Czystek kreteński – właściwości. Czystek kreteński na boreliozę
Aktualizacja: 28 lutego, 2024
Czystek kreteński jest ziołem odznaczającym się licznymi właściwościami leczniczymi, z których przez lata korzystała tradycyjna medycyna ludowa. Napar z czystka w ostatnich latach zyskuje coraz bardziej na popularności, ponieważ przypisuje się mu kilkukrotnie wyższe działanie przeciwutleniające niż posiada zielona herbata. Roślina ta może okazać się pomocna w przenoszonej przez kleszcze chorobie – boreliozie. Jak myślicie, dlaczego?
Czystek kreteński
Czystek kreteński (łac. Cistus creticus L.) jest gatunkiem rośliny należącej do rodziny czystkowatych. Występuje naturalnie na skalnych, górskich zboczach od rejonu Morza Śródziemnego aż po Morze Czarne. Jest to wiecznie zielony krzew, który rośnie maksymalnie do metra wysokości, rozwijają się na nim delikatne różowe kwiaty.
Dawniej czystek ceniony był ze względu na swoje działanie łagodzące i ściągające. W medycynie ludowej czystek stosowany był jako środek rozszerzający naczynia krwionośne oraz do leczenia ran i skaleczeń. Wykorzystywany był również w leczeniu infekcji i objawów przeziębienia, takich jak: chrypka, angina, zapalenie gardła i oskrzeli, zapalenie krtani, płuc, a także bólów stawów i infekcji układu moczowego.
Czystek kreteński – właściwości
Do najczęściej wymienianych właściwości czystka zalicza się działanie przeciwutleniające, antybakteryjne, antygrzybiczne, przeciwwirusowe i wzmacniające.
Za właściwości przeciwutleniające odpowiadają zawarte w czystku flawonoidy, katechiny, kwas galusowy, proantocyjanidyny, rutyny oraz diterpeny [1]. Są to związki, które hamują przebieg reakcji prowadzących do wytworzenia reaktywnych form tlenu. Dzięki temu przeciwdziałają rozwojowi wielu chorób, takich jak choroby układu krążenia, nadciśnienie, miażdżyca tętnic, cukrzyca, nowotwory lub choroby neurodegeneracyjne. Przeciwutleniające działanie czysta polega również na neutralizacji wolnych rodników, przez co przyczynia się do zwiększenia odporność organizmu. Zapobiegając tworzeniu się wolnych rodników opóźnia starzenie się organizmu, przeciwdziała chorobom wieku starczego i nowotworom. Za działanie przeciwrakowe odpowiedzialna jest żywica obecna w czystku kreteńskim, która zawiera diterpeny labdanowe wykazujące działanie cytotoksyczne w przypadku białaczki i raka piersi.
Czystek wykazuje właściwości przeciwbakteryjne wobec licznych szczepów bakterii odpowiedzialnych za zakażenia człowieka. Odpowiedzialne są za to, zawarte w czystku kreteńskim olejki eteryczne. W badaniach in vitro udowodniono, iż związki te są skuteczne w hamowaniu wzrost bakterii Borrelia burgdorferi, która jest odpowiedzialna za rozwój boreliozy [8]. W innych badaniach wykazano natomiast, że ekstrakty z czystka są, w niektórych przypadkach, równie skuteczne jako antybiotyk – neomycyna, co potwierdza możliwość stosowania czystka jako środek przeciwbakteryjny [7].
Aktywne związki zawarte w czystku wykazują działanie przeciwwirusowe – niszczą wirusy jelitowe, opryszczki, półpaśca oraz wspomagają także walkę przeciwko grzybom Candida.
Przyjmowanie preparatów z czystka pomaga zwalczać choroby układu krążenia, zatory, zakrzepy krwi, ponieważ zawarte w czystku polifenole wykazują działanie ochronne na naczynia krwionośne. Czystek może przyczynić się do zmniejszenia procesów zapalnych w organizmie i spowodować szybsze gojenie się ran. Można go z powodzeniem stosować przy bólach i stanach zapalnych stawów, gardła, krtani, oskrzeli oraz płuc. Ponadto polifenole działają przeciwhistaminowo, dlatego pomocne są w zmniejszaniu reakcji alergicznych.
Czystek kreteński – kapsułki
Kapsułki z czystka polecane są przede wszystkim osobom chcącym wzmocnić swoją odporność oraz zmagającym się z różnego rodzaju dolegliwościami bakteryjnymi, wirusowymi lub pasożytniczymi. Zawierają one minimum 20% polifenoli, wspierających funkcję układu immunologicznego, poprzez działanie przeciwutleniające (skuteczne w leczeniu i profilaktyce miażdżycy, stanów zapalnych, a nawet chorób nowotworowych).
