Komosa ryżowa

Komosa ryżowa to jedno z tak zwanych pseudozbóż, czyli zbiorcza nazwa na rośliny niebędące właściwymi zbożami, ale przypominające je ze względu na wygląd i podobne zastosowanie. Inną nazwą komosy ryżowej jest quinoa. Roślina ta uprawiana jest na terenie Ameryki Południowej od pięciu tysięcy lat. Za czasów Inków była czczona jako roślina błogosławiona. Dobrze przystosowała się do niekorzystnych warunków glebowych i klimatycznych panujących w wyższych partiach gór. Należy do większej rodziny komosowatych, mających także reprezentacje na terenie Polski pod postacią lebiody. Podejmowano próby uprawy quinoa w Polsce, ale ze względu na zbyt krótki okres wegetacji jak na razie nie udało się uzyskać jej owocowania.

Komosa ryżowa to jednoroczna roślina samopylna, która może osiągać nawet kilka metrów wysokości, ale jej przeciętna wielkość to jeden metr. Wytwarza niewielkie nasiona zgromadzone w kwiatostanach.

Komosa ryżowa – właściwości

Ziarna komosy ryżowej są unikalne ze względu na swoją zawartość składników odżywczych. Nawet 22% suchej masy quinoa to białko, co jest wynikiem znacząco przewyższającym większość roślin.

Bardzo ważna jest wysoka zawartość aminokwasów w tym produkcie, przede wszystkim dzięki obecności lizyny oraz metioniny i cysteiny. Światowa Organizacja Zdrowia wydała swoje zalecenia dotyczące zawartości aminokwasów w codziennej diecie. Komosa ryżowa spełnia je niemalże stuprocentowo, nie mając pod tym względem konkurencji wśród innych ziaren. Równie dobrze wypada quinoa w kontekście stosunku tłuszczów do białek i węglowodanów. Bogactwo nienasyconych tłuszczów, głównie kwasów linolenowych, zapewnia jej wiele wartości odżywczych. Komosa ryżowa to dobre źródło błonnika pokarmowego, pełniącego rolę naturalnego wspomagacza przemiany materii. Stosować ją mogą nawet osoby chorujące na cukrzycę, ponieważ zawiera niewiele glukozy i fruktozy, w zamian za wysokie stężenie D-ksylozy i maltozy.

Szczególnie warta uwagi jest wysoka zawartość w komosie witaminy E. Oprócz tego quinoa to źródło kwasu foliowego, wapnia, magnezu, fosforu, manganu, miedzi, cynku, potasu oraz żelaza. Warto pamiętać, że najwięcej tych wartościowych składników znajduje się w łupinie, której najczęściej kupowane w sklepach ziarna są pozbawione.

Poza substancjami odżywczymi, quinoa zawiera wiele anty-nutraceutyków (kwasów fenolowych czy flawonoidów). Polifenole roślinne wspomagają zwalczanie przez organizm skutków stresu, chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy, czy schorzeń natury neurologicznej. Komosa na zawiera glutenu, więc może być spożywana przez osoby na niego uczulone.

Komosa – zastosowanie

Głównym eksporterem komosy ryżowej jest obecnie Peru. W krajach Ameryki Południowej używa się jej przede wszystkim do produkcji mąki, podczas gdy do krajów europejskich wysyłane są całe ziarna. Tradycyjnie stosowano ją do wykonywania leczniczych okładów. Do dzisiaj wyrabia się z niej kaszę oraz napój podobny do piwa.

W sklepach ze zdrową żywnością najczęściej można znaleźć nasiona komosy pozbawione już łupinek, które z powodu obecności saponin mogą nadawać całości goryczy. Wykorzystywana jest jako dodatek do głównych dań. Z jej mąki wytwarza się makarony, płatki śniadaniowe, a także potrawę w rodzaju włoskiej polenty. Zarówno ziarna, jak i kiełki komosy ryżowej to doskonały dodatek do sałatek.