Co można zrobić z kasztanów? Właściwości kasztanów

Prawdopodobnie historia kasztanów jadalnych zaczęła się 90 milionów lat lat temu – w okresie środkowej kredy. Następnie w okresie kenozoicznym ze wschodnich regionów Morza Śródziemnego kasztany rozprzestrzeniły się na całą Europę. Kultywacja natomiast rozpoczęła się między 900 a 700 rokiem przed naszą erą – odbywała się głównie w Azjatyckich regionach wybrzeża Morza Kaspijskiego oraz Morza Czarnego. Obecnie kasztany jadalne stanowią istotny ekonomicznie produkt spożywczy wielu europejskich państw, a głównymi ich producentami są Chiny, Korea Południowa oraz Włochy.

Właściwości kasztanów

Kasztany jadalne znane są ze swoich właściwości kulinarnych oraz prozdrowotnych. Zawierają specyficzny kompleks węglowodanów i błonnika, który nadaje im specyficznej struktury mogącej zastępować produkty zbożowe. Fakt, że kasztany nie zawierają glutenu, a mimo to nadają atrakcyjną konsystencję wielu potrawom, sprawił, że stały się one popularnym i pełnowartościowym substytutem zbóż.

Ponadto kasztany mają duży potencjał jako żywność funkcjonalna lub jako funkcjonalny dodatek do żywności, np. ekstrakty polifenolowe kasztanowe to naturalne źródło przeciwutleniaczy i innych korzystnych związków. Wykazano, że związki te mają silne działanie przeciwnowotworowe, antyoksydacyjne, a także przeciwdrobnoustrojowe i przeciwmalaryczne.

Co można zrobić z kasztanów?

Rzadko kiedy stosuje się kasztany w postaci surowej – przetwarza się je na przeróżne sposoby, zarówno w warunkach domowych, jak i na wielką skalę. Przetwarzanie ma na celu poprawę właściwości organoleptycznych (aromatu, smaku i tekstury), strawności, a także długości przydatności do spożycia. Ponadto kasztany wykorzystuje się do produkcji suplementów diety o właściwościach prozdrowotnych.

Przetwórstwo z punktu widzenia dietetycznego nie jest korzystnym procesem, jednak ze względów ekonomicznych jest jak najbardziej opłacalne – kasztany są niezbyt stabilne mikrobiologicznie z uwagi na wysoką zawartość wody i węglowodanów. Również ekonomicznie korzystny jest fakt, że szerokie zastosowanie mają także „produkty uboczne” przetwarzania – zarówno wewnętrzna i zewnętrzna skorupka, jak i liście i kwiaty, a nawet sama kora drzewa [1].

Podstawową metodą przeróbki kasztanów jest zmielenie ich na mąkę – pozwala to na największe wykorzystanie ich w zabiegach kulinarnych, a sama mąka właściwościami najbardziej zbliżona jest do mąki kukurydzianej. Z kasztanów i mąki kasztanowej można zrobić niemal wszystko to, co z produktów mącznych (chleb, pierogi, naleśniki, ciastka), a także wszelkiego rodzaju zupy, kremy czy nawet dodatki do żywności (miód) i przekąski (kasztany w polewie czekoladowej).

Nalewka z kasztanów

Do przyrządzenia nalewki potrzebnych jest około 8–10 sztuk kasztanów, a oprócz nich jeszcze tylko 1 litr czystej wódki oraz łyżka cukru. Kasztany należy drobno rozgnieść i posiekać, razem ze skórką i skorupką. Następnie trzeba je przesypać do szklanego naczynia, zalać wódką, szczelnie zakorkować i odstawić na 3–4 tygodnie. Po tym czasie płyn znad kasztanów należy zlać przez lejek z watą do innego naczynia, a pozostałość zasypać cukrem i ponownie odstawić na 1–2 tygodnie. Wytworzony w tym czasie syrop cukrowy należy zlać przez lejek z watą do naczynia, w którym znalazł się poprzednio zlany ekstrakt. Płyny trzeba następnie dokładnie wymieszać i odstawić do sklarowania, po czym ponownie przelać przez lejek z watą do wyparzonych butelek.

Wyciąg z kasztanowca do picia

Kasztan jadalny często mylony jest z kasztanowcem. Są to jednak nieco inne rośliny – obie zaliczane są do klasy okrytonasiennych, ale kasztan należy do rodziny bukowatych, a kasztanowiec do mydleńcowatych i właśnie on potocznie nazywany jest kasztanem. Obie rośliny jednak mają pewne zastosowanie po przetworzeniu na wyciągi.

Wyciąg z nasion kasztanowca może być stosowany jako bezpieczny i efektywny środek wspierający pracę układu krwionośnego m.in. w przewlekłej niewydolności żylnej, która może być konsekwencją żylaków kończyn dolnych, zakrzepicy żył głębokich, niewydolności zastawek żylnych czy różnych zespołów uciskowych [2]. Należy jednak pamiętać, że podjęcie decyzji o stosowaniu tego typu ekstraktów w celu leczenia wszelkich stanów chorobowych zawsze powinno być konsultowane z lekarzem i specjalistą w tym zakresie.

Kasztan i kasztanowiec to dwie różne rośliny i obie charakteryzują się specyficznym składem o pewnym działaniu prozdrowotnym. Z pewnością warto przyjrzeć się im obu – czy to od strony kulinarnej i przetwórczej, czy też leczniczej.