Aby uzyskać pożądany efekt, zaleca się przyjmowanie 1 kapsułki 2 razy dziennie po posiłku.
Czystek kreteński – cena, gdzie kupić
Czystek kreteński można kupić w sklepach internetowych, sklepach ze zdrową żywnością i suplementami oraz sklepach zielarskich, a także w aptekach i wybranych marketach. Dostępny jest w formie suszonych liści, kapsułek lub nalewki. Ceny za 100 g suszu rozpoczynają się od 9,90 zł. Za 50 ml nalewki trzeba zapłacić ok. 28 zł. Najdroższe natomiast są kapsułki, ponieważ za nabycie 90 sztuk wydamy ponad 35 zł.
Czystek kreteński – nalewka
Czystek kreteński w postaci nalewki jest naturalnym wyciągiem z liści tej rośliny na bazie alkoholu. Nie zawiera w swoim składzie żadnych sztucznych składników, takich jak konserwanty, aromaty czy barwniki. Ekstrakt z czystka stanowi bogate źródło polifenoli, zdolnych do wyłapywania i neutralizowania wolnych rodników tlenowych, które w nadmiarze mogą doprowadzić do stresu oksydacyjnego. Tak więc nalewka z czysta podobnie jak napar i kapsułki wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego oraz wpływa korzystnie na układ krążenia.
Stosując nalewkę, nie zapominajmy, iż przed spożyciem należy ją rozcieńczyć z wodą. Pożądaną proporcją jest zmieszanie 2 porcji zakraplacza z ½ szklanki wody lub ulubionego soku.
Powyższe właściwości czystka kreteńskiego świadczą o tym, iż warto go włączyć do swojej diety w postaci naparu, zastępując nim np. czarną herbatę. Picie herbaty z czystka jako uzupełnienie diety w wartościowe dla zdrowia człowieka polifenole, z pewnością wzmocni organizm, poprawi jego funkcjonowanie i ogólne samopoczucie. Dla osób nie przepadających za ziołowymi naparami, czystek dostępny jest na rynku również w postaci nalewki i kapsułek.
Literatura:
- Santagati NA., Salerno L., Attaguile G., i in., Simultaneous determination of catechins, rutin and gallic acid in cistusspecies extracts by HPLC with diode array detection. J Chromatogr Sci, 2008, 46: 150-156,
- Newerli-Guz J., Erdman M., Ocena wybranych wyróżników jakościowych czystka (róży skalnej) Cistus incanus L. Problemy Higieny i Epidemiologii, 2015, 96(3): 693-69,
- https://www.magicznyogrod.pl, online: https://www.magicznyogrod.pl/czystek_kretenski_nalewka_1_1_50ml.html,
- https://od-natury.pl, online: https://od-natury.pl/hepatica-czystek-kretenski-90kaps,
- Skorić, M., Todorović, S., Gligorijević, N., Janković, R., Živković, S., Ristić, M., and Radulović, S. (Cytotoxic activity of ethanol extracts of in vitro grown Cistus creticus subsp. creticus L. on human cancer cell lines. Industrial Crops and Products, 2012, 38: 153-159,
- Syga K., Knop P., Wąs M., Właściwości prozdrowotne ekstraktów wodnych z różnych rodzajów czystka (Cistus Incanus, Cistus Ladanifer, Cistus Creticus). Koło Naukowe Technologów Żywności, Sekcja Przetwórstwa Zbóż, Wydział Technologii Żywności, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, 2016,
- Barrajón-Catalán E., Fernández-Arroyo S., Roldán C., Guillén E., Saura D., Segura-Carreteroc A., Micola V., A Systematic Study of the Polyphenolic Composition of Aqueous Extracts Deriving from Several Cistus Genus Species: Evolutionary Relationship. Phytochemical Analysis, 2011, 22, 303-312,
- Hutschenreuther A., Birkemeyer C., Grötzinger K., Straubinger RK., Rauwald HW., Growth inhibiting activity of volatile oil from Cistus creticus L. against Borrelia burgdorferi s.s. in vitro. Pharmazie, 2010, 65(4):290-295,
- Ekiert K., Dochniak M., Superfoods – idealne uzupełnienie diety czy zbędny dodatek? Pielęgniarstwo I Zdrowie Publiczne, 2015, 5(4): 401–408.