Sucha skóra – objawy, przyczyny. Domowe sposoby na suchą skórę

Suchość skóry to wynik niedostatecznego nawodnienia organizmu lub też upośledzenia funkcji zatrzymywania wody w organizmie, ale przede wszystkim objaw wielu chorób. Nie zapominajmy, iż jest to niezwykle częsty problem osób starszych, u których regulacja gospodarki wodnej ulega pogorszeniu. Warto zwracać uwagę na wszelkie zmiany w naszym organizmie, także te zewnętrzne. Symptom ten bywa dość problematyczny, a jego eliminacja niekiedy nie jest łatwa. Przeczytaj artykuł i dowiedz się więcej o tym stanie, a także naturalnym sposobom na jego zwalczanie!

Sucha skóra pod oczami, na twarzy, dłoniach, nogach

Skóra stanowi niejaką barierę chroniącą organizm przed wpływem środowiska i jego zanieczyszczeń, a także substancji chemicznych różnego pochodzenia. Nie wszystko jednak zostaje zablokowane poprzez warstwę zewnętrzną. Cząstki o wielkości mniejszej niż 15–20μm nie zostają „przefiltrowane” i przedostają się przez skórę. Podobnie jest w przypadku wody. Organizm bowiem cechuje się funkcją aktywności wody, a więc inaczej mówiąc polega to na utracie wody do środowiska przez naskórek w celu utrzymania odpowiedniego gradientu. Działanie to niezbędne jest do prawidłowego funkcjonowania ustroju. Ponadto konieczna jest ona do utrzymania prawidłowej elastyczności komórek i uniknięcie rozerwania ich struktury w wyniku nadmiernej kruchości. Sucha skóra określana ogólnie jako xerosis występuje dość powszechnie i najczęściej obejmuje miejsca takie jak: twarz, okolice oczu, dłonie czy stopy. Według źródeł zjawisko to występuje u ok. 39% populacji. W przypadku twarzy szczególnie staje się to widoczne, gdyż jest ona ciągle wyeksponowana. To również sprawia, iż skóra w tym miejscu staje się bardziej podatna na wszelkie szkodliwe czynniki zewnętrzne (promienie słoneczne, klimatyzator). Cera w okolicach oczu to najcieńsza warstwa skóry, nie zawierająca gruczołów łojowych. Przez to właśnie staje się wyjątkowo wrażliwa na przesuszenie. W przypadku stóp problematyczne staje się pękanie pięt, które niekiedy mogą być dość bolesne.

Sucha skóra – objawy

Skóra sucha charakteryzowana jest klinicznie jako łuszcząca się i jednocześnie szorstka oraz popękana, o spękanej powierzchni. Odczuwane najczęściej jest pieczenie oraz szczypanie, a owe miejsca stają się zaczerwienione. Najczęściej występuje jako konsekwencja redukcji zdolności naskórkowego zatrzymywania wody. Regulowana jest ona przez funkcję „bariery” przypisywaną głównie warstwie rogowej naskórka. Samo wysuszenie czy też uszkodzenie skóry skorelowane ze świądem oznacza natomiast zwiększoną przeznaskórkową utratę wody. Pojawiać mogą się również „zajady” w kącikach ust, a także białawy nalot w okolicach łokci i kolan, który z czasem staje się coraz ciemniejszy. Objaw ten może świadczyć o nieprawidłowości w funkcjonowaniu tarczycy. Początkowo jednak zauważalna jest mniejsza elastyczność i zwiększona widoczność pojedynczych płatów skóry. W efekcie staje się ona nieestetyczna, a wygląd takiej osoby wydaje się o wiele starszy niż w rzeczywistości.

Sucha skóra – przyczyny

Stan ten występuje jako przyczyna wielu zjawisk. Duże znaczenie ma tutaj usuwanie lipidowych składników skóry, a zwłaszcza warstwy rogowej, takich jak: wolne kwasy tłuszczowe, ceramidy i cholesterol. W efekcie może wzmocnić się odpowiedź na bodźce drażniące oraz ich zapalny potencjał. Nie bez znaczenia okazują się być również zmiany w procesie keratynizacji. Brak równowagi w przebiegu owej reakcji powoduje wzmożenie suchości skóry. Równocześnie widoczne stają się jej „płaty”. Błony białkowo-lipidowe ulegają wówczas zniszczeniu, a funkcja bariery skórnej ulega zanikowi. Oczywiście istotne wśród przyczyn są także czynniki genetyczne, w tym pochodzenie etniczne. Dodatkowo istotny wpływ na takie zjawisko ma środowisko lądowe, jak i przenikanie substancji chemicznych oraz alergenów przez ową barierę. Zalicza się tutaj suche i/lub chłodne powietrze otoczenia (klimatyzator, warunki pustynne, zmiany sezonowe w zimie). 

