Kobieta i hormony – najważniejsze hormony w organizmie kobiety

Organizm kobiety w porównaniu do organizmu mężczyzny jest mocniej uwarunkowany działaniem hormonów. To od ich odpowiedniego poziomu oraz właściwej równowagi zależy zdrowie oraz prawidłowe funkcjonowanie wszystkich układów. Warto znać ich działanie oraz narządy, które kontrolują ich wytwarzanie.

W organizmie kobiety nieustannie toczy się bój o prawidłową równowagę hormonalną dopasowaną głównie do cyklu menstruacyjnego. Najważniejszym celem funkcjonowania jest nie tylko utrzymanie zdrowia i obrona przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, ale przede wszystkim przygotowanie każdej najmniejszej nawet komórki na utworzenie nowego życia – czyli zapłodnienie. Zależnie od fazy cyklu kobiece nastroje, zachowania, zapotrzebowania czy możliwości zmieniają się, dopasowując się do prawidłowego zaangażowania ciała w znalezienie potencjalnego partnera i przedłużenie gatunku. Tak mniej więcej wygląda to z ewolucyjnego punktu widzenia. W procesie tym bierze udział ogromna liczba hormonów, nie tylko tych wytwarzanych przez jajniki czy łożysko, ale również inne narządy, podtrzymujące funkcjonowanie całego cyklu.

 

Oś podwzgórze – przysadka – jajniki

Najważniejszą drogą, na której stoją narządy odpowiedzialne za kontrolę kobiecego cyklu hormonalnego, jest oś: podwzgórze – przysadka – jajniki. Aktywność przysadki mózgowej (PS) pobudzana jest przez działanie hormonu gonadoliberyny uwalnianego przez podwzgórze, która stymuluję PS do produkcji innych ważnych hormonów, takich jak LH (hormon luteinizujący) oraz FSH (hormon folikulotropowy) współdziałających ze sobą w prowadzeniu procesu produkcji, dojrzewania oraz uwalniania pęcherzyków Graffa, a także owulacji. Ostatnim etapem na drodze prawidłowego funkcjonowania osi jest pobudzanie przez FSH i LH produkcji estrogenów i progesteronu w jajnikach, które kontrolują cały cykl menstruacyjny i dbają o jego odpowiedni przebieg. Estrogeny to hormony mające wpływ nie tylko na przebieg cyklu, ale utrzymujące wiele innych procesów w organizmie kobiety. Produkowane są one również w tkance tłuszczowej, przez co tak ważny jest prawidłowy jej poziom u zdrowych Pań.

 

Najważniejsze kobiece hormony

Najważniejszymi kobiecymi hormonami podzielonymi ze względu na narządy je wytwarzające są:

1. Przysadka mózgowa:

• TSH – sprawia nadzór nad metabolizmem poprzez kontrolę uwalniania T3 i T4 oraz ich konwersję;
• LH – kontroluje proces dojrzewania pęcherzyków w jajnikach;
• FSH – kontroluje oraz stymuluje dojrzewanie pęcherzyków Graffa w jajnikach oraz owulację;
• wazopresyna – odpowiada za prawidłową gospodarkę płynów w organizmie;
• prolaktyna – kontroluje wraz z innymi hormonami cykl menstruacyjny, a także procesy laktacji;
• oksytocyna – relaksuje i odpręża, a przede wszystkim pobudza skurcze porodowe ułatwiając przyjście dziecka na świat.

2. Jajniki:

• estrogeny – umożliwiają przede wszystkim zapłodnienie oraz rozwój żeńskich cech płciowych, lecz także odpowiedzialne są m.in: za stan kości, skóry oraz jej wytworów, nastrój, samopoczucie, libido oraz metabolizm tłuszczów;
• progesteron – odpowiada za prawidłowy rozwój cech płciowych, popęd płciowy oraz kontrolę innych hormonów.

3.  Tarczyca i przytarczyce

• T3 i T4 – regulują metabolizm oraz procesy energetyczne w komórkach. FT 4 przechodzi konwersję w wielu tkankach obwodowych i narządach do aktywnej postaci FT 3, która dopiero wtedy rozpoczyna swoje działanie metaboliczne;
• parathormon – bardzo ważny hormon w organizmie kobiety, kontrolujący procesy przetwarzania witaminy D3 oraz gospodarkę wapniowo-fosforanową, dzięki czemu pozwala zapobiegać osteoporozie i jej poważnym skutkom.

4. Nadnercza:

• kortyzol – hormon kontrolujący gospodarkę tłuszczową, metabolizm, wytwarzanie przeciwciał oraz przebieg reakcji stresowych. Jego wahania mogą zaburzać produkcję i poziom innych hormonów kobiecych.

Hormony przedstawione przeze mnie należą do tych najważniejszych, które mają wpływ na regulację kobiecego cyklu menstruacyjnego oraz działanie całego organizmu. Jest to wprowadzenie do podstawowej wiedzy na temat organizmu kobiety oraz wstępny obraz współpracy poszczególnych narządów w utrzymywaniu prawidłowego cyklu menstruacyjnego.

W kolejnej części przedstawię jak objawiać się mogą ich zaburzenia, jak doszukiwać się przyczyn i przeprowadzić samodzielną wstępną diagnostykę.