bonavita
bonavita

Menu główne

  • Diety
  • BonaVita.pl
  • Artykuły
    • Diety od A do Z
      • Dieta ketogeniczna – kompletny przewodnik
      • Korzyści zdrowotne mniszka lekarskiego w Twojej diecie
      • Jak zacząć odchudzanie: wskazówki dla początkujących?
      • Jak pozbyć się tłuszczu trzewnego?
      • Dieta białkowo-tłuszczowa na redukcji – jadłospis i efekty
    • Odżywianie
      • Napój izotoniczny – czym jest?
      • Talerz zdrowego żywienia
      • Porzeczka – dlaczego warto spożywać porzeczki?
      • Ziołowe herbaty na upały
      • Korzyści zdrowotne ostrego jedzenia
    • Psychologia
      • Jak poprawić pamięć i koncentrację? 7 skutecznych sposobów
      • Miłość zmienną jest – 6 etapów rozwoju związku
      • Proste i niezawodne sposoby na radzenie sobie ze stresem
      • Zaburzenia odżywiania towarzyszące depresji
      • Stres i aspekty żywieniowe u osób pracujących
    • Sport
      • Ćwiczenia na jędrne uda i pośladki – pozbądź się cellulitu
      • Jumping fitness – zasady, efekty i przeciwwskazania
      • Siłownia dla kobiet – szczegółowy plan na początek
      • Co jeść po treningu: 6 doskonałych przepisów
      • Węglowodany przed i po treningu. Podział węglowodanów
    • Zdrowie
      • Ziemia okrzemkowa – właściwości, zastosowanie i korzyści zdrowotne
      • Czosnek może szkodzić – poznajmy skutki uboczne jego spożywania
      • Olej z czarnuszki, jego zastosowanie i cudowne właściwości. Nie uwierzysz, że…
      • Dieta w chorobie Leśniowskiego-Crohna
      • Produkty o działaniu przeciwzapalnym
  • Tabele
    • Produkty spożywcze
    • Dodatki do żwyności
    • Witaminy
  • Przepisy
  • Kontakt
Ulubione
  1. Home
  2. Artykuły
  3. Niedoczynność tarczycy a ciąża – przyczyny. Co jeść przy niedoczynności tarczycy?

Niedoczynność tarczycy a ciąża – przyczyny. Co jeść przy niedoczynności tarczycy?

niedoczynność tarczycy w ciąży
🕣 5 min czytania

Aktualizacja: 11 marca, 2025

Tarczyca to niewielki gruczoł w kształcie motylka, położony u podstawy szyi, który produkuje i wydziela do krwi trzy hormony: tyroksynę (T4), trójjodotyroninę (T3) i kalcytoninę. Do jej prawidłowego funkcjonowania niezbędna jest odpowiednia podaż jodu. W przypadku gdy tarczyca nie jest w stanie wyprodukować odpowiedniej ilości hormonów T3 i T4, mamy do czynienia z jej niedoczynnością (hipotyreozą).

SPIS TREŚCI

Toggle
  • Niedoczynność tarczycy a ciąża
  • Przyczyny niedoczynności tarczycy
  • Co jeść przy niedoczynności tarczycy?

Niedoczynność tarczycy a ciąża

Niedoczynność tarczycy to stan, w którym dochodzi do częściowego lub całkowitego ograniczenia produkcji hormonów gruczołu tarczowego. Jeśli kobieta z tym schorzeniem planuje zajść w ciążę, powinna to szczegółowo omówić z prowadzącym endokrynologiem. Ważne jest, by niedoczynność została odpowiednio wyrównana przed i prowadzona w trakcie ciąży. Jest to istotne nie tylko dla przyszłej mamy, ale również dla rozwijającego się płodu.

W okresie planowania ciąży należy zadbać o prawidłową podaż jodu niezależnie od współwystępującej choroby tarczycy. Dzienna podaż tego pierwiastka powinna wynosić 250 ug/d. Wskazane jest jego dodatkowe uzupełnienie w postaci jodku potasu (150–200 ug). Prawie dwukrotny wzrost zapotrzebowania na dzienną dawkę jodu jest spowodowany rozwojem płodu, zwiększoną pojemnością jodową kompleksu matka-płód, podniesieniem stężenia globulin transportujących jod i hormony tarczycy, działaniem gonadotropiny kosmówkowej łożyska, której podjednostka beta stymuluje tarczycę, nasiloną filtracją nerkową oraz zwiększonym wydalaniem jodu z moczem.

