Napój izotoniczny – czym jest?
Aktualizacja: 11 kwietnia, 2024
Napoje izotoniczne znane są przede wszystkim sportowcom, ponieważ stanowią składnik uzupełniający ich diety podczas wysiłku fizycznego, umożliwiający szybką regenerację organizmu po intensywnych ćwiczeniach. Warto wiedzieć , czym są napoje izotoniczne, co zawierają oraz jaką spełniają rolę w diecie, aby korzystać z ich właściwości.
Czym jest napój izotoniczny?
Izotonik to napój, którego stężenie jest takie samo jak stężenie płynów ustrojowych w organizmie. W skład napoju izotonicznego wchodzą woda oraz składniki odżywcze tj. sód, potas, wapń, magnez, witaminy czy węglowodany proste. W zależności od składu oraz producenta napoju może on również zawierać aminokwasy, L-glutaminę, L-karnitynę czy inne dodatki do żywności. Podobnie jak w przypadku innych produktów spożywczych wskazane jest więc uważne czytanie etykiet w celu ograniczenia w diecie zbędnych składników chemicznych.
Napoje izotoniczne stosowane są przez sportowców oraz osoby aktywne fizycznie w celu uzupełnienia wody oraz elektrolitów w organizmie po intensywnym treningu. Ubytek wody oraz witamin czy elektrolitów w trakcie treningu jest nie tylko niebezpieczny dla zdrowia człowieka, ale dodatkowo warunkuje jakość oraz czas trwania aktywności fizycznej. Skład i proporcje izotonika opracowane zostały w ten sposób, aby były podobne do płynów ustrojowych tj. osocze krwi czy pot. Podstawowym składnikiem napojów jest woda, która warunkuje odpowiednią wydajność treningu. Kolejnym składnikiem jest sód, który reguluje wchłanianie wody oraz odpowiedzialny jest za utrzymanie odpowiedniej temperatury całą podczas treningu. Z kolei potas odpowiedzialny jest za odpowiednią pracę układu nerwowego oraz mięśni. Izotoniki zawierają tez węglowodany np. glukozę, fruktozę czy sacharozę, które stanowią źródło energii dla organizmu. Tego typu napoje zawierają 4-8% węglowodanów i zalecane są w sytuacjach w których potrzebne jest zarówno nawodnienie organizmu oraz dostarczenie odpowiednich ilości energii. Stosowanie napojów izotonicznych podczas treningu zależy od jego intensywności oraz długości trwania i powinno być indywidualnie dostosowane do potrzeb organizmu.
Czy dzieci mogą pić napoje izotoniczne?
Według zaleceń izotoniki mogą być spożywane przez osoby dorosłe, których aktywność ficzyczna wykazuje intensywność wskazującą na potrzebę uzupełnienia wody, minerałów oraz składników energetycznych w organizmie. Jeśli chodzi o dzieci to urozmaicona dieta oparta o Zasady Zdrowego Żywienia oraz Piramidę Zdrowego Żywienia powinna dostarczyć wszelkich niezbędnych składników odżywczych oraz wody do prawidłowego funkcjonowania organizmu dziecka, stąd nie zaleca się spożywania przez nich gotowych produktów tego typu.
Naturalne izotoniki
Alternatywą dla gotowych napojów izotonicznych są naturalne produkty spełniające podobne zadanie. Do naturalnych izotoików zaliczamy między innymi wodę kokosową czy wodę klonową. Jak sama nazwa wskazuje woda kokosowa składa się głównie z wody oraz w mniejszej ilości węglowodanów, białka, tłuszczy sodu, potasu, wapnia, fosforu, witaminy C czy B. Oprócz tego woda ta wykazuje właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne, więc nie tylko dobrze nawadnia, ale również wpływa korzystnie na całość funkcjonowania organizmu. Wydaje się więc, że woda kokosowa jest idealnym, naturalnym izotonikiem, który może stanowić alternatywę dla sztucznie wytwarzanych płynów dla sportowców. Podobne właściwości wykazuje woda klonowa, a ich naturalne pochodzenie przemawia na korzyść i umożliwia ograniczenie spożywania chemicznych dodatków do żywności.
W jaki sposób przygotować domowy napój izotoniczny?
W celu przygotowania domowego napoju izotonicznego trzeba zaopatrzyć się w wodę oraz produkty dostarczające minerały, witaminy i energię. Najprostszy napój izotoniczny może więc składać się z wody, miodu, soku z cytryny oraz szczypty soli. W przeliczeniu na litr napoju izotonicznego należałoby użyć 40 g miodu, łyżeczki soku oraz 1/3 łyżeczki soli. Przepisy te mogą być dowolnie modyfikowane pod kątem składu, aby uzyskać inne cechy organoleptyczne poprzez dodanie mięty, soku z aronii czy winogrona.
Podsumowanie
Napoje izotoniczne są dobrym produktem umożlwiającym szybką regenerację po intensywnym treningu, ale powinny być stosowane tylko w przypadku intensywnych treningów. Co więcej, jeśli są to gotowe produkty to ich skład powinien być uważnie przeanalizowany, aby nie był źródłem chemicznych dodatków do żywności lub nadmiernych pokładów cukru w diecie.
Źródło
- Szwedziak K. i wsp., „Napoje izotoniczne w diecie sportowców.”, POSTĘPY TECHNIKI PRZETWÓRSTWA SPOŻYWCZEGO 1/2015
- Tomczyk M. i wsp., „Ocena jakości napojów izotonicznych przygotowanych samodzielnie na bazie naturalnych składników.”, MEDSPORTPRESS, 2019; 3(4); Vol. 35, 169-177
