Probiotyki – źródło oraz wpływ na wygląd zewnętrzny oraz samopoczucie

Aktualizacja: 2 stycznia, 2025

Organizm człowieka skolonizowany jest przez ogromną liczbę bakterii. W samych jelitach jest ich aż 1012 w 1 g treści. Czy każdy z tych drobnoustrojów jest szkodliwy? Oczywiście, nie. Spośród ok. tysiąca wyróżniamy gatunki chorobotwórcze, oportunistyczne oraz dobroczynne. Do tych ostatnich zaliczane są głównie rodzaje Lactobacillus (bakterie kwasu mlekowego) oraz Bifidobacterium.

W dobie powszechnie stosowanej antybiotykoterapii, coraz częściej dochodzi do zubożenia naturalnej mikroflory, co wiązać się może z szerokim wachlarzem skutków ubocznych. Stanowi to dowód na jej istotny wpływ na utrzymanie pełni zdrowia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Już Ilja Miecznikow pod koniec XIX wieku zwrócił uwagę na doskonały stan zdrowia bułgarskiej ludności, której stały element diety stanowiło fermentowane mleko. Dziś pojawia się coraz więcej dowodów na skuteczność stosowania probiotyków (probiotyki to żywe mikroorganizmy, które konsumowane przez ludzi lub zwierzęta wywierają korzystny efekt na zdrowie poprzez ilościowy i jakościowy wpływ na mikroflorę jelitową i/lub modyfikację układu immunologicznego) w leczeniu wielu schorzeń.

Mikroflora jelitowa – wpływ na wygląd zewnętrzny

Nie od dziś wiadomo, że piękny wygląd jest odzwierciedleniem zdrowia. Lśniące włosy, czysta cera i odpowiednie wymiary ciała – to atrybuty fizyczne decydujące o atrakcyjności. Czy mogą być one w jakikolwiek sposób zależne od stanu naszych jelit?

Jako pierwszą na celownik weźmy otyłość. Postrzega się ją wyłącznie przez pryzmat nadmiernej podaży kalorycznej. Oczywiście, jak do tej pory jest to główna jej przyczyna. Niewyjaśniona została jeszcze korelacja bakterii z masą ciała, natomiast wykazano iż skład mikroflory jelit osób z należną masą ciała oraz osób z nadwagą różnią się w sposób znaczący. Daje to nadzieję na możliwość zastosowania w przyszłości probiotyków, jako środka wspomagającego leczenie tego przewlekłego schorzenia.

Atrakcyjny wygląd, to nie tylko zgrabna figura, ale także czysta, zdrowa skóra. Jedną z najstarszych i najczęściej występujących chorób jest trądzik pospolity, który może zaatakować każdego. Do niedawna bagatelizowano wpływ żywienia na stan skóry. Jak się okazuje – był to poważny błąd. Istnienie tzw. „osi mózg-jelita-skóra” dowodzi, jak pomocna w leczeniu acne vulgaris  może być codzienna dieta. Bakterie jelitowe stanowią  barierę dla szkodliwych czynników – niektórych związków chemicznych czy mikroorganizmów chorobotwórczych. Naruszenie tej bariery – tzn. zubożenie ilości bakterii dobroczynnych – może prowadzić do  wniknięcia niepożądanych substancji do krwiobiegu, a co za tym idzie do pogorszenia stanu cery.  Na rynku pojawiły się kosmetyki do pielęgnacji skóry z dodatkiem korzystnie oddziałującej, odpowiednio dobranej mieszanki bakterii – mają one konkurować ze szkodliwymi P.acnes – główną przyczyną trądziku pospolitego. Bakterie te – Streptococcus thermophilus, można odnaleźć także w większości jogurtów.

Zobacz również:

• 5 naturalnych probiotyków, które możesz przygotować w domu
• Probiotyk – działanie. Probiotyk na zaparcia, biegunkę, odporność i odchudzanie
• Probiotyki na odchudzanie. Jaki probiotyk wybrać?

