Nadmierne pocenie – przyczyny i domowe sposoby. Czy nadmierne pocenie się to choroba?

Pocenie się jest naturalnym procesem występującym u każdego z nas. Jego celem jest zachowanie homeostazy organizmu, gdyż z potem wydalany jest nadmiar ciepła oraz szkodliwe substancje. Jego większa ilość pojawia się często w sytuacjach zdenerwowania czy dużego stresu. Jednak problem pojawia się, gdy organizm zaczyna produkować nadmierne ilości potu regularnie, bez wyraźnej przyczyny. Nadmierne pocenie się dotyka najczęściej okolic pach, rąk, stóp oraz twarzy. Jest ono przyczyną dyskomfortu psychicznego i może prowadzić do zakłopotania, szczególnie, gdy towarzyszy temu nieprzyjemny zapach.

Nadmierne pocenie

Ludzki organizm wytwarza średnio 700–900 ml potu na dobę. Pot jest wydzieliną gruczołów potowych, która w ok. 99% składa się z wody. Resztę stanowi chlorek sodu, mocznik, amoniak oraz inne substancje. Pocimy się stale, ale ilość wydzielanego potu uzależniona jest od warunków cieplnych i wzrasta, gdy przebywamy w otoczeniu o podwyższonej temperaturze, w okresie choroby (gorączka), w momentach wzmożonego wysiłku fizycznego.

Nadmierna potliwość wywołana jest stanem nadaktywności gruczołów potowych i możemy podzielić ją na 3 główne typy:

• pocenie uogólnione – obejmujące skórę całego ciała. Najczęściej jest wynikiem przegrzania organizmu lub wysokiej temperatury otoczenia. Może mieć też podłoże emocjonalne lub być wynikiem zaburzeń termoregulacji;
• pocenie asymetryczne – jest wynikiem zaburzeń układu autonomicznego;
• pocenie smakowe – ma podłoże fizjologiczne.

Nadmierne pocenie – nóg, dłoni, twarzy

Pocenie się może mieć wiele przyczyn. To o podłożu psychicznym objawia się potliwością dłoni, stóp oraz twarzy, ale czasem może mieć również charakter uogólniony. Pojawia się nagle, napadowo, pod wpływem bodźców emocjonalnych. Dotyka głównie osób młodych, w okresie dojrzewania, u których występują duże zmiany hormonalne. Utrzymuje się do ok. 25 roku życia.

Z kolei pocenie o podłożu fizjologicznym pojawia się wyłącznie na twarzy – w okolicach skóry czoła, nosa i warg. Taka przypadłość jest wynikiem jedzenia pikantnych lub gorących posiłków i można ją stosunkowo łatwo wyeliminować.

Poty nocne

Poty nocne to jeden z wielu problemów zdrowotnych występujących u kobiet w okresie menopauzy. Bardzo często występują po uderzeniach gorąca, z którymi są skorelowane. Przyczyną są nagłe spadki poziomu estrogenów, których produkcja w ciągu kilku lat od rozpoczęcia menopauzy może się zmniejszyć nawet o 90%. Szacuje się, że ok. 75% z nich boryka się w okresie tzw. przekwitania z szeregiem dokuczliwych dolegliwości, z których najczęściej występujące to właśnie uderzenia gorąca i nocne poty.

By zminimalizować te objawy wskazane jest ograniczenie spożycia kawy oraz alkoholu, a także ostrych przypraw. Korzystnie działa również unikanie stresu czy gorącego otoczenia. Z pomocą może także przyjść leczenie żywieniowe oparte na produktach bogatych w izoflawony (soja, siemię lniane) i przeciwutleniacze – zwłaszcza witaminę E. 

Czy nadmierne pocenie się to choroba?