Szczególnie ważny jest okres pierwszych 10–12 tygodni ciąży, kiedy to tarczyca płodu nie produkuje jeszcze hormonów i musi czerpać je od matki – w przypadku niedoczynności tarczycy sprawdza się przyjmowanie lewotyroksyny przez kobietę oczekującą dziecka. Duże znaczenie ma też fakt, że w tym czasie dochodzi do organogenezy, tj. tworzenia się narządów wewnętrznych, w tym ośrodkowego układu nerwowego. W kolejnych etapach ciąży tarczyca płodu zaczyna się stopniowo rozwijać i produkować własne hormony, ale aż do samego porodu niezbędny jest udział gruczołu matki. Nieleczona lub leczona nieodpowiednio niedoczynność tarczycy przyszłej matki może prowadzić do pojawienia się licznych powikłań, np. stanu przedrzucawkowego, przedwczesnego porodu, niskiej masy urodzeniowej, zaburzeń oddechowych i neuropsychologicznych, uszkodzeń mózgu, zwiększonego ryzyka zgonu płodu i noworodka, obniżenie ilorazu inteligencji dziecka.

Przyczyny niedoczynności tarczycy

W zależności od czasu pojawienia się hipotyreoza może mieć charakter wrodzony lub nabyty. Biorąc pod uwagę miejsce defektu wyróżnia się niedoczynność: pierwotną (obwodową) – uszkodzenie tarczycy, wtórną (centralną) – uszkodzenie przysadki lub podwzgórza oraz wynikającą z obniżonej wrażliwości tkanek na hormony tarczycy.

Przyczynami wrodzonej niewydolności gruczołu tarczowego mogą być:

  • ektopia, aplazja lub dysgenezja tarczycy,
  • uwarunkowany genetycznie brak enzymów biorących udział w syntezie hormonów.

Nabyta niedoczynność tarczycy może być spowodowana:

  • niedoborem jodu w organizmie,
  • chorobą Hashimoto,
  • wolami Riedla (drewnianymi),
  • poporodowym zapaleniem tarczycy,
  • uszkodzeniem czynności gruczołu tarczowego przez leki, np. interferon, sole litu, tyreostatyki,
  • procesami chorobowymi przysadki mózgowej lub podwzgórza,
  • schorzeniami tarczycy przebiegającymi z naciekaniem jej miąższu, np. cystynozą, sarkoidozą, amyloidową hemochromatozą.

O niedoczynności pierwotnej mówi się w przypadku, gdy dochodzi do uszkodzenia struktury gruczołu tarczowego, które prowadzi do spadku hormonów T3 i T4. Przyczyną jej występowania może być niedobór jodu, choroba Hashimoto lub farmakoterapia, np. Amidaronem. Z kolei niedoczynność wtórna nie powstaje w wyniku uszkodzenia struktury tarczycy, lecz wskutek dysfunkcji podwzgórza lub przysadki. Wtedy to gruczoł tarczowy wydziela niedostateczną ilość tyroksyny i trójjodotyroniny.

Najczęściej spotykanym rodzajem niedoczynności tarczycy jest niedoczynność pierwotna nabyta. Z kolei wtórna występuje bardzo rzadko.

Co jeść przy niedoczynności tarczycy?

Prawidłowe funkcjonowanie tarczycy jest uzależnione od wielu składników mineralnych, których podaż w przypadku hipotyreozy jest bardzo ważna. Biorą one bowiem udział w metabolizmie hormonów tego gruczołu oraz warunkują jego odpowiednie działanie. Dobrze zbilansowana i urozmaicona dieta dostarcza niezbędnych witamin i minerałów, a także pomaga zachować właściwą kondycję zdrowotną osób z niedoczynnością tarczycy. Ponadto dzięki wspomaganiu produkcji hormonów może obniżyć dawkę przyjmowanych leków i poprawić jakość życia.

Podstawowe zalecenia diety:

