić powszechnie znane zalecenia żywieniowe oraz rozważyć indywidualnie diety eliminacyjne po konsultacji z lekarzem lub dietetykiem.

Źródło

1. Krzystyniak K., Klonowska J., „Nowe trendy w dietetyce.”, Wyższa Szkoła Inżynierii i Zdrowia w Warszawie, Warszawa 2019
2. Kochan Z. i wsp., „Trans-kwasy tłuszczowe w diecie – rola w rozwoju zespołu metabolicznego.”, ostepy Hig Med Dosw (online), 2010; 64: 650-658
3. Wyderka M. i wsp., „Endometrioza a jakość życia.”, Pielęgniarstwo Polskie 4(42), 199–206, 2011