Ruszczyk kolczasty – właściwości i skutki uboczne. Preparaty z ruszczyka kolczastego

Aktualizacja: 6 maja, 2024

Ruszczyk kolczasy, znany również pod nazwą myszopłoch kolczasty to nie tylko efektowny krzew cieszący nasze oczy w ogrodzie. Ta niezwykła roślina od wielu pokoleń znana jest ze swoich dobroczynnych, a wręcz magicznych właściwości. Jakie cenne działanie zdrowotne kryje ta roślina?

Ruszczyk kolczasty

Ruszczyk kolczasty (Ruscus aculeatus L.), inzczej myszopłoch kolczasty należy do rodziny ruszczykowatych/myszopłochowatych. Jest niskim, zawsze zielonym, zimotrwałym krzewem pochodzącym z basenu Morza Śródziemnego i Czarnego. Obecnie jako piękna, reprezentatywna roślina ogrodowa występuje w wielu rejonach świata. Jej cechą charakterystyczną są  czerwone jagody o średnicy ok. 15 mm. Jednak to nie owoce odpowiadają za lecznicze właściwości tej szczególnej rośliny. Surowcem stosowanym w lecznictwie zielarskim są podziemne kłącza, zbierane jesienią. Nie posiadają one żadnego zapachu, lecz w smaku są słodkie z nutą cierpkości. W skład kłącza wchodzą przede wszystkim saponiny stedydowe – ruskogenina, ruscyna, ruskozyd oraz neoruskogenina. Ponadto znajdują się w nim flawonoidy, fitosterole, benzofuran, nienasycone kwasy tłuszczowe, olejki eteryczne, triterpeny, kumaryny, alkaloidy oraz związki mineralne, a także żywice. 

Ruszczyk jest popularnym surowcem stosowanym w zielarstwie. Wykorzystywany jest również w kuchni. Do przyrządzania potraw służą młode pędy, ścinane wiosną. Zimą jego piękne ciemnozielone gałązki stanowią doskonałą dekorację na Boże Narodzenie.

Przeczytaj też: Ostropest plamisty – olej, tabletki, nasiona, herbata. Jak stosować ostropest plamisty?

Co to jest wyciąg z Ruszczyka?

Wyciąg z Ruszczyka kolczastego to ziołowa substancja zawierająca heterozydy sterolowe. Wykazuje dobroczynne działanie względem układu krwionośnego. Udowodniono, że wyciąg z Ruszczyka kolczastego zwiększa napięcie ścian naczyń żylnych. Regularnie przyjmowany korzystnie wpływa na przepływ żylny. Za sprawą zawartości ruskogeniny i neoruskogeniny jest stosowany w leczeniu przewlekłej choroby żylnej. Najlepsze efekty wykazuje w połączeniu z kwasem askorbinowym oraz hesperydyną.

Właściwości ruszczyka kolczastego

Ruszczyk kolczasty wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwobrzękowe i uszczelnia naczynia krwionośne. Stosuje się go w leczeniu schorzeń takich jak:

• przewlekła choroba żylna,
• obrzmienie kończyn,
• krwawienia pozamenstruacyjne,
• hemoroidy,
• skurcze łydek.

Ruszczyk kolczasty działa zmiękczająco i nawilżająco. Pobudza krążenie. Dzięki swoim właściwościom jest jednym z najważniejszych składników kosmetyków ujędrniających i antycellulitowych.

Lecznicze właściwości ruszczyka doceniane są już od czasów starożytnych. Badania prowadzone nad ruszczykiem potwierdziły, że jest surowcem o wielu zastosowaniach. Wykazuje wysoką aktywność w stosunku do układu krążenia.

Jak wyżej wspomniano lecznicze zastosowanie ruszczyka zawdzięczamy ogromnej ilości saponin steroidowych, zawartych w podziemnych kłączach. Substancja ta doskonale wpływa na stan układu krwionośnego naszego organizmu. Wyciąg z ruszczyka posiada działanie przeciwzapalne, doskonale uszczelnia naczynia włosowate, poprawia napięcie żylne oraz przepływ. Ze względu na swoje właściwości ruszczyk polecany jest w leczeniu miażdżycy, hiperlipidemii. Łagodzi również objawy związane z notorycznym problem obrzmiałych nóg czy związanymi z  hemoroidami.

Za przyczyną substancji o nazwie ruskogenia następuje pobudzenie mikrokrążenia, co w konsekwencji prowadzi do poprawy wyglądu naszej skóry, nadając jej sprężystości i miękkości. Ruszczyk doskonale nadaje się do walki z cellulitem oraz podobnymi zmianami skórnymi.

Kłącze ruszczyka jest również stosowane jako łagodny środek moczopędny. Ze względu na zdolność zapobiegania w przenikaniu płynów z żył do otaczających je tkanek, następuje poprawa zdolności organizmu do ich filtracji przez nerki i wydalenie wraz z moczem.

Ruszczyk kolczasty – skutki uboczne

Producenci preparatów z wyciągiem z ruszczyka wskazują, że przy ich stosowaniu można zaobserwować zwiększoną potliwość. Sporadycznie mogą pojawić się dolegliwości żołądkowe i nudności o niewielkim nasileniu (po podaniu doustnym). Ostrzegają również, że z powodu właściwości zwężających naczynia krwionośne, ruszczyk kolczasty może przyczyniać się do zwiększenia ciśnienia tętniczego u osób cierpiących na nadciśnienie. Ponadto niektóre osoby mogą być uczulone na tę roślinę.