  • wartość energetyczna – dostosowana do stylu i trybu życia, masy ciała, wieku, płci, aktywności fizycznej. Dieta niskoenergetyczna dla osób z nadwagą i otyłością, normokaloryczna dla osób o prawidłowej masie ciała;
  • białko – powinno stanowić 10–15 % dziennej wartości energetycznej i pochodzić z chudych gatunków mięs (drób, królik, cielęcina, chuda wołowina) oraz mleka i jego przetworów (kefir, maślanka, ser twarogowy, jogurt naturalny). Cennym źródłem są ryby, które dostarczają dodatkowo jod, selen, witaminę D oraz nienasycone kwasy tłuszczowe. Białko pełnowartościowe zawiera tyrozynę, egzogenny aminokwas niezbędny do syntezy tyroksyny;
  • tłuszcze – powinny stanowić 20–35 % wartości energetycznej diety, należy zastąpić nasycone kwasy tłuszczowe (smalec, słonina, łój, ciastka, batony) wielonienasyconymi (oleje roślinne, oliwa z oliwek, ryby morskie). Kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 pobudzają w wątrobie przemianę T4 w formę aktywną – T3 i zwiększają wrażliwość komórek tarczycy;
  • węglowodany złożone – główne źródło energii w diecie (50–70 %) pochodzące z produktów zbożowych pełnoziarnistych, owoców i warzyw. Zaleca się produkty o niskim indeksie glikemicznym, które dostarczają również błonnika. Osoby chorujące na niedoczynność tarczycy często miewają zaparcia. Włókno pokarmowe poprawia motorykę jelit, zwiększa masę stolca i częstotliwość wypróżnień;
  • jod – w sytuacji jego niedoboru zostaje zaburzona prawidłowa produkcja hormonów tarczycy, więc należy dbać o jego podaż. Główne jego źródła to owoce morza i ryby;
  • cynk – reguluje tempo metabolizmu, odpowiada za mechanizmy odpornościowe, zwiększa przyswajanie jodu w organizmie, jest składnikiem białek receptorowych T3, więc jego niedobór wpływa na upośledzenie wiązania tego hormonu oraz obniżenie stężenia T3 i T4. Źródła: mięso, podroby, sery podpuszczkowe, jaja, ryby, owoce morza, pieczywo pełnoziarniste;
  • selen – niedobór tego pierwiastka obniża syntezę T3 w tkankach oraz osłabia mechanizmy odpornościowe. Źródła: produkty zbożowe, ryby, drób, podroby, czosnek, cebula, nasiona słonecznika;
  • żelazo – stanowi składnik peroksydazy jodującej, która bierze udział w syntezie hormonów tarczycy. Jego niedobór powoduje zmniejszenie konwersji T4 do T3 i zwiększenie wydzielania TSH. Źródła: czerwone mięso, podroby, żółtk jaj, produkty pełnoziarniste, natka pietruszki;
  • ograniczenie spożycia produktów wolotwórczych – warzywa krzyżowe, np. kapusta, kalafior, brokuły, kalarepa, brukselka, jarmuż, są źródłem substancji goitrogennych, które ograniczają przyswajanie jodu z pożywienia. Ponadto w roślinach strączkowych, głównie soi, znajdują się izoflawony sojowe, daidzeina i genisteina, które mogą zmniejszać syntezę hormonów tarczycy;
  • płyny – zaleca się przyjmowanie około 2 litrów płynów w postaci herbat ziołowych, wód mineralnych (wzbogaconych jodem w przypadku niedoboru tego pierwiastka);
  • regularność – należy przyjmować 4–5 posiłków w ciągu dnia, w równych odstępach czasowych, tj. 3–4 godziny.

Prawidłowo zbilansowaną i urozmaiconą dietę powinno się podeprzeć aktywnością fizyczną. Zaleca się uprawianie sportu co najmniej 3 razy w tygodniu przez minimum pół godziny. Wykonywanie regularnych ćwiczeń przyczynia się do szeregu korzystnych zmian w organizmie, m.in. przyspiesza metabolizm i pozwala hormonom tarczycy na działanie w komórkach.

Niedoczynność tarczycy to schorzenie, które może mieć wiele różnych przyczyn. Powinno być regulowane pod kontrolą endokrynologa, jak również poprzez prawidłowo zbilansowaną dietę. W trakcie ciąży może stanowić poważne zagrożenie dla rozwijającego się płodu, dlatego warto uregulować pracę gruczołu tarczowego jeszcze przed decyzją o zostaniu mamą.

Literatura:

