Kapusta – odmiany, właściwości, gotowanie i zastosowanie

Aktualizacja: 29 stycznia, 2025

Kapusta towarzyszy ludziom już od starożytności, gdzie była uznawana za lekarstwo na wiele chorób, od problemów skórnych, po oczyszczanie organizmu i ważny element diety dla kobiet ciężarnych. Jak w większości przypadków, starożytni mieli rację odnośnie zdrowotnych właściwości kapusty, dziś wiemy dlaczego.

Kapusta

Kapusta ma opinię ciężkostrawnego, niezdrowego warzywa i z tą kwestią należy rozprawić się na początku. Sama w sobie, niezależnie od odmiany jest bardzo mało kaloryczna. 100 gramów kapusty dostarcza około 20–40 kcal. Jest za to warzywem wzdymającym dla większości osób. Niektórzy mogą cierpieć na dolegliwości trawienne po zjedzeniu kapuścianego dania przygotowanego nawet bez tłustych dodatków. Aby uniknąć nieprzyjemności związanych z jedzeniem kapusty należy ugotować ją do miękkości oraz używać przypraw poprawiających trawienie, jak na przykład majeranek, koper włoski, kurkumę i imbir.

Kapusta – odmiany

Wszystkie odmiany kapusty są bogate w witaminy , ważne dla życia minerały i pierwiastki śladowe. Najpopularniejsze warianty to:

• czerwona kapusta: odmiana o łagodnym smaku, posiadająca dużą zawartość prozdrowotnych przeciwutleniaczy, odpowiadających za jej barwę,
• kapusta włoska: różni się od odmiany białej charakterystycznymi, zdeformowanymi liśćmi oraz nieco ostrzejszym smakiem,
• młoda kapusta: biała kapusta zebrana z pola w okresie maja lub czerwca, charakteryzująca się łagodniejszym, czasami niemal słodkim smakiem oraz mniejszymi właściwościami gastrycznymi,
• kapusta pekińska: zdecydowanie najlżejsza odmiana, charakteryzująca się lekkością w budowie oraz smaku. Najmniej ze wszystkich odmian powoduje uczucie wzdęcia.  

Kapusta – właściwości

Niezależnie od odmiany, na którą się zdecydujemy, każda kapusta jest bardzo dobrym źródłem witaminy C oraz K. Z tego też względu kapusty są zalecane osobom borykającym się z problemami ze strony układu krążenia. Wyjątkiem są żylaki, których jedną z głównych przyczyn jest zbyt duża krzepliwość, a witamina K dodatkowo ją podnosi. Jeżeli jednak cierpimy na niedobór tej witaminy, zauważyliśmy że nasze rany goją się powoli a krew nie chce krzepnąć przy skaleczeniu, możliwe iż powinniśmy zwiększyć dostarczanie witaminy K.

Jeśli interesuje nas zwiększenie odporności, powinniśmy włączyć do naszego jadłospisu kapustę kiszoną.

Kapusta jest również dobrym źródłem witaminy A (zwłaszcza kapusta czerwona i włoska), witamin z grupy B: B1, B2, B3, B5, B6 i kwasu foliowego, a także składników mineralnych: wapnia, magnezu, fosforu, potasu i manganu.

Kapusta wpływa na bardzo dużo funkcji naszego organizmu – reguluje pracę jelit, utrzymuje poziom glukozy we krwi na stałym poziomie, obniża poziom złego cholesterolu we krwi, wspomaga układ odpornościowy oraz krwionośny, ma działanie moczopędne, przyspiesza wydalanie toksyn z organizmu, odkwasza organizm i poprawia stan cery.

Dodatkowo, kapusta zawiera dużo bardzo cennych fitozwiązków, na przykład: sulforafan i jego prekursory – glukozynolany. Związki te mogą zapobiegać rozwojom nowotworów, w szczególności takich jak rak piersi, jelita grubego, wątroby, prostaty, płuca i żołądka.

