Zasadowica metaboliczna – objawy, leczenie

Aktualizacja: 10 marca, 2025

W celu prawidłowego przebiegu procesów enzymatycznych prawidłowe pH krwi i płynów ustrojowych powinno wynosić 7,35–7,45, w utrzymaniu takiego stanu największe znaczenie mają tzw. układy buforowe krwi i tkanek, płuca oraz nerki. W zależności od pierwotnej przyczyny zaburzeń pH krwi można wyróżnić zasadowicę metaboliczną i oddechową.

Zasadowica metaboliczna

Zasadowica metaboliczna, czyli wzrost pH krwi >7,45, spowodowane podwyższonym stężeniem wodorowęglanów lub utratą jonów wodorowych (zbyt duże dostarczanie zasad przy niedostatecznym ich wydalaniu). Najczęściej jest konsekwencją przebiegu choroby lub stosowania leków, np. diuretyków. Do takiego stanu mogą prowadzić również wymioty, biegunka, odsysanie treści żołądkowej lub długotrwałe infekcje.

Zasadowica metaboliczna – objawy

Objawy zasadowicy metabolicznej mogą się różnić w zależności od przyczyny:

• spadek ciśnienia tętniczego krwi, ostra niewydolność nerek,
• niedobór potasu,
• blada skóra,
• zaburzenia wrażliwości twarzy i kończyn,
• zawroty głowy,
• zaburzenia pamięci i koncentracji,
• pobudzenie,
• tachykardia.

Jej rozpoznanie może być szczególnie trudne, jeżeli rozwinęła się ona w następstwie długotrwałego stosowania leku bez zalecenia lekarza. Dotyczy to szczególnie leków przeczyszczających. Leki te zmniejszając stężenie potasu w organizmie, powodują wtórne zaparcia.

Zasadowica metaboliczna – leczenie 

Rozpoznanie zasadowicy metabolicznej polega na oznaczeniu ph krwi, stężenia jonów wodorowęglanowych, sodowych, potasowych i chlorkowych.

Leczenie polega przede wszystkim na usunięciu przyczyny choroby czyli np. na odstawieniu leku wywołującego zasadowicę, ponadto należy wyrównać zaburzenia gospodarki wodnej, sodowej, potasowej i wapniowej.

Na utrzymanie prawidłowej równowagi kwasowo-zasadowej wpływa m.in. dieta. Wśród pierwiastków zasadotwórczych można wyróżnić: potas, sód, wapń, magnez. Utrzymując dobry stan zdrowia, spożywając zdrowe produkty i pijąc wodę, zmniejszasz ryzyko zachorowania. Wybór pokarmów bogatych w składniki odżywcze może pomóc w zwalczaniu niedoborów elektrolitów. Składniki odżywcze i potas znajdują się głównie w owocach i warzywach, a także w niektórych innych produktach spożywczych, takich jak: marchew, banany, mleko, fasolki, szpinak, otręby,

Należy pamiętać, iż zdolność zasadotwórcza jadłospisu mieszanego (czyli łączącego w sobie wyroby mięsne i warzywa) jest zdecydowanie słabsza, niż zdolność kwasotwórcza, dlatego też zbilansowana dieta może pomoże z zmniejszeniu ryzyka zachorowania.