Nadmierna potliwość najczęściej nie jest chorobą, tylko sygnałem alarmowym i objawem innych schorzeń, z których najpoważniejsze to zaawansowana postać choroby nowotworowej. Pocenie paranowotworowe często pojawia się bez towarzyszącej gorączki i jest wynikiem wytwarzania przez guz pirogenów – substancji powodujących pocenie się organizmu w celu przywrócenia ciepłoty ciała. Nadpotliwość towarzyszy także pacjentom z nadwagą i otyłością. Jest częstą dolegliwością występującą we wspomnianej wcześniej menopauzie, cukrzycy czy nadczynności tarczycy. 

Zdarza się jednak, że nadmierne pocenie jest konsekwencją choroby gruczołów potowych. Mówimy wtedy o tzw. potówce. U dzieci pojawia się ona w wyniku przegrzania. Dorośli zapadają w wyniku przebywania w otoczeniu o dużej wilgotności i wysokiej temperaturze, np. w klimacie tropikalnym. Istnieje kilka odmian potówek, z których najczęściej występującą jest potówka prosta oraz czerwona. 

Potówka prosta występuje najczęściej u dzieci. W jej przebiegu na powierzchni skóry pojawiają się niewielkie, przezroczyste pęcherzyki, które pękają samoistnie. Można je też zetrzeć ręką. Wykwity utrzymują się przez kilka godzin, po czym znikają. Wśród przyczyn pojawienia się tych zmian wymienić można: wysoką temperaturę otoczenia, zaburzenia rogowacenia, dermatozy zapalne, stosowanie miejscowych preparatów.

Potówka czerwona – jak sama nazwa wskazuje – objawia się czerwonymi grudkami, które u dzieci występują w okolicy pieluszkowej, na plecach, ale także na twarzy i karku, a u dorosłych w części tułowiowej. Zmiany te u noworodków są wynikiem przegrzania, gorączki lub pojawiają się w upalną pogodę. Ochłodzenie skóry i rozluźnienie ubrania powoduje szybsze ustępowanie objawów.

Nadmierne pocenie – domowe sposoby

Jednym z pierwszych produktów, po jakie sięgamy w sytuacjach nadmiernej produkcji potu są tzw. antyperspiranty. Jest to produkt zawierający chlorek glinu, który, tworząc na skórze żelową powłokę, zakleja gruczoły potowe i tym samym ogranicza wydzielanie potu na zewnątrz. Antyperspiranty są dużo skuteczniejsze od dezodorantów, ale mogą podrażniać skórę. Alternatywą są domowe sposoby bazujące na naparach z ziół, które można pić lub dolewać do kąpieli. Nie zapominajmy, że obok wyżej wymienionych metod podstawą w walce z dokuczliwą nadpotliwością jest odpowiednia higiena – częstsze kąpiele oraz regularna zmiana bielizny i ubrań.

Zioła przeciw poceniu się

Zioła znane są ludzkości od wieków. Ich zastosowanie jest bardzo szerokie, a specjaliści od ziołolecznictwa twierdzą, że natura dała nam lekarstwo w postaci ziół na niemal każdą dolegliwość. Nie inaczej jest z nadmierną potliwością.

W okresie menopauzy, w celu zmniejszenia objawów potów nocnych zalecane są takie zioła, jak: 

• wiesiołek dwuletni, 
• arcydzięgiel,
• pluskwica groniasta,
• szałwia, 
• lukrecja siewna.

Pluskwicę groniastą zaleca się jako alternatywę hormonalnej terapii zastępczej. Jest przydatna nie tylko przy potach i uderzeniach gorąca, ale także w zaburzeniach snu i nerwowości. Połączona z dziurawcem zwyczajnym pomaga w stanach wyczerpania nerwowego i depresji.

Szałwia działa nie tylko przy menopauzalnych potach nocnych, ale jest również pomocna w przypadku pacjentek z zaawansowaną chorobą nowotworową. Badania pokazały, że napar z szałwii skutecznie łagodzi nadmierne pocenie się oporne na farmakoterapię.