Kwas linolowy – działanie i występowanie

Grupa tłuszczów spożywanych przez ludzi charakteryzuje się bardzo dużą złożonością i różnorodnością. O ich właściwościach fizyko-chemicznych, a także funkcjach w organizmie człowieka decyduje głównie skład kwasów tłuszczowych. Specyficzne cechy, takie jak liczba atomów węgla w łańcuchu, liczba wiązań podwójnych i ich pozycje, kształtują ostateczne cechy tłuszczów, w skład których wchodzą dane kwasy tłuszczowe. Cechy, o których mowa – takie jak konsystencja czy temperatura dymienia mają niezwykle istotne znaczenie w praktykach kulinarnych czy dietoterapii. Ponadto cechy te wykorzystywane są do prostego i bardzo praktycznego ich nazewnictwa oraz klasyfikacji. Jednym z najbardziej docenianych przez ludzi kwasów tłuszczowych jest właśnie kwas linolowy.

Kwas linolowy

Kwas linolowy należy do kwasów długołańcuchowych – zawiera 18 atomów węgla w łańcuchu. Ponadto jest kwasem wielonienasyconym, ponieważ zawiera dwa wiązania podwójne – pierwsze z nich jest w pozycji n-6, czyli przy 6 atomie węgla, co oznacza że należy do kwasów omega-6. W praktyce oznacza to, że kwas linolowy sprzyja powstawaniu płynnej konsystencji tłuszczu, która „uwrażliwia” na działanie wysokiej temperatury i tlenu,  a co za tym idzie na utratę wartości odżywczej i kulinarnej.

Kwas linolowy – działanie

Kwas linolowy (LA) jest „reprezentantem” ważnej dla człowieka rodziny kwasów wielonienasyconych, a dokładniej kwasów omega-6. Grupa tych kwasów zaliczana jest do NNKT, czyli niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, które muszą być dostarczane do organizmu z pożywieniem, ponieważ nie są syntetyzowane przez ludzi. Cała rodzina NNKT – z kwasem linolowym na czele – znane powszechnie są jako korzystnie działające z punktu widzenia zdrowia człowieka.

Aspektem, na który w głównej mierze zwraca się uwagę omawiając LA jest zdrowie układu sercowo-naczyniowego. Odpowiedni poziom jego spożycia sprzyja regulacji gospodarki cholesterolowej organizmu – obniżając poziom trójglicerydów i cholesterolu LDL oraz podnosząc poziom HDL we krwi. Warto jednak pamiętać, że kompozycja kwasów tłuszczowych diety powinna być odpowiednio zbilansowana i nie należy opierać swoich jadłospisów na wysokiej podaży tylko jednej grupy kwasów.

Kwas linolowy – występowanie

Zawartością kwasu linolowego charakteryzują się głównie tłuszcze pochodzenia roślinnego. Najbogatszymi źródłami są olej z pestek winogron, z wiesiołka, szafranu oraz sojowy i słonecznikowy. Pewne ilości występują również w oleju rzepakowym, a nawet w smalcu – w przypadku źródeł zwierzęcych jednak zawartość zależy od diety danych zwierząt.

Szacuje się, że w populacji polskiej spożycie kwasu linolowego powinno pokrywać około 4 % całkowitego zapotrzebowania na energię – zatem dla osoby z dietą pokrywającą zapotrzebowanie na poziomie około 2000 kcal podaż LA wynosić powinna około 9 gramów dziennie. Zakładając, że najbogatsze źródła tego kwasu zawierają go nawet do 70 % całkowitej zawartości kwasów, czyli około 60 gramów w 100 gramach oleju, należałoby tych olejów spożywać około 15 gramów dziennie.

Kwas linolowy jest niezbędnym składnikiem diety – pełni szereg funkcji w organizmie i nie jest syntetyzowany de novo. Jego podaż z pożywieniem nie powinna sprawiać problemu – obficie występuje na przykład w olejach roślinnych. Należy do kwasów tłuszczowych o niskiej odporności na czynniki takie jak wysoka temperatura, czy ekspozycja na tlen i promienie słoneczne. Z tego właśnie względu w większym stopniu należy się skupić na jakości spożywanych olejów roślinnych, metodach ich obróbki i przechowywania, aniżeli na ich ilości. Ponadto z punktu widzenia działania odżywczego istotna jest podaż innych kwasów tłuszczowych i ich stosunek ilościowy – nie należy skupiać się tylko na jednej grupie.