Mięso z probówki, czyli produkcja, wady i zalety mięsa wyhodowanego w laboratorium

Aktualizacja: 20 maja, 2024

Jedną z możliwości wykorzystania rozwoju technologicznego w spełnianiu potrzeb ludności jest wprowadzanie mięsa otrzymanego w kontrolowanych warunkach. Czy taki produkt jest w pełni bezpieczny?

Przetwórstwo mięsne od lat jest na świeczniku osób dbających o środowisko oraz poprawę warunków bytowych zwierząt. Duża ilość mitów krążąca wokół produkcji mięsa wpływa negatywnie na odbiór tej ważnej gałęzi przemysłu spożywczego. Jednym z głównych zarzutów, jakie są kierowane do hodowców bydła i drobiu rzeźnego, jest cierpienie zwierząt oraz duże zapotrzebowanie na surowce niezbędne do hodowli, takie jak pasza czy woda. Na przeciw tym zarzutom wychodzą naukowcy, chcący uzyskać mięso w laboratorium. Czy jest to możliwe i jak się odbywa?

Jak powstaje mięso w laboratorium?

Najpierw pobiera się z żywego organizmu komórki macierzyste, które posiadają wyjątkową właściwość stawania się dowolnymi komórkami ciała. Następnie rozmnaża się je do momentu, aż powstanie tkanka mięśniowa. Proces namnażania trwa około 2 miesiące, po czym zostają podzielone na poszczególne typy. Takie rozdzielenie pozwala uzyskać różnorodną strukturę mięsa. Po zakończonym procesie rozwoju dodaje się tłuszcz wyhodowany w innej hodowli oraz barwniki, gdyż mięso pozbawione jest krwi, będącej głównym jego barwnikiem. Teraz już wystarczy doprawić i usmażyć.

Jednak tutaj zaczynają się pewne problemy, otóż tak uzyskane mięso nie posiada jeszcze struktury jaką znamy. Na smak dania mięsnego wpływ ma bardzo wiele czynników, między innymi rodzaj mięśnia, którego użyjemy, wiek zwierzęcia, jego odmiana, technologia uboju i przetworzenia mięsa. Istotne okazuje się nawet żywienie zwierząt, dlatego odtworzenie tych wszystkich cech okazuje się bardzo trudnym procesem, który zajmie naukowcom wiele lat.

Celem jest, aby znaleźć pożywkę, w której komórki mogą bezpiecznie rosnąć. Musi być jednocześnie ekonomiczna i wolna od składników zwierzęcych. Z tego powodu surowica cieląt nie może być stosowana do hodowli mięsa, ponieważ hodowane mięso nie posiada narządów trawiennych, w odróżnieniu od żywych stworzeń, które przekształcają składniki odżywcze z paszy. Podłoże musi być w stanie dostarczyć do komórek to, czego potrzebują.

Mięso z probówki – zalety

Podstawowymi zaletami takiej produkcji mięsa jest znaczne zmniejszenie energii i surowców potrzebnych do uzyskania 1 kg surowca, a przez to mniejsze zużycie surowców naturalnych, mniejsza przestrzeń potrzebna na pastwiska i pola z uprawami pod pasze. Dodatkowo zmniejszy się produkcja metanu do ekosystemu. Jednak dla wielu najważniejszym czynnikiem może okazać się zakończenie cierpienia zwierząt, gdyż nawet pobranie komórek macierzystych odbywa się pod znieczuleniem. Mięso in vitro może być zdrowsze od naturalnego, ponieważ naukowcy dokładnie zaplanują jego skład. Na przykład dodanie komórek ryb do wołowiny sprawi, że będzie zawierała korzystne dla organizmu kwasy tłuszczowe omega-3.

Mięso z probówki – wady

Jest to stosunkowo nowa metoda otrzymywania żywności, pierwszy kotlet uzyskany w laboratorium powstał w 2013 roku, a kierownikiem zespołu badawczego był Mark Post z uniwersytetu w Maastricht (Holandia). Istnieje jeszcze wiele problemów, z którymi borykają się naukowcy.

Przede wszystkim na razie jest to drogi produkt, jednak z czasem jego cena będzie malała, a zwiększenie zainteresowania konsumentów znacznie w tym pomoże. Dodatkowo otrzymane mięso odbiega od naszych wymagań dotyczących tkanki mięśniowej, którą możemy poddać obróbce, dlatego smak musi zostać poprawiony.

Żeby hodowla komórek in vitro trochę bardziej przypominała to, co dzieje się w organizmie, stosuje się różne sztuczki, aby komórki miały możliwość zachowywania się jak w trakcie prawdziwej regeneracji. Mięśnie szkieletowe nie są identyczne. Zbudowane są z różnych typów włókien mięśniowych. Większość to połączenie dwóch typów włókien szybkokurczących się i wolnokurczących się. Szybkość procesu regeneracji mięśnia zależy od tego, jaki typ włókien mięśniowych przeważa w składzie mięśnia.

Nie jesteśmy również w stanie przewidzieć jak nasz organizm będzie w dłuższym okresie czasu reagował na taką żywność, oraz czy nie wystąpią żadne skutki uboczne diety bogatej w sztucznie wyhodowane mięso. Pomimo tego iż struktura oraz smak mogą stawać się coraz bliższe pierwowzorowi, pozostaje jeszcze wartość zdrowotna mięsa, będącego źródłem witamin z grupy B oraz minerałów, na przykład żelaza. Celem jest takie projektowanie i tworzenie pożywek, dzięki którym struktury będą mogły rozwijać się analogicznie do włókien występujących w żywych istotach. Dodatek barwników oraz substancji wzbogacających smak budzi tym większe obawy związane z rynkiem mięsnym.

Mięso z probówki – alternatywa dla zwykłej hodowli mięsa?

Rzecz jasna od wyników eksperymentów do produkcji na skalę przemysłową jest długa i wyboista droga. Przed naukowcami stoi jeszcze wiele wyzwań, związanych między innymi z doborem odpowiednich komórek macierzystych i podłoża do ich wzrostu, a także problemów technologicznych, jak zaprojektowanie odpowiedniego bioreaktora dla przeprowadzenia takiej hodowli.

Jak widać ta technologia jest dopiero w powijakach, jednak posiada zalety, które przy sprawnym wykorzystaniu mogą przynieść rozwiązanie kilku problemów świata XXI wieku związanych z naturalnym przyrostem ludności oraz większym spożyciem mięsa. Możliwość zmniejszenia głodu na świecie oraz wydajniejsza i mniej krwawa produkcja mięsa napawa optymizmem. Niemniej jednak, aby produkty uzyskane w ten sposób mogły być wprowadzone na rynek potrzebny jest rozwój technologii a następnie kilka lat badań nad ewentualną szkodliwością tak uzyskanego mięsa.