Gorzknik kanadyjski – działanie i skutki uboczne

Aktualizacja: 22 maja, 2024

Gorzknik jest rośliną, której właściwości poznano między innymi dzięki tradycyjnej medycynie Indian Ameryki Północnej. Jedna z publikacji naukowych opisujących właściwości gorzknika jest również jedną z najstarszych publikacji dostępnych do przeglądu w internecie w jednej z najpopularniejszych baz danych naukowych. Artykuł, o którym mowa, opublikowany został w 1891 roku, i już wtedy znano dwa fitozwiązki aktywne biologicznie obecne w gorzkniku – hydrastynę i berberynę.

Gorzknik kanadyjski

Gorzknik kanadyjski jest rośliną charakterystyczną dla wschodniej Kanady i północno-wschodniej Ameryki Północnej. Jego korzenie mają wyrazisty jasnożółty kolor i poza ziołolecznictwem stosowane były również w barwieniu tkanin. Kłącze gorzknika jest niewielkie, jego kwiaty mają żółtawe zabarwienie, a liście są stosunkowo duże w porównaniu do rozmiarów całej rośliny.

Obecnie gorzknik i jego przetwory są tak popularne, że pozyskiwanie go dla celów komercyjnych zaburzyło jego naturalną populację, co poskutkowało umieszczeniem go na liście Konwencji o Międzynarodowym Handlu Dzikimi Zwierzętami i Roślinami Gatunków Zagrożonych Wyginięciem (CITES). Fakt, że jest to roślina tak pożądana, sprawił, że niektórzy producenci zaczęli oszukiwać klientów sprzedając „podobne” rośliny – cynowód japoński, mahonia pospolita, a nawet niektóre gatunki szczawiu.

Gorzknik kanadyjski – działanie

Gorzknik popularność fitoterapeutyczną zyskał już w tradycyjnej medycynie indiańskiej. Stosowany był wtedy jako środek wzmacniający odporność, a także w leczeniu infekcji i stanów zapalnych. Obecnie zwraca się również dużą uwagę na działanie przeciwdrobnoustrojowe.

Biorąc pod uwagę działanie prozdrowotne gorzknika najczęściej rozważa się aktywność 3 związków chemicznych – berberyny, hydrastyny i kanadyny. Mimo że bardzo popularna berberyna poza gorzknikiem występuje również w innych roślinach, to pozostałe dwa fitozwiązki są „ekskluzywne”. Razem tworzą one „mieszankę” prozdrowotną o działaniu antyoksydacyjnym, przeciwnowotworowym i neuroprotekcyjnym.

Gorzknik kanadyjski – skutki uboczne

Podobnie jak w przypadku większości roślin stosowanych w medycynie tradycyjnej, również w przypadku gorzknika należy zachować pewną ostrożność. Jedną z grup osób, które nie powinny stosować gorzknika są kobiety w ciąży i karmiące – berberyna może negatywnie wpłynąć na płód na kilka różnych sposobów. Związek ten stosowany jest między innymi w leczeniu cukrzycy, zatem nieodpowiednie dawkowanie, bez odpowiedniej wiedzy może wpływać na gospodarkę glukozową organizmu i pojawić się mogą związane z tym skutki uboczne. Hydrastyna – drugi charakterystyczny związek chemiczny gorzknika – przy zbyt dużej dawce wywołać może skurcze tężcowe mięśni szkieletowych i obniżenie ciśnienia tętniczego.

Gorzknica jest cenną rośliną znaną z tradycyjnych indiańskich praktyk medycznych – również dziś doceniania jest za wartościowy skład fitochemiczny. Niestety nadmierna eksploatacja naturalnie występujących populacji rośliny doprowadziła do stanu, w którym gatunek jest zagrożony. Rozważając włączenie do diety suplementacji związkami chemicznymi występującymi w gorzkniku, warto decyzję tą skonsultować z osobą o odpowiedniej wiedzy i doświadczeniu w tego typu praktykach.