Walcz z migreną odpowiednią dietą. Żywieniowe czynniki ryzyka migreny

Aktualizacja: 3 kwietnia, 2024

Dieta może odgrywać istotną rolę w eliminacji bólów głowy u osób cierpiących na migrenę. Bardzo często czynniki dietetyczne są zaniedbywane na korzyść profilaktycznej terapii  farmakologicznej.

Dieta na migrenę – zalecenia żywieniowe

Lista żywności, napojów i dodatków, które mogą powodować napad migreny obejmuje m.in.:

• sery,
• czekoladę,
• owoce cytrusowe,
• napoje alkoholowe, zwłaszcza czerwone wino,
• tłuste produkty,
• lody,
• aspartam,
• glutaminian sodu.

Dietetyczne czynniki spustowe wpływają na etapy procesu migrenowego, oddziałując na uwalnianie się serotoniny i noradrenaliny, co powoduje rozszerzenie lub zwężenie naczyń krwionośnych. Profilaktyka migreny za pomocą diety powinna rozpoczynać się od założenia dziennika żywieniowego oraz selektywnego unikania pokarmów, które mogą przyczyniać się do powstania migreny.

Dieta na migrenę – produkty zakazane

Czekolada bogata jest w dużą ilość biogennej aminy, fenyletylaminy, która jest bezpośrednio działającą substancją sympatykomimetyczną i w rezultacie kurczy tętnice wewnątrzczaszkowe. Ból migrenowy pojawia się po wyczerpaniu efektu fenyletymainy, kiedy dochodzi do poszerzenia naczyń. Czekolada zawiera również inne substancje, takie jak: teobromina, kofeina oraz katechiny, które mogą inicjować ból głowy, poprzez zmianę przepływu czaszkowo-mózgowego i uwalnianie noradrenaliny z komórek układu nerwowego współczulnego.  

Dojrzałe sery zawierają dużą ilość innej aminy biogennej – tyraminy. Efektem jej działania jest gwałtowne kurczenie naczyń zewnątrzczaszkowych i podobnie jak w przypadku fenyletylaminy, migrena może pojawić się w momencie, gdy naczynia się rozszerzają.

Przeprowadzono badania metodą podwójnie ślepej próby na pacjentach, którzy skarżyli się na migrenę po spożyciu produktów zawierających tyraminę. Badania obejmowały ośmioro pacjentów. Tylko u dwóch po podaniu 125 mg tyraminy wystąpił ból głowy, ponadto dwójka pacjentów zażywajacych placebo również zaobserwowała ból głowy. U trzech pacjentów, zarówno po przyjęciu tyraminy, jak i placebo wystąpiła migrena.

Owoce cytrusowe zawierają oktopaminę, kolejną aminę biogenną, która działa jak „fałszywy neuroprzekaźnik”. Mechanizm jej działania polega na uwalnianiu noradrenaliny z zakończeń nerwów współczulnych.

Kofeina jest substancją kurczącą naczynia krwionośne, występującą w głównej mierze w kawie (50–100 mg/ 250 g), w herbacie (25–50 mg/ 250 g) oraz coli (15–25 mg/ 300 g). Kofeina spożywana regularnie w dużych ilościach i jej nagłe odstawienie może prowadzić do wystąpienia, a nawet zaostrzenia bólu migrenowego. Bóle głowy mogą rozpocząć się 24–48 godzin po zaprzestaniu spożywania kofeiny, ponadto mogą trwać nawet do 6 dni.

Dzieci, a zwłaszcza młodzież, piją znaczne ilości napojów gazowanych zawierających kofeinę np. coca-cola. W tym wypadku również występują bóle głowy z wycofania kofeiny. Dorośli często skarżą się na tzw. weekendowy ból głowy, kiedy przesypiają porę pierwszej filiżanki kawy.

Napoje alkoholowe, a zwłaszcza czerwone wino jest często występującym wyzwalaczem migreny u dorosłych pacjentów. Jednakże, co wydaje się mało prawdopodobne, napoje alkoholowe często powodują napady migreny u dzieci i młodzieży. Raport zatytułowany „Teen Tipplers” wskazuje, że aż 25% spożywanego alkoholu w Stanach Zjednoczonych przyjmuje grupa osób w wieku 12–17 lat.