Nie ma wystarczających informacji o przeciwwskazaniach w stosowaniu ruszczyka dla dzieci oraz ciężarnych i karmiących kobiet, ale zalecana jest ostrożność.

Ruszczyk kolczasty – preparaty

Efekt obkurczający naczynia żylne, związane z przyjmowaniem ruszczyka jest zależny od dawki. Ważnym składnikiem preparatów jest ruskogenia, która wspiera łagodzenie stanów zapalnych i zmniejszanie obrzęków. Preparaty z wyciągiem ruszczyka spotykane są na rynku najczęściej w formie tabletek, pastylek, ampułek do połykania oraz czopków. Stosowane są często w skojarzeniu z hesperydyną, która zmniejsza przepuszczalność naczyń włosowatych. Zalecane dawki powinny mieścić się w granicach od  7 do 11 mg ruskogeniny na dobę.

Dostępne są również preparaty stosowanie na zewnątrz w formie maści czy żelu. Szczególnie polecane osobom z tendencją do powstawania żylaków i tzw. ”pajączków ” kończyn dolnych. Dla wzmocnienia efektu ekstrakt z ruszczyka stosować można w połączeniu z ekstraktem z kasztanowca – uzupełniają one swoje działanie i razem działają z podwójną siłą. Ten synergizm jest często wykorzystywany w gotowych aptecznych preparatach, które mają na zadanie  przynieść ulgę opuchniętym, zmęczonym nogom. 

Ruszczyk kolczasty wykorzystywany jest również w kosmetykach. Preparaty do pielęgnacji skóry z dodatkiem tej rośliny posiadają działanie przeciwzapalnie, aktywujące przepływ krwi, nawilżające i zmiękczające skórę oraz ochraniające jej naturalną barierę. W preparatach do twarzy ruszczyk powoduje redukcje rozszerzonych naczynek krwionośnych, w dużej mierze zmniejsza zaczerwienienia oraz przynosi ulgę podczas stanów zapalnych skóry. Ponadto kosmetyki z ruszczykiem łagodzą opuchlizny pojawiające się okolicach oczu i całej twarzy. Często roślina ta wykorzystywana jest w kosmetykach przeciwalergicznych. Zapobiega zaczerwienieniom i podrażnieniom, chłodzi i działa przeciwzapalnie. Jest stosowany w pielęgnacji cery naczynkowej, skłonnej do zaczerwienień i stanów zapalnych. Stosowany jest również w kosmetykach, ujędrniających i antycellulitowych redukując grudki tłuszczowe, wygładzając skórę i przywracając jej blask.  

Zastosowanie ruszczyka kolczastego?

Najpopularniejszą postacią, w jakiej spotkamy Ruszczyk kolczasty, są kremy i maści. Preparaty są dostępne w aptekach i sklepach zielarskich. Osoby wykazujące skłonność do żylaków powinny nakładać maść z Ruszczyka kolczastego na skórę nie częściej niż 2-3 razy w ciągu doby. Należy przy tym pamiętać, że preparatu nie można stosować na rany.

Ruszczyk kolczasty jest przeznaczony także do stosowania wewnętrznego. Napary i herbaty z dobroczynnej rośliny podobnie jak maść spotkamy w sklepach zielarskich. Około dwóch łyżeczki rozdrobnionego korzenia Ruszczyka kolczastego należy zalać 500 ml wody i gotować przez 5-6 minut na wolnym ogniu. Napar należy pozostawić pod przykryciem na 30 minut, a następnie przecedzić i pić stopniowo przez cały dzień.

Popularne są także nalewki z korzenia Ruszczyka kolczastego. Nalewkę można pić lub po rozcieńczeniu stosować do przemywania skóry twarzy. Roztwór nalewki stosowany jest także na hemoroidy.

Czy wiesz, ze: Zielona herbata pomoże osobom chorującym na reumatyzm?

Czy Ruszczyk kolczasty podnosi ciśnienie?

Ruszczyk kolczasty zwiększa tempo przepływu krwi oraz jej ciśnienie. Ze względu na to nie zaleca się jego stosowania u osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze. Substancje zawarte w wyciągu z Ruszczyka kolczastego zapobiegają zatrzymywaniu się wody w organizmie. Roślina wykazuje działanie przeciwzakrzepowe. Oprócz tego, że Ruszczyk kolczasty podnosi ciśnienie żylne krwi, wykazano także, że zapobiega pojawianiu się krwawień pozamenstruacyjnych u kobiet.

Ruszczyk przeciwwskazania

Ruszczyk kolczasty nie powinien być stosowany dłużej niż przez trzy miesiące. Po upływie tego czasu należy zrobić przynajmniej miesięczną przerwę w jego stosowaniu. Zbyt długie stosowanie zioła może objawiać się dolegliwościami ze strony układu pokarmowego takimi jak nudności i biegunki. Zioło nie powinno być stosowane przez kobiety w ciąży i karmiące piersią. Zaleca się daleko idącą ostrożność także w przypadku osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze.