Dieta św. Hildegardy z Bingen – zasady i przepisy

Aktualizacja: 22 maja, 2024

Choć nauczała całe wieki temu, jej kult obejmujący również charakterystyczny sposób żywienia pozostaje żywy do dnia dzisiejszego. Dowiedz się więcej o św. Hildegardzie z Bingen i dietetycznym aspekcie jej programu zdrowia.

Święta Hildegarda

Św. Hildegarda, jak podają źródła, urodziła się w 1098 roku na terenie Cesarstwa Rzymskiego w Galii Bliższej. Jej rodzice praktycznie w dniu narodzin zdecydowali o jej losie, przeznaczając ją do posługi bożej. Była chorowitym, lecz uzdolnionym dzieckiem. Już w wieku 8 lat trafiła do klasztoru. Choć określała samą siebie jako „indocta”, co oznacza nieuczoną, jak na ówczesne czasy była osobą wszechstronnie wykształconą. Od młodych lat doznawała wizji, z których zwierzała się jedynie wąskiemu gronu, jednak po otrzymaniu w jednej z nich boskiego nakazu, zaczęła spisywać zdobytą w wyniku tych doświadczeń wiedzę. Napisała trylogię wizyjną, na którą składały się teksty: „Poznaj drogi Pana”, „Księga zasług życia” oraz „Księga dzieł bożych”. W wieku 38 lat została mianowana przełożoną swego zgromadzenia zakonnego. Wiele podróżowała, prowadząc działalność kaznodziejską, co w ówczesnych czasach wyższości w życiu publicznym mężczyzn, musiało budzić kontrowersje. Była jednak postacią cieszącą się uznaniem i szacunkiem, czego dowodzić może jej korespondencja z teologami, biskupami, papieżami i władcami. Na przestrzeni lat nie zaprzestała także swojej pracy pisarskiej. Spod jej pióra wyszły między innymi publikacje o tematyce medycznej takie jak „Przyrodoznawstwo” oraz „O przyczynach i leczeniu chorób”. Była także twórczynią tzw. programu zdrowia, którego pierwszą zasadą jest zalecenie właściwego odżywiania się  i picia.

Dieta św. Hildegardy – produkty i zasady

Sposób żywienia zalecany przez świętą Hildegardę charakteryzuje zdecydowaną przewagą produktów wegańskich. Jest to w praktyce dieta orkiszowo-warzywno-owocowa, zaś nabiał czy mięso stanowić powinny zaledwie jej uzupełnienie. W założeniu tej średniowiecznej mistyczki głównym pokarmem człowieka powinien być orkisz (dokładnie jego pierwotne odmiany: Schwabenkorn, Frankenkorn, Ostro, Oberkulmer Rotkorn, Steiners Roter Tiroler). Najlepiej by pojawiał się on w każdym z 3 głównych posiłków, gdyż jest najlepszy ze wszystkich zbóż. Działa wzmacniająco, ogrzewająco, stanowi jeden z trzech najlepiej przyswajalnych produktów. Dwa pozostałe to kasztany i koper włoski. Kasztany niegdyś dość popularne w Europie w XVII wieku zostały wyparte przez ziemniaki. Kultura ich jedzenia zachowała się m.in. we Francji. Sięga się po nie zwłaszcza w towarzystwie wina, gdyż uważa się, że osłaniają wątrobę przed szkodliwym działaniem alkoholu. Można je spożywać na surowo, pieczone, gotowane lub jako mąkę. Fenkuł (koper włoski) ma bardzo korzystny wpływ na układ trawienny, zapobiega wzdęciom, zgadze, nadmiernemu wytwarzaniu kwasu żołądkowego. Sprawdza się w bólach brzucha, chorobie wrzodowej. Dobrze jest go podawać, gdy skuszą nas ciężkostrawne potrawy smażone. Picie herbaty na jego bazie może skutecznie likwidować nadmierną potliwość i niwelować nieprzyjemne zapachy ciała, w tym nieświeży oddech. Podawany może być tradycyjnie jako warzywo lub w formie tabletek, a ziarna stanowią dogodną przyprawę.

Święta Hildegarda zalecała również stosowanie w kuchni specyficznych przypraw. Jedną z nich jest galgant inaczej alpinia lekarska – roślina spokrewniona z imbirem i tak jak w jego przypadku, wykorzystywany jest korzeń. Galgant szczególnie zaleca się osobom cierpiącym na choroby układu krążenia. Tak jak nitrogliceryna może być stosowana w sytuacjach kryzysowych występowania tzw. bólów wieńcowych. Rozpuszczany w jamie ustnej powoduje czasowe rozszerzenie naczyń krwionośnych oplatających serce, zwiększając jego dotlenienie. Wpływa także na ciśnienie krwi, obniżając je. Bertram (jego odmiana Anacyclus pyrethrum) z kolei jest przyprawą, którą z korzyścią stosować regularnie może praktycznie każdy. Wg świętej Hildegardy ułatwia on trawienie i wchłanianie, polepszając odżywienie organizmu. Działa więc wzmacniająco, zapobiega niedoborom pokarmowym, choćby anemii. Polecanym przez średniowieczną uczoną źródłem błonnika była babka płesznik – roślina z obszarów w pobliżu Morza Śródziemnego. Działa ona niezwykle łagodnie na jelita, stymulując ich oczyszczanie, lecz  jednocześnie może je podrażniać. Dodatkowym pozytywnym aspektem jest efekt obniżenia poziomu cholesterolu we krwi. Na bazie babki można sporządzić wino i przyjmować je w niewielkiej dawce 20 ml przed 3 głównymi posiłkami. Nasiona można dodawać także do habermusu bądź jogurtu. Niezwykle ważne jest solidne popicie każdorazowej dawki – tyko wtedy będzie miała ona szansę napęcznieć w przewodzie pokarmowym i spełnić swoją funkcję.

Dieta św. Hildegardy – przepisy

Kaszka orkiszowa z papryką (przepis własny autorki artykułu) –

Św. Hildegarda z Bingen, choć nie mogła posiadać dzisiejszej wiedzy na temat budowy
i fizjologii człowieka w tym jego układu pokarmowego, intuicyjnie zalecała spożywanie produktów o walorach odżywczych. I choć nie wszystkie wskazania są zrozumiałe i trudno je wyjaśnić w ramach dietetyki współczesnej, na pewno warto bliżej przyjrzeć się produktom
i przyprawom tak wysoce cenionym przez tę wizjonerkę.