  1. Hubalewska-Dydejczyk A. i in., 2011. Postępowanie w chorobach tarczycy u kobiet w ciąży. Endokrynologia Polska, 62, 4, 362-381
  2. Krysiak R. i in., 2007. Choroby tarczycy w ciąży i po porodzie. Przegląd Lekarski, 64, 3, 159-164
  3. Lewiński A., Smyczyńska J., Hilczer M., 2002. Nadczynność i niedoczynność tarczycy – przyczyny, rozpoznawanie i leczenie. Przew Lek, 5, 10, 52-62
  4. Mazgaj K., 2014. Dieta przy niedoczynności tarczycy. https://dietetycy.org.pl/zalecenia-dietetyczne-niedoczynnosci-tarczycy/ [dostęp on-line: 24.10.2017]
  5. Ponichtera A., Borowiak E., 2008. Choroby tarczycy jako poważny problem medyczny w Polsce. Problemy Pielęgniarstwa, 16, (1,2), 192-198
  6. Stolińska H., Wolańska D., 2012. Składniki pokarmowe istotne w niedoczynności tarczycy. Żywienie Człowieka i Metabolizm, 39, 3, 221-231
  7. Szwajkosz K. i in., 2017. Niedoczynność tarczycy jako skutek przewlekłego autoimmunologicznego zapalenia gruczołu tarczowego. Journal of Education, Health and Sport, 7, 5, 41-54
  8. Szybiński Z., 2005. Niedobór jodu w ciąży – nadal aktualny problem zdrowia publicznego. Endokrynologia Polska, 56, 1, 66-71
  9. Zakrzewska E., Zegan M., Michota-Katulska E., 2015. Zalecenia dietetyczne w niedoczynności tarczycy przy współwystępowaniu choroby hashimoto. Bromat. Chem. Toksykol., XLVIII, 2, 117-127
  10. http://www.tarczyca.info/niedoczynnosc/niedoczynnosc-tarczycy-w-ciazy/ [dostęp on-line: 23.10.2017]
Opublikowano ponad miesiąc temu
Oceń artykuł
Oceń artykuł
Autor artykułu:
Małgorzata Mleko , Psychodietetyk i żywieniowiec
Udostępnij na FB
Wyślij na e-mail
Dodaj do ulubionych
niedoczynność tarczycy objawy leczenie dieta

Niedoczynność tarczycy – objawy, leczenie,…

Coraz częściej obserwuje się występowanie niedoczynności tarczycy, zwłaszcza wśród kobiet między 30. a 50. rokiem życia. Czasem pierwsze objawy mogą nie nasunąć podejrzeń o problemach hormonalnych. Warto więc wiedzieć na… Czytaj dalej...
Dieta bezglutenowa

Dieta bezglutenowa w chorobach tarczycy…

Ostatnie doniesienia wskazują, iż eliminacja glutenu u osób z zaburzoną pracą gruczołu tarczowego przynosi pozytywne efekty. Czy istnieje więc zasadność stosowania diety bezglutenowej w niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto? Czytaj dalej...

Inne artykuły z tej kategorii

Catering dietetyczny w Łodzi – dlaczego warto spróbować?
Czy naprawdę ich potrzebujesz? Fakty i mity o suplementach
Uzależnienia behawioralne – jak rozpoznać problem i gdzie szukać wsparcia?
Kiedy można spać na plecach? Sprawdź!
Monohydrat kreatyny – wsparcie dla ciała i umysłu
Jak wybrać odpowiedni tonik do twarzy?
Jak działają wcierki na porost włosów?
Jak przygotować gardło na świąteczne śpiewanie kolęd i głośne rozmowy w rodzinnym gronie?
Kobieta z bólem brzucha na żółtym tle
Refluks żółciowy – objawy, leczenie, domowe sposoby
Który kraj na świecie ma najzdrowszą dietę?

Popularne tematy

owoce warzywa dzieci trening
Formularz kontaktowy


    Czy wiesz, że..

    7 faktów, które powinieneś wiedzieć o Matchy
    żywność ekologiczna wady i zalety
    Ekologiczna żywność i kosmetyki. Wady i zalety produktów ekologicznych
    Kozieradka, siemię lniane, pokrzywa na włosy
    Kozieradka, siemię lniane, pokrzywa – naturalna pielęgnacja włosów
    Sok z brzozy – naturalna aspiryna i izotonik!
    Szybka kawa z saszetki – sprawdź co pijesz!
    Inspiracje współczesnej dietetyki żywieniem człowieka pierwotnego
    Zespół Menkesa – objawy, przyczyny, leczenie i dieta

    Artykuły >Układ hormonalny

    ciąża i poród
    ciąża i poród

    Wzdęcia w ciąży – przyczyny. Co na wzdęcia w ciąży?

    Czego nie jeść w ciąży?

    Dieta po cesarce

    czosnek w ciąży na przeziębienie mleko z czosnkiem
    czosnek

    Czosnek w ciąży na przeziębienie. Mleko z czosnkiem w ciąży

    liście maliny właściwości zastosowanie herbata z liści malin

    Właściwości i zastosowanie liści malin. Czy herbata z nich jest zdrowa?

    olejek rycynowy w ciąży

    Olejek rycynowy w ciąży i na wywołanie porodu

    ©Copyright BonaVita – Profesjonalny portal o zdrowiu, odżywianiu, dietach, odchudzaniu 2025
    • Bonavita.pl
    • Regulamin
    • Współpraca
    • Kontakt

    Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone i prawnie chronione.
    Serwis Bonavita.pl nie prowadzi działalności leczniczej. Ma jedynie charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych w serwisie.