Glutamina – działanie, skutki uboczne, dawkowanie, opinie

Aktualizacja: 15 maja, 2024

Glutamina jest dość kontrowersyjnym suplementem diety. Na temat tego preparatu możemy znaleźć zarówno pozytywne, jak i negatywne opinie. Suplementacja glutaminą cieszy się dużym zainteresowaniem wśród sportowców i osób aktywnie fizycznych głównie ze względu na swój potencjał antykataboliczny jak i anaboliczny. W celu weryfikacji wspomnianych doniesień warto przeanalizować wyniki dostępnych badań naukowych. Niestety okazuje się, że wiele walorów przypisywanych temu aminokwasowi w codziennych realiach często bywa przeceniane.

Glutamina

Glutamina to jeden z 22 aminokwasów budujących białka. Zaliczana jest do grupy aminokwasów endogennych, czyli takich, które organizm potrafi sam syntetyzować z innych aminokwasów. Glutamina jest najbardziej obficie występującym aminokwasem w organizmie ludzkim, bowiem stanowi ponad 60% całej puli aminokwasowej komórki mięśniowej. Uczestniczy w procesie syntezy białek mięśniowych, wzmaga usuwanie amoniaku z organizmu, a także utrzymuje homeostazę wewnątrzustrojową, która ma wpływ na temperaturę ciała, pH i ciśnienie krwi, stężenie tlenu, dwutlenku węgla i jonów we krwi oraz objętość płynów ustrojowych. Oprócz tego glutamina wspiera funkcje odpornościowe organizmu oraz poprawia czynność układu pokarmowego. Ponadto aminokwas ten jest niezbędny w procesie syntezy glutationu, który jest podstawowym przeciwutleniaczem w organizmie człowieka.

Działanie glutaminy

Antykatabolizm

Suplementacja glutaminą jest przedstawiana w samych superlatywach. Przypisuje się jej szereg walorów, w tym również właściwości antykataboliczne. W ostatnim czasie przeprowadzono jednak szereg interesujących badań dotyczących antykatabolicznego działania glutaminy z udziałem zdrowych i wytrenowanych sportowców, które podważają ten wniosek. Jeden z eksperymentów przeprowadzanych przez kanadyjskich badaczy udowodnił, że poziom 3-metylohistydyna w moczu (wskaźnik katabolizmu białek) był podobny w grupie suplementującej glutamine i grupy placebo, bowiem preparaty takie jak glutamina nie wspomagają ochrony tkanki mięśniowej.

Anabolizm

Glutamina przyjmowana drogą pokarmową jako suplement nie ma istotnego wpływu na syntezę białek mięśniowych lub wzrost siły. Zdecydowana większość badań naukowych, w których oceniano przydatność stosowania tego aminokwasu w kontekście rozwoju masy mięśniowej wskazuje na brak satysfakcjonujących efektów suplementacji. Ciekawych wniosków dostarczyły wyniki badania przeprowadzonego z udziałem 31 osób w wieku 18–24 lat. W ramach eksperymentu uczestnikom przez okres sześciu tygodni podawano 0.9 g maltodekstryny na kg suchej masy ciała lub glutaminę – 0.9 g na kg suchej masy ciała. W eksperymencie przeprowadzono testy siły mięśni. Niestety badacze nie odnotowali praktycznie żadnych różnic w przyroście masy mięśniowej pomiędzy grupami placebo i glutaminą. Okazuje się, że przydatność glutaminy w sporcie nie niesie za sobą żadnych korzyści. Warto nadmienić, iż wyniki powyższego badania nie są odosobnione.

Wspomaga układ immunologiczny

Nie ulega wątpliwość fakt, że odpowiedni poziom glutaminy w osoczu jest niezwykle istotny dla funkcjonowania układu odpornościowego. Okazuje się jednak, że podaż tego aminokwasu w formie suplementu nie wspomaga odporności. Według dostępnych badań naukowych wynika, że suplementacja glutaminą może jedynie podnieść poziom tego aminokwasu we krwi, ale to nie odzwierciedla poziomu glutaminy wewnątrz komórek. Wobec tego stosowanie glutaminy nie wpływa na procesy odpornościowe.

Skutki uboczne glutaminy

Z badania przeprowadzonego w Czechach wynika, że długotrwałe i nadmierne stosowanie glutaminy (40 g/d) może nieść za sobą szereg niekorzystnych następstw zdrowotnych m.in:

• suplementacja glutaminy drogą pokarmową może zaburzać produkcję własnej glutaminy w ustroju (endogennej), a tym samym zwiększyć syntezę glutaminianu i amoniaku;
• duże dawki glutaminy mogą upośledzić prawidłowy transport aminokwasów do tkanek, a także zaburzyć absorpcję nerek;
• może doprowadzić do zaburzenia kwasowo-zasadowej równowagi organizmu, czyli zwiększyć w osoczu poziom glutaminianiu, glutaminy, cytruliny, ornityny, argininy oraz histydyny, a tym samym obniżyć stężenie waliny, leucyny, izoleucyny, glicyny, treoniny, seryny oraz proliny;
• nadmiar tego aminokwasu we krwi może zaburzyć prawidłowe metabolizowanie amoniaku;
• zaprzestanie stosowania glutaminy może zwiększyć ryzyko wystąpienia problemów zdrowotnych wynikających z niedoboru tego aminokwasu.

Dawkowanie glutaminy

Z licznych badań naukowych wiemy, że nawet dawki 0,3–0,9 g na kg beztłuszczowej masy ciała nie mają korzystnego wpływu dla naszych mięśni. Zalecane dawkowanie glutaminy przez producentów wynosi około 5–15 g/dobę. Czy wobec tego warto włączyć glutaminę do stałej suplementacji?

Glutamina – opinie

Przypisywane często glutaminie właściwości antykataboliczne, anaboliczne czy regeneracyjnie niestety nie mają odzwierciedlenia w praktyce. Chciałbym szczególnie nadmienić, że badania zawarte w tym artykule przeczą przydatności stosowania glutaminy w sporcie u osób zdrowych – nie w medycynie. Podawanie glutaminy jak najbardziej może okazać się pomocne w leczeniu chorób wyniszczeniowych oraz podczas rozległych poparzeń ciała. Warto przypomnieć, że glutamina należy do grupy aminokwasów endogennych, a jej prekursorami mogą być: leucyna, valina, izoleucyna, cysteina, metionina, lizyna, fenyloalanina oraz tyrozyna. Oczywiście istnieje spora część osób, którym glutamina służy, innymi słowy odczuwają jej pozytywne działanie, co może być powiązanie zarówno z autosugestią, jak i również innymi pobocznymi czynnikami. Niemniej jednak wnioski wyciągnięte na podstawie własnego doświadczenia nie zawsze mogą okazać się wystarczające.