Szczególnie ważne jest tutaj stosowanie mydeł i szorstkich środków czyszczących oraz środków powierzchniowo czynnych, które mogą uszkadzać części składowe naskórka prowadząc do wysuszenia skóry. Częste gorące kąpiele również skutkować mogą wystąpieniem takiego zjawiska. Ponadto stan zapalny naskórka wiąże się z wytwarzaniem w tym miejscu gorszej jakości warstwy rogowej, co w następstwie prowadzi do powstania cieńszej bariery, co niestety wywołuje głębokie konsekwencje dla skóry. Wśród innych przyczyn wymienia się także sen, którego zbyt mała ilość również wpływa na nieprawidłową kondycję skóry.

Sucha skóra w ciąży

Środowisko i stosowane kosmetyki o składzie głównie chemicznym a nie naturalnym skutkują pogorszeniem kondycji skóry. Oczywiście nie bez znaczenia są substancje produkowane wewnątrz ustroju. Odmienny stan fizjologiczny, jakim jest ciąża, skutkuje wieloma zmianami w organizmie. Wśród nich zalicza się wzmożoną produkcję estrogenów, która również prowadzi do wystąpienia suchości skóry. Najczęściej pojawia się to u pacjentek cechujących się cerą delikatną i skłonną do podrażnień. Dzieje się tak pod wpływem spowolnionej pracy gruczołów łojowych, na które oddziałuje ww. hormon. W wyniku tego ciężarna obserwuje zanik krost i wygładzenie skóry twarzy. W przypadku jednak niedoboru łoju warstwa lipidowa o funkcji ochronnej staje się coraz cieńsza, aż w końcu nie jest w stanie zatrzymać odpowiedniej ilości wody i chronić przed czynnikami zewnętrznymi. Dobrą wiadomością jest to, że najczęściej po porodzie wszystko wraca do normy. Niestety są również gorsze strony, gdyż nieprawidłowa pielęgnacja skutkować może powstawaniem rozstępów, które mogą nie zniknąć po okresie ciąży.

Sucha skóra u noworodka

Organizm dziecka po porodzie nie jest do końca wykształcony. Właśnie z tego powodu tak istotne jest karmienie piersią co najmniej do 6. miesiąca życia dziecka. To z nim przedostają się do przewodu pokarmowego dziecka niezbędne składniki, których zmniejszone bądź znikome ilości odnotowywane są u noworodka. Lipidowa warstwa ochronna skóry malucha jest bardzo cienka w pierwszych miesiącach życia, zwłaszcza u wcześniaków. Gruczoły łojowe, jak i potowe nie są do końca wykształcone. W związku z tym produkowana jest niewystarczająca ilość łoju i podobnie jak wyżej, płaszcz ochronny nie jest w stanie zatrzymać odpowiedniej ilości wody. Dlatego mechanizmy należy wspomagać różnorodnymi kremami ochronnymi czy zwykłą oliwą. Oczywiście wystąpieniu tego stanu sprzyja także promieniowanie słoneczne, mróz, wiatr, kąpiele w ciepłej wodzie z zastosowaniem nieodpowiednich mydeł czy detergentów, klimatyzacja czy centralne ogrzewanie. Pamiętać należy, że może być to również objaw niektórych schorzeń, m.in. atopowego zapalenia skóry, łuszczycy, cukrzycy czy nadczynności tarczycy. Istotne jest prawidłowe osuszanie ciała dziecka po kąpieli. Z pewnością nie należy trzeć, a delikatnie osuszyć skórę miękkim ręcznikiem. Następnie warto nawilżyć skórę noworodka preparatem nawilżającym lub oliwką.

