Kolendra – właściwości, przechowywanie i zastosowanie

Aktualizacja: 29 stycznia, 2025

Na pierwszy rzut oka podobna jest do natki pietruszki, jednak jej charakterystyczny smak i zapach nie pozwoli jej pomylić z innymi roślinami. Kolendra jest przyprawą, która niegdyś cieszyła się dużą popularnością, podczas gdy dziś często jest zastępowana przez wszechobecny pieprz. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że oprócz zastosowań kulinarnych posiada również prozdrowotne właściwości, które znajdują swoje wykorzystanie w medycynie naturalnej.

Kolendra

Kolendra jest rośliną pochodzącą z rejonów Morza Śródziemnego, której wszystkie części są jadalne, jednak najczęściej używane w kuchni są liście oraz nasiona. Jest to jedna z najstarszych przypraw – stosowana była już w starożytnym Rzymie oraz Grecji (jej nasiona zostały znalezione nawet w grobowcu faraona Tutenchamona). Liście kolendry mają zupełnie inny smak od jej nasion.

Nasiona kolendry – znane są przede wszystkim z uwagi na swój charakterystyczny słodki, łagodny aromat oraz przyjemny zapach o lekko cytrusowej nucie. Idealnie sprawdzają się zarówno do dań gorących, jak i wypieków. Przed rozdrobnieniem kolendry w moździerzu warto ją delikatnie podgrzać na małym ogniu, aby wydobyć z niej olejki eteryczne, a tym samym smak oraz aromat.

Liście kolendry – są mocno zielone i kształtem przypominają pietruszkę, jednak są od niej delikatniejsze w dotyku. Tracą one na swojej intensywności podczas gotowania, wobec czego warto je dorzucić do potrawy pod koniec, tuż przed serwowaniem albo bezpośrednio posypać danie po nałożeniu na talerz.

Kolendra siewna (Coriandrum sativum) pochodzi z rodziny selerowatych i należy do grona roślin wzniesionych osiągających ponad 70 cm wysokości. Jej dolne liście mają dłuższe ogonki o szerokich blaszkach. Górne natomiast są podwójnie pierzastodzielne, wyglądem przypominają koper. Roślina ta wytwarza kwiatostan typu baldach złożony, na który to składają się drobne, jasnoróżowe bądź białe kwiaty 5-krotne z 1 słupkiem i 5 pręcikami. Kolendra kwitnie od czerwca do lipca, a jej owocem jest kulista rozłupnie, o średnicy od 3 do 7 mm, złożona z dwóch niełupek. Korzeń jest cienki, palowy i dosyć słabo rozgałęziony. Najczęściej spotykana jest w postaci grubo zmielonej lub drobno sproszkowanej. Najlepiej jest sięgnąć po nasiona w całości, ponieważ z łatwością można je rozdrobnić.

Kolendra – właściwości

Nasiona przyprawy posiadają linalol, kamfen oraz inne organiczne związki chemiczne, które łagodząco wpływają na problemy układu pokarmowego, jak: niestrawności, wzdęcia oraz gazy. Aby osłodzić nieco goryczkowy smak, nasiona można zalać wrzątkiem i dodać miodu. Ponadto bogate są w błonnik pokarmowy, który również ma zbawienny wpływ na procesy trawienne organizmu. Posiadają również właściwości przeciwzapalne oraz antygrzybiczne. Nasiona są skupiskiem witaminy C oraz witamin z grupy B. Pomagają także obniżyć poziom złego cholesterolu.

Liście kolendry również niosą ze sobą liczne prozdrowotne właściwości. Świeże posiadają polifenole – są to organiczne związki, które mają działanie przeciwutleniające i zmniejszają ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych oraz dolegliwości związanych z układem krwionośnym. Wykazują też korzystny wpływ na produkcję czerwonych krwinek. Liście kolendry zawierają ogromną ilość witaminy A, która pozytywnie działa na skórę oraz wzrok.

Kolendra – przechowywanie

Zmieloną kolendrę najlepiej jest przechowywać w szczelnym pojemniku. Jeżeli jednak mamy dostęp do świeżej to ścięte liście najlepiej jest trzymać w lodówce zawinięte w ściereczkę. Warto jest jednak zdawać sobie sprawę z faktu, że nie jest to przyprawa do długiego przechowywania. Zdecydowanie lepiej jest posiadać ją w doniczce – dodatkowo będzie zdobić kuchnię i roznosić delikatny aromat. W końcu naturalnie rosnąca przy naszej dbałości kolendra będzie wolna od naświetlania i innych czynności stosowanych podczas masowej uprawy, co niewątpliwie przełoży się na jej właściwości odżywcze i zdrowotne.

Kolendra – zastosowanie

Kolendra jest powszechnie wykorzystywana w kuchni azjatyckiej. Niemniej jednak spotykana jest również w wielu mieszankach przyprawowych, np. curry.

Potrawy, w których można wykorzystać kolendrę:

• zupy z warzyw strączkowych (np. grochowa, fasolowa i z soczewicy),
• wędliny i pasztety,
• mięsa (wieprzowinę, jagnięcinę, indyka oraz kurczaka),
• kiszonki (buraki, ogórki, kapustę),
• marynaty,
• pierniki i pieczywo,
• sałatki oraz ziołowe mieszanki – świeże liście kolendry mogą posłużyć jako składnik bądź element dekoracyjny,
• dania z ryżu,
• niektóre ryby (węgorz, tuńczyk i łosoś) i owoce morza (krewetki i krab),
• warzywa i owoce (buraki, jabłka, śliwki, marchew, kapusta biała i włoska).

Kolendra z uwagi na swoje właściwości oraz niemal uniwersalne zastosowanie jest przyprawą, która koniecznie powinna znaleźć się w naszej kuchni. Bardzo często łączy się ją również z mlekiem kokosowym (mleczko kokosowe można samodzielnie przygotować w domu) czy makaronem. Z uwagi na swój goryczkowy posmak budzi dosyć skrajne emocje – albo ją się kocha bądź nienawidzi. Z całą pewnością jest przyprawą, której należy dać szansę.