Herbata matcha – zamiennik kawy pochodzący z Japonii

Herbata matcha niewątpliwie przyciąga uwagę ze względu na swój intensywny zielony kolor oraz właściwości. Jakich korzyści możemy spodziewać się, zamieniając filiżankę aromatycznej kawy na czarkę japońskiego wynalazku?

Właściwości zielonej herbaty matcha

Herbata matcha to rodzaj zielonej herbaty zmielonej na proszek. W przeciwieństwie do „zwykłej” zielonej herbaty, którą często widzimy na półkach marketów, matcha jest hodowana na zacienionych plantacjach. Temu właśnie zawdzięcza swoje właściwości, jednak w konsekwencji jest również dość rzadkim i ekskluzywnym produktem. Najbardziej ceniony jest proszek z pierwszego, najświeższego zbioru. Ceni się ją również za korzystne dla zdrowia działanie. Produkt ten pobudza, zwiększa koncentrację i spowalnia procesy starzenia się. Ponieważ sproszkowane liście matchy wypija się razem z naparem, organizm otrzymuje cenne substancje, które normalnie wylądowałyby na śmietniku razem z fusami. Mam tu na myśli między innymi składniki mineralne oraz przeciwutleniający chlorofil.

Herbata matcha jest bogatym źródłem katechin EGCG. Są to bardzo silne antyoksydanty – substancje, które neutralizują wolne rodniki, chroniąc w ten sposób komórki organizmu przed uszkodzeniami. Gdy nasza dieta jest uboga w te substancje, organizm jest bardziej narażony na rozwój chorób nowotworowych i miażdżycy oraz starzeje się szybciej. EGCG wykazują również działanie przeciwzapalne i przeciwzakrzepowe. Regularne picie zielonej herbaty wpływa korzystnie na układ krążenia, zmniejsza poziom cholesterolu LDL i tym samym chroni przed miażdżycą tętnic. 

W zielonym naparze znajdują się również substancje pobudzające: kofeina i L-teanina. Dzięki temu, że matcha zawiera oba te związki, napar z tej herbaty pobudza i wprowadza w stan zwiększonej czujności, jednak nie wywołuje gwałtownego spadku energii, jak w przypadku kawy. Regularne picie matchy ma także korzystny wpływ na nastrój i samopoczucie, ponieważ stymuluje produkcję serotoniny i dopaminy. 

Herbata matcha jest również świetnym naturalnym barwnikiem do ciast i deserów. Warto wiedzieć, że do tego celu wykorzystuje się specjalną matchę kulinarną. Jest to proszek pochodzący z ostatnich zbiorów tej herbaty i nie używa się go do naparów. Nie ma bowiem tak bogatego smaku i aromatu, natomiast sprawdza się świetnie w kuchni, gdzie ważniejsze jest uzyskanie pożądanego koloru, a nie wyróżnienie smaku matchy. Taki proszek jest również tańszy od wysokiej klasy ceremonialnej matchy używanej do naparów.

Oczywiście nie mogę nie wspomnieć o najważniejszej właściwości tej herbaty, bez której wszystkie pozostałe nie mają większego znaczenia. Mianowicie jest ona bardzo smaczna, szczególnie z mlekiem roślinnym.

Herbata matcha – przeciwwskazania

Może się wydawać nieprawdopodobne, że filiżanka herbaty, zwłaszcza cennej matchy, miałaby komukolwiek zaszkodzić. Jednak część swoich cennych właściwości zielona herbata zawdzięcza dużej zawartości kofeiny. Ta z kolei przyczynia się do wywoływania migreny u osób wrażliwych na ten składnik. Zastąpienie filiżanki kawy naparem z matchy w tym przypadku nie przysłuży się więc zdrowiu. 

Drugą grupą osób, które wbrew powszechnej opinii powinny ostrożnie podchodzić do matchy, są kobiety w ciąży i karmiące. Kofeina przenika przez łożysko i może być szkodliwa dla płodu, zwłaszcza że jego organy są zbyt mało rozwinięte, żeby poradzić sobie z jej metabolizmem. Do tego u kobiet w ciąży metabolizm kofeiny jest znacznie wolniejszy niż u dorosłej kobiety niespodziewającej się dziecka. Zbyt częste picie napojów i spożywanie produktów zawierających kofeinę może być przyczyną przedwczesnych urodzeń lub poronienia. Na zawartość kofeiny w swoich napojach powinny uważać również mamy karmiące. Wypita z zieloną herbatą czy kawą kofeina przedostaje się do mleka już po 15 minutach. Dziecko karmione mlekiem zawierającym kofeinę jest nadpobudliwe i ma problemy ze snem. Dopuszczalna dzienna dawka w przypadku kobiet ciężarnych i karmiących to 300 mg (według British Food Standards Agency 200 mg dziennie). 