Alkohol spożywany w dużych ilościach prowadzi do bólu głowy, a wino nawet w małych ilościach może wywołać migrenowy ból głowy u podatnych pacjentów. Występujące w alkoholach tyramina, histamina, flawonoidy fenolowe oraz siarczyny są często powodem migrenowych bólów głowy. Czerwone wino ma większe stężenie histaminy oraz flawonoidów fenolowych niż białe. Substancje te wywołują ból poprzez różne mechanizmy. Tyramina uwalnia noradrenalinę, histamina uwalnia tlenek azotu ze śródbłonka naczyniowego, a flawonoidy – serotoninę z płytek krwi.

Kwasy tłuszczowe, a w szczególności kwas linolowy i oleinowy mogą być zaangażowane w mechanizm powstawania migreny. Podczas ataku wzrost poziomu wolnych kwasów tłuszczowych oraz lipidów we krwi występuje jednocześnie z agregacją płytek krwi, spadkiem serotoniny oraz wzrostem stężenia prostaglandyn.

Wolne kwasy tłuszczowe mogą prowadzić do uwalniania serotoniny z płytek krwi, co powoduje rozszerzenie mózgowych naczyń krwionośnych. Spadek tłuszczu w diecie do 20 g dziennie wiąże się z istotnym zmniejszeniem częstotliwości napadów migreny, intensywności oraz czasu trwania ataku.

Lody i mrożonki również mogą być istotnym czynnikiem spustowym wśród migrenowców. Ból zlokalizowany jest zazwyczaj na czole bądź za oczami. Wprowadzenie do jamy ustnej i gardła zimnego bodźca może wywołać zwężenie naczyń krwionośnych w okolicy głowy, co może prowadzić do ataku migreny u osób na nią podatnych.

Aspartam jest sztuczną substancja słodzącą, którą możemy znaleźć w ponad 6 tysiącach produktów żywnościowych, szczególnie takich, które są niskokaloryczne. Występuje zwykle w gumach do żucia, pastylkach odświeżających oddech, a ostatnio pojawia się w farmaceutykach. Aspartam występuje również w formie drażetek, które zastępują cukier.

Substancja ta jest zatwierdzona przez Food and Drug Administration (Agencja Żywności i Leków) jako środek bezpieczny dla ludzi w każdym wieku, w tym dzieci. Jednak niektóre badania wskazują, że spożywanie aspartamu może prowadzić do zaburzeń neurologicznych i behawioralnych u osób wrażliwych. Badania kontrolowane przez trzynaście tygodni wykazały, iż bóle głowy mogą się pogłębiać u pacjentów cierpiących na migreny. W trzech podwójnie ślepych próbach z placebo brało udział 200 dorosłych  pacjentów z migreną. Zaobserwowano znacznie częstsze występowanie ataków podczas przyjmowania aspartamu. Dowody wskazują w dużej mierze na to, że aspartam jest istotnym czynnikiem spustowym migreny, w szczególności, kiedy spożywany jest długotrwałe.

Glutaminian sodu jest dodawany do wielu potraw, w szczególności do dań kuchni azjatyckiej, jako wzmacniacz smaku. Możemy go znaleźć w wielu mrożonkach, zupach w puszce, gotowych dressingach do sałatek, wędlinach, sosach oraz przekąskach. Glutaminian sodu jest silnym czynnikiem zwężającym naczynia krwionośne.

Termin Chinese Restaurant Syndrome (syndrom chińskiej restauracji) został sporządzony po raporcie Kwok’a w 1968 roku, który powiązał chińskie jedzenie z bólem głowy oraz innymi objawami, takimi jak: uderzenia gorąca, parestezje, pocenie, kołatanie serca, obrzęk twarzy. Obecnie objawy te mianuje się nazwą MSG Symptome Complex (zespół objawów po spożyciu glutaminianu sodu). Objawy zwykle pojawiają się 15–60 minut po spożyciu stosunkowo dużej ilości glutaminianu sodu na pusty żołądek.

Warto pamiętać o wyżej wymienionych produktach i unikać ich, jeśli cierpi się z powodu ataków migreny. Czynniki te mogą przyczyniać się do występowania bólów głowy, jednak nie w każdym przypadku. Jeśli ataki migreny przeszkadzają Ci w codziennym życiu, zwróć uwagę na przyjmowane produkty, bo to właśnie one mogą być odpowiedzialne za wywołanie bólu głowy.