Nagietek – właściwości. Maść, herbata, olej, nalewka z nagietka
Aktualizacja: 15 kwietnia, 2024
Nagietek to roślina odpowiednia zarówno do dekoracji, jak również jako środek do leczenia wielu chorób. Dawniej jedna z najważniejszych roślin leczniczych w medycynie greckiej, arabskiej i hinduskiej. Kiedy go stosować? Jakie ma właściwości?
Nagietek lekarski
Nagietek lekarski (łac. Calendula officinails) jest to roślina jednoroczna z rodziny astrowatych. Pochodzi z obszarów położonych w basenie Morza Śródziemnego. Kwitnie od lipca do września. Kwiaty najczęściej są barwy pomarańczowej lub żółtej, zebrane na szczytach łodyg w koszyczki o średnicy około 6–10 cm. Łodygi i liście są jasnozielone i szorstko owłosione oraz odznaczają się charakterystycznym zapachem. Bardzo często wykorzystywane są jako składnik surówek czy sałatek. Natomiast suszone płatki kwiatów dodawane są sosów i zup. Działają podobnie jak kurkuma, z tego względu wykorzystywane są również do barwienia potraw. Z liści i łodyg nagietka można uzyskać ekstrakt bogaty we flawonoidy, olejki eteryczne, saponiny trójterpenowe, karotenoidy, kumaryny oraz wiele innych związków organicznych wykazujących właściwości prozdrowotne.
Właściwości nagietka
Oprócz niepowtarzalnych związków przeciwutleniających znajdujących się w nagietku, można szybko dzięki niemu przyspieszyć proces gojenia, częściowo ze względu na właściwości przeciwzapalne zawartego w nim oleju. Chroniąc przed infekcjami, umożliwia ich szybkie leczenie. Olej z nagietka zmniejsza także ilość pojawiających się zmarszczek, a nawet widoczność blizn.
Istnieją również pewne właściwości antybakteryjne nagietka, które stały się bardzo popularne w ostatnich latach. Jego liście są częstym składnikiem produktów ziołowych i higienicznych, w tym past do zębów, płynów do płukania jamy ustnej, mydeł i szamponów. Nagietek jest skuteczny w zabijaniu bakterii, które są częstym powodem m.in. zapalenia dziąseł.
Mówi się o tym, iż nagietek działa przeciwnowotworowo i zmniejsza ryzyko powstawania raka. Potrzebne są jednak dalsze badania na ten temat.
Nagietek ma również właściwości, które zapobiegają skurczom.
Nagietek lekarski – zastosowanie
Nagietek lekarski dzięki zawartości karotenoidów jest jednym z najpopularniejszych ziół stosowanych przy chorobach i stanach zapalnych skóry. Maści, kremy i okłady z nagietka stosuje się na odmrożenia, otarcia, odleżyny czy inne rodzaje ran. Aktywne składniki tej rośliny przyspieszają procesy regeneracyjne naskórka, a także wpływają na poprawę napięcia i nawilżenia skóry, a kosmetyki zawierające nagietek są pomocne w łagodzeniu zmian trądzikowych. Dzięki właściwościom przeciwzapalnym może być on stosowany do płukania jamy ustnej, gardła oraz w stanach zapalnych dziąseł, gardła i krtani. Natomiast za sprawą działania rozkurczowego napar z nagietka lekarskiego łagodzi ból miesiączkowy. Kwiaty nagietka pozytywnie wpływają na produkcję żółci i jej transport do dwunastnicy.
Spożywanie naparu poleca się przy zaburzeniach funkcjonowania i niewydolności wątroby. Ziele to stosowane wewnętrznie pozytywnie wpływa na organizm w przypadku nieżytu żołądka, wrzodów żołądka i dwunastnicy, a także w stanach zapalnych błony śluzowej. Kwiaty nagietka wykazują działanie osłonowe i przeciwbakteryjne, dzięki temu łagodzą dyskomfort trawienny oraz objawy choroby wrzodowej. Olejki eteryczne wykazują działanie aromaterapeutyczne, przyczyniają się do obniżenia tętna, ciśnienia, a także działają uspokajająco.
Maść nagietkowa
Maść z nagietka tworzy warstwę ochronną na skórze i nadaje korzyści lecznicze. Można ją stosować na rany, dla szybszego gojenia lub na blizny, aby zmniejszyć ich widoczność.