Drobnoustroje a samopoczucie

Trudno uwierzyć, że mikroskopijne bakterie zasiedlające nasz organizm mogą wpływać również na nasze samopoczucie. Jedną z ich funkcji jest regulacja stężenia czynników pro- i przeciwzapalnych organizmu. Jak wykazano, substancje pojawiające się w odpowiedzi na stan zapalny są dodatnio skorelowane z występowaniem pewnych zaburzeń psychicznych, takich jak: depresja, choroba Alzheimera czy stany lękowe. Oznacza to, że zaburzenia składu mikroflory mogą doprowadzić do wzrostu owych czynników, a co za tym idzie zwiększyć prawdopodobieństwo pogorszenia samopoczucia. Poza tym stężenie serotoniny (potocznie zwanej hormonem szczęścia) również pośrednio zależy od „bariery jelitowej”.

Źródła dobroczynnych bakterii

Gdzie szukać korzystnych dla zdrowia bakterii? Na co zwracać uwagę, aby mieć pewność, że wywołają oczekiwany efekt? Przede wszystkim, aby mogły one przyczynić się do wzbogacenia naturalnej mikroflory do jelit muszą dotrzeć żywe. Dostępne są probiotyki  w formie tabletek, w których liczba drobnoustrojów w każdej z nich powinna wynosić ok. 109. Należy pamiętać o właściwym ich przechowywaniu – w temperaturze niższej niż pokojowa, tj. w lodówce. Tym sposobem w znaczący sposób wydłużamy czas ich żywotności. Jednak bakterie mogą być także smaczne! Znajdziemy je w fermentowanych przetworach mlecznych – jogurtach, kefirach, mlekach acydofilnych. Pamiętajmy jednak, że im uboższy skład produktu – tym lepiej. Prawdziwy jogurt powinien składać się wyłącznie z mleka i szczepów bakterii. Szerokim łukiem omijajmy wszelkiej maści produkty dosładzane, „owocowe” czy też odtłuszczone, które w rzeczywistości wcale nie są takie zdrowe. Brak tłuszczu uniemożliwia wchłanianie witam A,D,E i K oraz zaburza wchłanianie wapnia.

Jakkolwiek zakupy w sklepie są najdogodniejszą alternatywą, warto poświęcić odrobinę swojego czasu na samodzielne przyrządzenie jogurtu. Obecnie dostępne są specjalne urządzenia, tzw. „jogurtownice”, dzięki którym profesjonalna produkcja fermentowanych napojów mlecznych staje się możliwa w warunkach domowych. Bakterie można pozyskać z biogurtów, czyli napojów zawierających odpowiednie szczepy bakterii, m.in. Lactobacillus acidophilus lub z gotowych mieszanek bakterii probiotycznych specjalnie do tego celu przeznaczonych. Uwagę należy zwrócić także na mleko, którego będziemy używać przy produkcji – nie może być ono pasteryzowane w wysokich temperaturach (UHT), ani też zupełnie odtłuszczone (najlepiej zakupić mleko 3,2%).

Przyjazne drobnoustroje naszych jelit są zdecydowanie sprzymierzeńcami. Dbajmy więc o nie, pamiętając jak ważne pełnią dla nas funkcje. Niekorzystnie oddziałują na nie: stres, długotrwała antybiotykoterapia, wszelkiego rodzaju zakażenia, nadużywanie alkoholu i leków, a także dieta bogata w cukry proste. Naprawdę warto włączyć do codziennego jadłospisu fermentowane przetwory mleczne. Są one źródłem nie tylko bakterii, ale także świetnie przyswajalnego wapnia. Mogą stanowić podstawę drugiego śniadania, czy dodatek do dań głównych.

Czytaj więcej:

• Probiotyki dla dzieci i niemowląt – jakie wybierać?
• Probiotyki – czym są i w jakim celu się je stosuje?
• Kiedy brać probiotyk i jak go stosować? Przedawkowanie probiotyku
• Probiotyki ginekologiczne dla kobiet w ciąży i nie tylko!