Sucha skóra – witaminy

Zjawisko to powstawać może w wyniku nieprawidłowej diety oraz wynikających z niej niedoborów. Najistotniejsze jest oczywiście spożywanie odpowiedniej ilości płynów, najlepiej wody. Ilość ta mieści się na poziomie 1,5–2 l/dobę (przy dużej aktywności czy w wysokich temperaturach wielkość ta zwiększyć może się nawet do 4–5 l), przy czym pamiętać trzeba, iż w momencie odczuwania uczucia pragnienia, organizm jest już odwodniony. Najlepszym sposobem okazuje się być spożywanie płynów niewielkimi łyczkami w krótkich odstępach czasu. Oczywiście unikać należy wszelkich słodzonych napojów, które paradoksalnie odwadniają organizm. Wśród witamin, których podaż zgodna z normami jest niezbędna w przypadku występowania suchej skóry, zalicza się:

• witaminę A – której głównym zadaniem jest utrzymanie odpowiedniego nawilżenia skóry. Niedobór tego składnika skutkuje łuszczeniem skóry i powstawaniem „zajadów” w kącikach ust. Do jej głównych źródeł zalicza się: masło, wątrobę (spożycie zalecane jest od czasu do czasu, ze względu na funkcję detoksykacyjną wątroby, poprzez którą „wzbogaca” swój skład w produkty zbędne przemian organizmu, a także te o szkodliwym działaniu), tran, ryby morskie, ziemniaki, marchew, jarmuż, szpinak i dynia. Istotne jest, iż wchłanianiu ulega ona jedynie w obecności tłuszczów, zatem niezbędny jest ich dodatek do dania z jej udziałem;
• witaminę E – uznawaną za witaminę młodości i piękności. Konieczna jest ona do prawidłowej produkcji kolagenu, odpowiedzialnego za prawidłową elastyczność komórek. Chroni także organizm przed promieniowaniem UV, emitowanym przez słońce. Znaleźć ją można w gruboziarnistych produktach zbożowych, warzywach, zwłaszcza ciemnozielonych a także otrębach;
• witamina C – podobnie jak powyższy składnik, wzmaga produkcję kolagenu. W celu jej dostarczenia warto zadbać o obecność w diecie produktów takich jak: cytrusy, mango, kapusta, truskawki, kiwi, czarna porzeczka, brokuły, jarmuż czy papryka;
• witaminy z grupy B – istotne są w utrzymaniu odpowiedniego nawilżenia. Do produktów będących ich dobrym źródłem zalicza się orzechy i pestki, fasolę, jajka i nabiał, a także drób, ryby, szpinak czy mleko sojowe.

Niezwykle skutecznym sposobem jest suplementacja kwasów omega 3. Zaobserwowano bowiem, iż ich odpowiednie stężenie skutkuje lepszym nawilżeniem, ochroną przed suchością, a także przyspiesza regenerację fizjologiczną skóry.

Domowe sposoby na suchą skórę

Medycyna ludowa od tysiąca lat przynosiła idealne efekty bez efektów ubocznych i przede wszystkim obfituje w składniki pochodzenia naturalnego. Najczęściej wspomina się tutaj:

• kąpiel z dodatkiem oleju roślinnego;
• kąpiel z dodatkiem mleka;
• kąpiel z dodatkiem rozgotowanych płatków owsianych;
• stosowanie oliwy z oliwek jako balsamu do nawilżania ciała;
• wykonywanie domowych maseczek z banana, awokado, jabłek, żółtka, a nawet płatków owsianych;
• stosowanie żelu aloesowego w celu nawilżenia skóry,
• przyrządzenie maseczki z jogurtu czy kwaśnego mleka.

Wśród produktów o udowodnionym korzystnym wpływie na poprawę kondycji skóry wymienia się m.in. aloes, ekstrakt z kory brzozy, dziurawca i słonecznika zwyczajnego. Niektóre badania dowodzą, iż mleko krowie w swym składzie zawiera fosfolipidy, których koncentraty skutkują zwiększonym nawodnieniem warstwy rogowej naskórka. Poza tym istnieją pewne zalecenia, które warto zastosować w przypadku wystąpienia kserozy (suchej skóry), takie jak:

• kąpiel w ciepłej, lecz nie gorącej wodzie;
• rezygnacja z ostrych mydeł i proszków, działających osuszająco;
• unikanie olejków do kąpieli;
• stosowanie nawilżania skóry 2 x dziennie, w tym po każdej kąpieli;
• rozważenie stosowania nawilżaczy powietrza w okresie zimy, które umożliwią utrzymanie wilgotności względnej na poziomie 45–60%.

Podsumowując sucha skóra to problem estetyczny i niekiedy bolesny. W celu jego eliminacji należy dbać o odpowiednie nawilżanie skóry, a także zdrową dietę i odpowiednią ilość płynów. Istotne jest, by pamiętać, że ciąża jest stanem, który predysponuje do wystąpienia tego zjawiska. Podobnie jest w przypadku noworodków, których gruczoły łojowe są niedostatecznie rozwinięte. Na szczęście istnieje wiele domowych sposobów na eliminację suchości skóry.