Jak chronić organizm przed toksynami? 10 niezbędnych produktów

Każdego dnia nieustannie zmagamy się z zanieczyszczeniami obecnymi w powietrzu, glebie i wodzie oraz z substancjami dostającymi się do naszego ciała wraz ze spożywaną żywnością. Wszelkie związki chemiczne, metale ciężkie i toksyny wymagają od organizmu sprawnie funkcjonujących narządów.

10 niezbędnych produktów 

Pomimo iż wątroba i nerki dzięki sprawnie funkcjonującym mechanizmom są w stanie poradzić sobie z oczyszczaniem organizmu, niewątpliwie ważną rolę w tym temacie odgrywa prawidłowe żywienie i styl życia. To właśnie te czynniki umożliwiają właściwe działanie ludzkiego organizmu. Mass media zasypują nas rozmaitymi wiadomościami dotyczącymi konieczności oczyszczania ciała, przez co nasuwa się pojęcie toksyny i jej możliwej detoksykacji. Choć z żywieniowego punktu widzenia nie istnieje żadna dieta oczyszczająca, która nie spowodowałaby negatywnych skutków zdrowotnych, to upragniony efekt tzw. pozbycia się toksyn można uzyskać poprzez racjonalne i zbilansowane żywienie, obfitujące w warzywa i owoce oraz składniki wspomagające pracę wątroby.

Owoce i warzywa

Zgodnie z powiedzeniem, iż „każdy kij ma dwa końce”, można odnaleźć pozytywne skutki diet oczyszczających, bowiem takowe bazują głównie na owocach i warzywach, produktach naturalnych, niskoprzetworzonych, takich, które mają korzystny wpływ na nasze samopoczucie, kondycję skóry i włosów. W tym miejscu warto zaznaczyć, że w tym zakresie szczególnie sprawdzają się owoce o barwie fioletowej bogate w polifenole oraz popularne w Polsce owoce jabłoni zawierające kwercytynę. Ponadto obecne w winogronach, cytrusach, borówkach oraz innych owocach kwasy organiczne, takie jak: jabłkowy, bursztynowy i cytrynowy, wykazują działanie detoksykujące [6, 9]. Poniżej przedstawiono 10 produktów niezbędnych dla zachowania równowagi, po to, by nasze komórki utrzymały zdolność do wytwarzania substancji koniecznych podczas zmagań z toksynami czy walki z wolnymi rodnikami.

Otręby

Spośród produktów zbożowych najlepszym źródłem błonnika są otręby pszenne, gdyż w 100 g części jadalnej znajduje się aż 42 g tego włókna. Produkty zbożowe (otręby pszenne, pieczywo żytnie razowe, różne rodzaje płatków, kasza gryczana), jak wiadomo, obfitują w błonnik pokarmowy, a szczególnie w jego nierozpuszczalne frakcje (celulozę, hemicelulozy, ligniny). Działając jako adsorbent, błonnik nierozpuszczalny wspomaga proces oczyszczania organizmu poprzez usuwanie szkodliwych substancji, takich jak toksyny i metale ciężkie [2].

Woda

Woda jako składnik niezbędny do życia każdego organizmu jest konieczna m.in.: w procesie trawienia i wchłaniania składników odżywczych, wydalania szkodliwych produktów przemiany materii i toksyn, a także regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej [2]. Odgrywa zasadnicza rolę w każdej diecie, nie tylko w dietach oczyszczających.

Sok z cytryny

Sok z owoców Citrus limon Burm. obfituje w błonnik pokarmowy, który oprócz tego, że stanowi cenny regulator prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego, oczyszcza organizm ze szkodliwych produktów przemiany materii.

Zielona herbata

Wiadomo nie od dziś, iż zielona herbata posiada silne właściwości przeciwutleniające. Niepoddawane procesowi fermentacji, znajdujące swoich zwolenników nie tylko w Chinach i Japonii słomkowe, lekko zielone napary korzystnie oddziałują na układ pokarmowy, ułatwiając przy tym trawienie i przyswajanie pokarmów. Oprócz tego wspierają funkcjonowanie nerek i dróg moczowych, usuwają zmęczenie, a także mogą obniżać ciśnienie krwi [7]. 

Kiszonki

Nie bez znaczenia dla zachowania zdrowia pozostaje glutation – związek o dużym potencjale antyoksydacyjnym, występujący naturalnie w organizmie człowieka. Ten organiczny związek chemiczny pełni wiele istotnych funkcji, m.in. pozwala na zachowanie fizjologicznej równowagi. Choć nie jest przyswajalny z pożywienia, jego prekursory obecne są w niepoddanych obróbce termicznej owocach i warzywach, takich jak: kapusta, brokuł, szpinak, truskawki i awokado, a także w innych grupach produktów, takich jak orzechy, jaja i świeże mleko. Jakkolwiek cysteina (prekursor glutationu) obecna jest w warzywach, mięsie czy nabiale, tak witaminę C dostarczają głównie produkty roślinne (owoce, warzywa), a przede wszystkim kiszonki. Kiszone warzywa są cenionym, a jednocześnie tanim źródłem witaminy C oraz witamin z gruby B. Poza tym cechują się niższą wartością energetyczną w porównaniu do postaci świeżej. Wynika to bowiem z procesu fermentacji mlekowej, podczas której zawarty w świeżych warzywach cukier zostaje w dużym stopniu rozłożony i przekształcony w kwas mlekowy [3]. Działanie probiotyczne kiszonek związane jest z obecnością bakterii fermentacji mlekowej i ich metabolitów, m.in. kwasu mlekowego, który wzbogaca florę bakteryjną jelit, chroniąc organizm przed infekcjami. Dzięki tym właściwościom na przestrzeni dziejów kiszonki zyskały renomę wśród produktów probiotycznych.

