Wspomaganie dietetyczne w endometriozie

Endometrioza dotyczy nawet 15% kobiet w wieku rozrodczym. Złożona i nie do końca poznana etiopatogeneza choroby utrudnia diagnostykę i leczenie. Czym charakteryzuje się zjawisko endometriozy, jak wygląda aktualne postępowanie medyczne w tej jednostce chorobowej i czy dieta może mieć wpływ na jej przebieg?
Endometrioza
Endometrium z łaciny oznacza śluzówkę macicy, czyli tkankę wyścielającą jamę tego narządu. Fizjologicznie tuż po zakończeniu krwawienia jego grubość wynosi od 1 do 3 mm. W kolejnych dniach, pod wpływem hormonów (estrogenu i progesteronu) endometrium rośnie (do około 1 cm) aż do końca cyklu. W czasie miesiączki złuszcza się i jest wydalane razem z krwią. W niektórych przypadkach jego niewielkie fragmenty mogą przedostać się do innych narządów. Jest to jedna z kilku teorii powstawania endometriozy – jednostki chorobowej, w której śluzówka macicy wykracza poza jej obszar (m.in. trafia do jajników, jajowodów, otrzewnej, jelit). Wykazuje tam podobną czynność – w czasie cyklu rośnie, by w dniach miesiączki krwawić, przyczyniając się do powstania torbieli i stanów zapalnych oraz powodując szereg objawów. Organ, w którym umiejscawia się endometrium, nie jest w stanie w pełni wykonywać swojej fizjologicznej funkcji, zaś powstające blizny mogą się formować w guzy, narośle lub inne zmiany, mające aktywność hormonalną i wpływ na funkcjonowanie układu endokrynnego.
Czynniki ryzyka predysponujące do wystąpienia zewnętrznej gruczolistości macicy (zwanej endometriozą) obejmują wczesną pierwszą miesiączkę, krótkie cykle i długie krwawienia miesiączkowe oraz predyspozycje rodzinne. Endometrioza występuje częściej u kobiet przed pierwszym porodem i z niską masą ciała [1]. Często towarzyszy jej PCOS (zespół policystycznych jajników) oraz zaburzenia płodności i problemy z zajściem w ciążę [2].
Mimo kilku teorii prawdopodobnych przyczyn powstawania endometriozy, do tej pory nie udało się ustalić, która z nich jest prawdziwa i obalić resztę sugerowanych mechanizmów rozwoju zewnętrznej gruczolistości macicy. Niepoznana etiopatogeneza choroby utrudnia tym samym opracowanie najlepszego standardu diagnostycznego – zwykle wykonuje się USG, czasem również rezonans magnetyczny i laparoskopię. Ta ostatnia, mimo największej inwazyjności uznawana jest również za najlepszą znaną dotychczas metodę diagnostyki endometriozy. [2]
Endometrioza – objawy
Częstymi objawami endometriozy są obfite krwawienia (z możliwością występowania skrzepów krwi), bóle w okolicach krzyża i podbrzusza, szczególnie przed i podczas menstruacji, nudności, wymioty, bolesne stosunki płciowe, ogólne osłabienie i anemia (wywołana obfitym krwawieniem). Chorobie towarzyszą zaparcia i bolesne oddawanie stolca, nierzadko z obecnością krwi w kale.
Endometrioza – leczenie
Leczenie endometriozy ma charakter objawowy, gdyż jej przyczyna nie została jednoznacznie określona. Z reguły bazuje się na leczeniu farmakologicznym, mającym na celu zmniejszenie krwawień i dolegliwości bólowych. Często pacjentki przechodzą terapię hormonalną z zastosowaniem tabletek antykoncepcyjnych, które hamują podziały komórkowe śluzówki macicy. W razie nieskuteczności leczenia farmakologicznego wprowadza się leczenie operacyjne, mające na celu usunięcie zmian ogniskowych lub – w ostateczności – narządów rodnych.
Endometrioza – dieta
Mimo iż nie do końca poznana przyczyna występowania endometriozy utrudnia ukierunkowanie dietoterapii na jej leczenie, dieta w tym przypadku powinna skupić się przede wszystkim na zmniejszeniu stanu zapalnego powstałego w obrębie miejsc poza macicą, gdzie rozwija się endometrium oraz zmniejszenie dolegliwości bólowych. Ważnym aspektem jest ustabilizowanie metabolizmu estrogenu oraz przywrócenie równowagi pomiędzy estrogenem a progesteronem. W diecie powinna znaleźć się odpowiednia ilość żywności bogatej w kwasy omega-3 (tuńczyk, łosoś, makrela, olej z orzechów włoskich, olej lniany), ze względu na ich przeciwzapalny wpływ i rolę w obniżeniu prawdopodobieństwa rozwoju endometriozy, która udowodniona została m.in. w badaniu Missmer i wsp. (2010) [3]. Silny potencjał przeciwzapalny posiada również kurkumina, zawarta w kłączu kurkumy oraz selen i witamina E, których deficyty często występują w diecie. Dieta powinna również zawierać odpowiednią ilość warzyw, ze względu na zawarte w nich przeciwutleniacze i rolę błonnika w znoszeniu przewagi estrogenowej. W przypadku występowania anemii, należy zadbać o odpowiednią podaż żelaza w diecie lub ewentualną suplementację ferrytyną lub laktoferyną w porozumieniu z lekarzem prowadzącym. W jadłospisie nie powinna występować żywność wysokoprzetworzona, cukier, i tłuszcze trans. Należy wykluczyć także kofeinę i alkohol, gdyż zwiększają one ryzyko endometriozy [1]. Warto wykonać badania w kierunku istniejących alergii i nietolerancji pokarmowych, gdyż eliminacja z diety pokarmów, wobec których występuje nadwrażliwość, może znacząco zmniejszyć przewlekły stan zapalny w organizmie. Coraz częściej zwraca się również uwagę na możliwy wpływ środowiska, w tym przede wszystkim diety zawierającej związki chemiczne o działaniu zaburzającym układ wydzielania wewnętrznego, takie jak dioksyny, polichlorek dwufenylu i inne, obecne np. w plastikowych butelkach, pojemnikach na żywność, produktach wysokoprzetworzonych [1].
Literatura:
[1] Jakiel G. Robak-Chołubek D. Tkaczuk-Włach J. Endometrioza. Przegląd Menopauzalny 2006; 2: 126–129
[2] Szyłło K. Górski J. Endometrioza – rozpoznanie, leczenie według współczesnych rekomendacji. Przegląd Menopauzalny 2011; 6: 464–468
[3] Missmer S.A. Chavarro J. Malspeis S. i in. A prospective study of dietary fat consumption and endometriosis risk. Hum. Reprod. (2010) 25 (6): 1528-1535. doi: 0.1093/humrep/deq044
First published online: March 23, 2010
Obecnie istnieje szereg metod zapobiegających ciąży. Jednym z najpopularniejszych sposobów, zarazem stosunkowo skutecznym w porównaniu z innymi jest antykoncepcja hormonalna. Pozytywnym aspektem tej metody jest przede wszystkim łatwość stosowania, co dla wielu kobiet jest jednym z ważniejszych argumentów. czytaj więcej
PCOS można leczyć odpowiednio zbilansowana dietą. Zobacz, jakie zasady należy wprowadzić do codziennej diety. czytaj więcej
Opinie
wyłącz pisanie odpowiedziTwoja opinia jest ważna. Zarówno dla nas jak i innych osób korzystających z naszego serwisu.
Już za 20zł ! Tabela zamienników GRATIS !