Ruszczyk kolczasty – właściwości i skutki uboczne. Preparaty z ruszczyka kolczastego

Ruszczyk kolczasy, znany również pod nazwą myszopłoch kolczasty to nie tylko efektowny krzew cieszący nasze oczy w ogrodzie. Ta niezwykła roślina od wielu pokoleń znana jest ze swoich dobroczynnych, a wręcz magicznych właściwości. Jakie cenne działanie zdrowotne kryje ta roślina?

Ruszczyk kolczasty

Ruszczyk kolczasty (Ruscus aculeatus L.), znany również pod nazwą myszopłoch kolczasty należy do rodziny ruszczykowatych/myszopłochowatych. Jest niskim, zawsze zielonym, zimotrwałym krzewem pochodzącym z basenu Morza Śródziemnego i Czarnego. Obecnie jako piękna, reprezentatywna roślina ogrodowa występuje w wielu rejonach świata. Jej cechą charakterystyczną są  czerwone jagody o średnicy ok. 15 mm. Jednak to nie owoce odpowiadają za lecznicze właściwości tej szczególnej rośliny. Surowcem stosowanym w lecznictwie zielarskim są podziemne kłącza, zbierane jesienią. Nie posiadają one żadnego zapachu, lecz w smaku są słodkie z nutą cierpkości. W skład kłącza wchodzą przede wszystkim saponiny stedydowe – ruskogenina, ruscyna, ruskozyd oraz neoruskogenina. Ponadto znajdują się w nim flawonoidy, fitosterole, benzofuran, nienasycone kwasy tłuszczowe, olejki eteryczne, triterpeny, kumaryny, alkaloidy oraz związki mineralne, a także żywice. 

Ruszczyk jest popularnym surowcem stosowanym w zielarstwie. Wykorzystywany jest również w kuchni. Do przyrządzania potraw służą młode pędy, ścinane wiosną. Zimą jego piękne ciemnozielone gałązki stanowią doskonałą dekorację na Boże Narodzenie.

Właściwości ruszczyka kolczastego

Zdrowotne właściwości ruszczyka doceniane są już od czasów starożytnych. Badania prowadzone nad ruszczykiem potwierdziły, że jest surowcem o wielu zastosowaniach. Wykazuje wysoką aktywność w stosunku do układu krążenia. 

Jak wyżej wspomniano lecznicze zastosowanie ruszczyka zawdzięczamy ogromnej ilości saponin steroidowych, zawartych w podziemnych kłączach. Substancja ta doskonale wpływa na stan układu krwionośnego naszego organizmu. Wyciąg z ruszczyka posiada działanie przeciwzapalne, doskonale uszczelnia naczynia włosowate, poprawia napięcie żylne oraz przepływ. Ze względu na swoje właściwości ruszczyk polecany jest w leczeniu miażdżycy, hiperlipidemii. Łagodzi również objawy związane z notorycznym problem obrzmiałych nóg czy związanymi z  hemoroidami.

Za przyczyną substancji o nazwie ruskogenia następuje pobudzenie mikrokrążenia, co w konsekwencji prowadzi do poprawy wyglądu naszej skóry, nadając jej sprężystości i miękkości. Ruszczyk doskonale nadaje się do walki z cellulitem oraz podobnymi zmianami skórnymi.

Kłącze ruszczyka jest również stosowane jako łagodny środek moczopędny. Ze względu na zdolność zapobiegania w przenikaniu płynów z żył do otaczających je tkanek, następuje poprawa zdolności organizmu do ich filtracji przez nerki i wydalenie wraz z moczem.

Ruszczyk kolczasty – preparaty

Efekt obkurczający naczynia żylne, związane z przyjmowaniem ruszczyka jest zależny od dawki. Ważnym składnikiem preparatów jest ruskogenia, która wspiera łagodzenie stanów zapalnych i zmniejszanie obrzęków. Preparaty z wyciągiem ruszczyka spotykane są na rynku najczęściej w formie tabletek, pastylek, ampułek do połykania oraz czopków. Stosowane są często w skojarzeniu z hesperydyną, która zmniejsza przepuszczalność naczyń włosowatych. Zalecane dawki powinny mieścić się w granicach od  7 do 11 mg ruskogeniny na dobę.

Dostępne są również preparaty stosowanie na zewnątrz w formie maści czy żelu. Szczególnie polecane osobom z tendencją do powstawania żylaków i tzw. ”pajączków ” kończyn dolnych. Dla wzmocnienia efektu ekstrakt z ruszczyka stosować można w połączeniu z ekstraktem z kasztanowca – uzupełniają one swoje działanie i razem działają z podwójną siłą. Ten synergizm jest często wykorzystywany w gotowych aptecznych preparatach, które mają na zadanie  przynieść ulgę opuchniętym, zmęczonym nogom. 

Ekstrakt z ruszczyka wykorzystywany jest również w kosmetykach. Preparaty do pielęgnacji skóry z dodatkiem tej rośliny posiadają działanie przeciwzapalnie, aktywujące przepływ krwi, nawilżające i zmiękczające skórę oraz ochraniające jej naturalną barierę. W preparatach do twarzy ruszczyk powoduje redukcje rozszerzonych naczynek krwionośnych, w dużej mierze zmniejsza zaczerwienienia oraz przynosi ulgę podczas stanów zapalnych skóry. Ponadto kosmetyki z ruszczykiem łagodzą opuchlizny pojawiające się okolicach oczu i całej twarzy. Często roślina ta wykorzystywana jest w kosmetykach przeciwalergicznych. Zapobiega zaczerwienieniom i podrażnieniom, chłodzi i działa przeciwzapalnie. Jest stosowany w pielęgnacji cery naczynkowej, skłonnej do zaczerwienień i stanów zapalnych. Stosowany jest również w kosmetykach, ujędrniających i antycellulitowych redukując grudki tłuszczowe, wygładzając skórę i przywracając jej blask.  

Ruszczyk kolczasty – skutki uboczne

Producenci preparatów z wyciągiem z ruszczyka wskazują, że przy ich stosowaniu można zaobserwować zwiększoną potliwość. Sporadycznie mogą pojawić się dolegliwości żołądkowe i nudności o niewielkim nasileniu (po podaniu doustnym). Ostrzegają również, że z powodu właściwości zwężających naczynia krwionośne, ruszczyk kolczasty może przyczyniać się do zwiększenia ciśnienia tętniczego u osób cierpiących na nadciśnienie. Ponadto niektóre osoby mogą być uczulone na tę roślinę.

Nie ma wystarczających informacji o przeciwwskazaniach w stosowaniu ruszczyka dla dzieci oraz ciężarnych i karmiących kobiet, ale zalecana jest ostrożność.