Kapusta, brokuł, brukselka

Dieta bogata w kapustę, brokuł i brukselkę może poprawić sprawność odpowiedzialnych za detoksykację narządów nawet o 37% [6]. Warto jest więc włączyć powyższe warzywa do swojego menu, przygotowując rozmaite potrawy (kremy, warzywa na parze czy krótko gotowane).

Zioła (pokrzywa zwyczajna, mniszek lekarski, skrzyp polny)

Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica) – choć przez większość ludzi traktowana jest jako pospolity, uciążliwy chwast, to jej właściwości wykorzystywano od zarania dziejów. Już ojciec medycyny, Hipokrates, uznawał pokrzywę jako najskuteczniejszą roślinę do oczyszczania krwi. Urtica dioica wzmacnia organizm, zwiększa odporność na choroby, zapobiegając przedwczesnemu starzeniu się organizmu oraz zastojom żółci. Na uwagę zasługuje też pospolity dmuchawiec. Za ogromny potencjał mniszka lekarskiego (Taraxacum officinale) odpowiedzialne są flawonoidy i kwasy polifenolowe obecne we wszystkich częściach rośliny, przede wszystkim zaś w zielu. Zarówno korzeń i liść, jak i ziele mniszka oddziałują korzystnie na wątrobę, zwiększając przepływ oraz ilość wytwarzanej żółci, i z tego względu wykorzystywane są jako element wspomagający leczenie problemów trawiennych [1]. Świeże i suszone liście pospolitego dmuchawca są doskonałym środkiem diuretycznym, bowiem oczyszczają organizm z toksyn oraz zapobiegają powstawaniu kamieni w drogach moczowych i żółciowych. Korzeń tej rośliny zawiera polisacharyd – inulinę, która jest doskonałą pożywką dla dobroczynnej flory bakteryjnej jelit. Równie pospolity na polach uprawnych, ogrodach i nieużytkach przedstawiciel roślin skrzypowatych znalazł się na liście ziół na odporność. Wyciągi ze skrzypu polnego działają wzmacniająco na ściany naczyń krwionośnych. Ponadto stabilizują błony komórkowe, chroniąc komórki przed wnikaniem organizmów chorobotwórczych.

Aloes

Popularny w dietach oczyszczających aloes swoje właściwości zawdzięcza szerokiej gamie składników chemicznych zawartych w liściach. Spożywany w postaci uzyskiwanych ze świeżych liści soków stymuluje działanie układu odpornościowego. Ponadto aloes wspiera układ pokarmowy, reguluje przemianę materii, zapobiega zaparciom (sok z aloesu z miąższem), ale też zwiększa ilość wytwarzanej żółci. Co ciekawe, ten popularny sukulent obniża poziom cukru i cholesterolu we krwi. 

Karczoch

Znane z działania hepatoprotekcyjnego, gęste i suche ekstrakty z liści i pąków karczocha znalazły swoje zastosowanie nie tylko w kuchni, ale i w lecznictwie. Wyciągi z Cynara scolymus L. obniżają poziom triglicerydów i cholesterolu we krwi. Ponadto zapobiegają stłuszczeniu wątroby, a co ważne, stymulują procesy odtruwania organizmu i usuwania szkodliwych i zbędnych metabolitów. Jak pisze doktor Różański, „u sportowców karczoch wzmaga odtruwanie wątroby, przyspiesza eliminowanie zakwasów, podnosi tolerancję przewodu pokarmowego na odżywki wysokobiałkowe i aminokwasowe, podnosi również zdolność trawienia i przyswajania składników aminokwasowych i peptydowych”[4].

Algi (spirulina, chlorella)

Glon należący do gromady zielenic, chlorella, to jednokomórkowa alga, która dzięki włóknistej, nietrawionej przez organizm powłoce wewnętrznej wykazuje zdolność do wiązania zalegających w organizmie szkodliwych produktów przemiany materii. Co ciekawe, uszczelnia też ścianki jelita, zapobiegając wtórnemu przenikaniu toksyn. Spirulina zaś, oprócz tego, że wzmacnia odporność organizmu, jest źródłem łatwo przyswajalnego białka. Ponadto normalizuje poziom cholesterolu we krwi oraz poprawia stan skóry, włosów i paznokci, stąd też znalazła zastosowanie w kosmetologii.

Każdy organizm potrzebuje równowagi w celu utrzymania sprawności wszystkich układów i narządów. Prawidłowe, zbilansowane żywienie, niezastąpione (działające pomocniczo) zioła oraz odpowiednia podaż płynów są czynnikami niezbędnymi podczas zmagań z toksynami czy też walki z wolnymi rodnikami. Dzięki nim nasze organy wewnętrzne mają szansę funkcjonować prawidłowo.