Składniki
- Kostka gęsiego smalcu
- Szklanka świeżych lub suszonych płatków nagietka
Wykonanie
Kostkę gęsiego smalcu rozgrzać w garnku, dodać szklankę świeżych lub suszonych płatków nagietka. Doprowadzić do wrzenia, cały czas mieszając. Odstawić i poczekać aż ostygnie. Po jakimś czasie znów podgrzać smalec z płatkami, a następnie przecedzić go przez sitko do szklanego słoiczka lub opakowania po kremie. Ostudzić i włożyć do lodówki, aby maść stężała.
Herbata z nagietka
Aby przygotować herbatę nagietkową, należy zalać suszone kwiaty wrzącą wodą i pozostawić je na co najmniej 15 minut. Następnie odcedzić kwiaty za pomocą sitka. Można użyć całych kwiatów lub jedynie płatków. Około jedną łyżkę płatków na 1 szklankę wody.
Właściwości herbaty z nagietka
- Pomaga w leczeniu infekcji dróg moczowych.
- Działa kojąco na gardło.
- Pomaga w stanach zapalnych jamy ustnej.
- Reguluje miesiączkę.
- Łagodzi objawy trądziku.
- Zmniejsza uczucie swędzenia.
Olej z nagietka
Obrzęk jest idealnym miejscem do stosowania właściwości leczniczych oleju nagietkowego. Pomaga złagodzić ból i podrażnienie wysypki pieluszkowej u dzieci. Działa również na infekcje bakteryjne, zabija Staphylococcus aureus.
Właściwości oleju z nagietka
- Działa przeciwgrzybiczo.
- Łagodzi poparzenia skóry.
- Zapobiega powstawaniu blizn.
- Poprawia krążenie.
- Można go stosować do demakijażu.
- Na bóle głowy i uszu.
Składniki:
- Olej jojoba lub oliwa z oliwek
- Suszone płatki nagietka
Wykonanie
Do połowy szklanej butelki włożyć suszone płatki nagietka i zalać je do końca olejem lub oliwą. Szczelnie zakręconą butelkę umieścić w nasłonecznionym miejscu i pozostawić ją tam przez miesiąc. Od czasu do czasu lekko wstrząsnąć butelką, aby olejek miał jednakowe właściwości. Po około miesiącu przelać zawartość butelki przez gęste sitko lub gazę.
Niektóre osoby wykazują reakcje alergiczne na użycie oleju z nagietka, zwłaszcza w dużych dawkach i stężeniach. Aby uniknąć działań niepożądanych najlepiej skontaktować się z wyszkolonym zielarzem.
Nalewka z nagietka
Nalewka z nagietka pomaga w stanach ogólnego wyczerpania i osłabienia, a także w sytuacjach stresowych. Pomaga na powiększone migdałki, węzły chłonne, wypryski i egzemy.
Składniki:
- 50 g wysuszonych kwiatów nagietka (najlepiej same płatki)
- 1/2 litra wódki 40 proc.
Wykonanie:
Płatki zalać alkoholem, szczelnie zamknąć i postawić na 2 tygodnie w ciepłym, ciemnym miejscu, co pewien czas wstrząsając naczyniem. Następnie zawartość przelać przez płótno, mocno wycisnąć. Przefiltrować jeszcze raz, używając papierowego filtra do kawy. Przelać do butelki.
Literatura:
Shivasharan BD, Nagakannan P, Thippeswamy BS, Veerapur VP, Bansal P, Unnikrishnan MK. Protective effect of Calendula officinalis Linn. flowers against 3-nitropropionic acid induced experimental Huntington’s disease in rats. Drug Chem Toxicol. 2013 Oct;36(4):466-73A. Telesiński, A. Wieteska, M. Onyszko i in., „Analiza fitochemiczna i właściwości przeciwutleniające soku z nagietka lekarskiego”, Bromat Chem Toksykol, 2013, 4, 428–433,
A. Telesiński, M. Onyszko, J. Wróbel i in., „Zmiany wybranych właściwości antyoksydacyjnych soku z ziela nagietka lekarskiego pod wpływem napropamidu”, Chem. Environ. Biotechnol. 2016, 19, 29–33,
K. Dzida, N. Skubij, K. Tymoszuk i in., „Właściwości lecznicze i walory dekoracyjne nagietka lekarskiego”, 2016.