Ze względu na  silne właściwości wzdymające, kapusta nie jest polecana kobietom w ciąży, chyba że przyszła mama nie reaguje w taki właśnie sposób na dania z kapusty. W takim wypadku warto włączyć kapustę do jadłospisu, ponieważ jest dobrym źródłem kwasu foliowego, szczególnie potrzebnego w okresie ciąży. Sok z kapusty poleca się pić osobom cierpiącym na wrzody żołądka w celu zmniejszenia ich bólowych dolegliwości.

Sok z kiszonej kapusty ma wyraźnie odtruwające działanie i w przypadku odczuwania specyficznych dolegliwości z tym związanych warto przeprowadzić kurację odtruwającą sokiem z kiszonej kapusty.

Sok oczyszcza też krew i można go stosować równie dobrze przy nadciśnieniu, jak i przy zaburzeniach ukrwienia. Sok z kiszonej kapusty zwykle potrafi złagodzić choroby wewnętrzne , jak zaburzenia przemiany tłuszczowej i choroby reumatyczne.

Kiszona kapusta, tak jak i ta świeża, jest źródłem wielu witamin i minerałów. Stanowi również bardzo dobre źródło błonnika pokarmowego i bakterii probiotycznych, wspomagających naszą naturalną florę jelitową, dzięki czemu poprawia się nasze trawienie. Warto jadać ją podczas kuracji antybiotykami, które mają zdolność do osłabiania tej niezwykle cennej dla nas flory. Warto zwrócić uwagę przy zakupie, aby była to kapusta kiszona a nie kwaszona z dodatkiem octu i innych substancji dodatkowych. Najczęściej spotkamy kiszoną kapustę białą, ale czasem możemy znaleźć również kiszoną kapustę włoską oraz czerwoną. Pierwsza  posiada ostrzejszy smak od kiszonej białej, natomiast druga – łagodniejszy. Kapustę możemy również kisić w domowych warunkach.

Kapusta – gotowanie

Białą kapustę wykorzystujemy do przygotowywania jarzynek oraz zup. Popularna jest również dieta kapuściana, bardzo dobrze oczyszczająca, której podstawą jest właśnie zupa z kapusty (z dodatkiem cebuli, selera naciowego i pomidorów). Należy ją jednak stosować nie dłużej niż 3 dni, bowiem może prowadzić do niedoborów ważnych dla organizmu witamin i składników mineralnych. Oczywiście kapusta idealnie nadaje się również do surówek. Dla wielu osób gołąbki muszą być zawijane w kapustę i jest to jedyna akceptowalna dla nich forma tego dania.

Kapusta – zastosowanie

Kapustę możemy również stosować zewnętrznie, zawiera bowiem dużą ilość  siarki oraz cynku, co świetnie wpływa na regenerację skóry. Pomaga w leczeniu odmrożeń, oparzeń, trądziku i liszajów.

Aby wykorzystać kapustę do okładów, należy ją najpierw rozmiękczyć, poprzez sparzenie w gorącej wodzie. Następnie osuszone liście pozbawiamy głównego odstającego nerwu na środku i lekko ugniatamy.  Okład zmieniamy, gdy stwierdzimy że dobroczynne liście nie są już w stanie przekazać nam więcej swoich składników.

Okłady z kapusty pomagają przy dolegliwościach stawowych. Możemy zrobić samemu olejek kapuściany, mieszając sok z kapusty z oliwą z oliwek w stosunku 1:1. Nacieranie i masaże olejem kapuścianym mogą być przyjemnym i praktycznym wariantem okładów i kompresów. Taki olejek ma właściwości rozgrzewające i oczyszczające.

Jak widać zwykła dla nas kapusta posiada całą masę różnych dobroczynnych właściwości, od poprawy pracy całego układu pokarmowego, przez poprawianie kondycji skóry. Dba o naszą florę bakteryjną przez zawartość ważnych dla organizmów probiotyków. Warto jednak pamiętać, iż rośliny kapustne mają duże zdolności wychwytywania szkodliwych substancji ze środowiska, na przykład pestycydów. Jeżeli więc mamy możliwość, hodujmy je na własną rękę lub kupujmy u pewnego sprzedawcy.