Kofeina może także wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, powodując przykre dla zdrowia skutki. Dzieje się tak dlatego, że blokuje ona naturalne mechanizmy rozkładające leki w wątrobie. Mieszanie kofeiny z farmaceutykami może nasilać ich działanie i zwiększać toksyczność. Połączenie kawy i leków może zwiększać stężenie samej kofeiny w organizmie, co objawia się nerwowością i problemami ze snem. Picie matchy (i innych napojów zawierających kofeinę) powinny rozważyć osoby przyjmujące fluwoksaminę (składnik antydepresantów), antybiotyki czy antykoncepcję hormonalną. Bardzo ważne jest również dokładne przeczytanie ulotki branego leku, żeby upewnić się, że nie wchodzi w interakcje z jedzeniem i napojami. Zalecane jest też zachowanie co najmniej dwugodzinnego odstępu pomiędzy przyjęciem leków a wypiciem kawy, matchy czy innych napojów zawierających kofeinę. 

Warto wiedzieć, że nie chodzi wyłącznie o kofeinę z kawy czy herbaty. Zawierają ją także napoje energetyzujące, cola, kakao i czekolada. Czasem może się okazać, że w ciągu dnia przyjmujemy więcej kofeiny, niż mogłoby się wydawać.

Jak parzyć herbatę matcha?

W Japonii parzenie herbaty (w tym matchy) jest ważnym elementem kultury tego kraju. Nic więc dziwnego, że i w Polsce parzenie matchy to swego rodzaju mała ceremonia. Szczególnie że tej herbaty nie zalewa się wrzątkiem, jak zwyczajnej torebki z czarną herbatą ekspresową. Mimo tego proces zaparzania matchy jest bardzo prosty. Żeby przygotować dobrą matchę, wpierw należy ją dokładnie rozmieszać z wodą. Tradycyjnie używa się do tego czarki i specjalnej bambusowej trzepaczki zwanej chasen, ale zamiast niej można wykorzystać elektryczny spieniacz do mleka. Dzięki temu napar będzie jednorodny, a na jego powierzchni pojawi się charakterystyczna pianka. Ponieważ matcha jest bardzo drobnym proszkiem, można ją wcześniej przesiać przez drobne sitko, aby rozbić powstałe w niej grudki. Dzięki temu łatwiej będzie ją spienić i zmieszać z gorącą wodą. Optymalna temperatura do przygotowania matchy to około 80⁰C. Do rozrobionego proszku można dodać również ciepłe mleko lub napój roślinny. 

Matchę można przygotować również na zimno za pomocą szejkera. Wtedy wystarczy nasypać do niego odpowiednią ilość proszku, dodać kostki lodu i zimną wodę. Następnym krokiem jest mieszanie całości przez kilkanaście sekund. I tyle. Orzeźwiający napój z matchą gotowy.

Gdzie kupić japońską herbatę matcha?

Matchę można bez problemu zamówić w sklepie internetowym. Istnieją sklepy, które specjalizują się w sprzedaży konkretnie tej herbaty i akcesoriów do jej parzenia. Herbatę matcha można zakupić również w sklepie stacjonarnym z herbatami lub w sklepach ze zdrową i ekologiczną żywnością. 

Popularność herbaty matcha wzrasta w zawrotnym tempie. Nie tylko dzięki cennym właściwościom zdrowotnym, ale również ze względu na jej smak, kolor i wyjątkowy sposób parzenia. Niektóre osoby powinny jednak mieć na uwadze dużą zawartość kofeiny w matchy i sprawdzić, czy jest ona bezpieczna dla ich zdrowia. Mimo że tradycyjnie do przygotowania matchy wykorzystuje się specjalne akcesoria, można część z nich zastąpić tym, co już mamy w domu.