Dekstroza – szkodliwość i skutki uboczne

Aktualizacja: 6 maja, 2024

Dekstroza – bardziej znana pod nazwą „glukoza” – jest najprostszym monosacharydem. Jak każdy węglowodan składa się z węgla, wodoru i tlenu. Podobnie jak każdy inny cukier, który w otwartej konfiguracji łańcuchowej ma wolną grupę aldehydową, wykazuje zdolność do redukcji jonów miedziowych, jest zatem cukrem redukującym.

Glukoza zawiera sześć atomów węgla i występuje w dwóch formach – D oraz L – co świadczy o tym, że jest czynna optycznie. Formy glukozy wiążą się poprzez specyficzne wiązania z innymi cukrami prostymi, tworząc powszechnie znane dwucukry, takie jak sacharoza czy laktoza, a także cukry złożone, tzw. polisacharydy, takie jak skrobia czy glikogen.

Dekstroza

Dekstroza – czyli prawoskrętna glukoza – najważniejsze zastosowanie znajduje w zapobieganiu hipoglikemii, a także podczas odżywiania organizmu w czasie śpiączki. Ten najprostszy cukier jest bowiem podstawowym źródłem energii dla organizmu – jest ostatecznym produktem trawienia bardziej złożonych węglowodanów, a nie ulegając już dalszej hydrolizie, uruchamia kaskadę połączeń międzykomórkowych prowadzących do zmiany poziomu cukru we krwi.

Zdecydowana większość produktów, które spożywane są przez ludzi na co dzień, nie dostarcza do organizmu czystej glukozy, jednak od kiedy wyizolowano ją i zaczęto sprzedawać, już na stałe zagościła na półkach aptek, supermarketów czy stacji benzynowych. Popularność zdobyła jako cukierki dostarczające energii oraz w postaci suplementów diety dla sportowców. O ile u sportowców mają one swoje zastosowanie, ponieważ w tej grupie nie powinny występować zaburzenia metabolizmu węglowodanów, to w przypadku osób, które unikają aktywności fizycznej i sięgają po dekstrozę, kiedy dopadnie ich spadek energii, to raczej nie najlepszy pomysł.

Dekstroza – szkodliwość

Niestety dekstroza nie zawsze jest w pełni bezpiecznym sposobem na dostarczenie energii. Osoby niedbające o prawidłową higienę życia, sięgając po cukierka z dekstrozą w poczuciu „braku sił” powinny nieco się zastanowić nad źródłem problemu zamiast usilnie starać się tylko uciszać objawy. Fakt, że jest to najprostszy węglowodan, do rozkładu którego organizm nie potrzebuje tak dużo czasu i nie używa tak dużo energii, zdecydowanie ogranicza grono osób, które mogą go stosować.

Roztwór z 50% dekstrozy znany jest z zastosowania w różnych praktykach szpitalnych. Nie zawsze jednak glukoza może stanowić źródło energii dla osób, które wymagają interwencji lekarskiej na oddziale ratunkowym. Użycie roztworu glukozy jest przeciwwskazane m.in. kiedy występuje ryzyko niedokrwienia mózgu (np. po udarze), zatrzymania krążenia lub ciężkiej hipotonii, a także kiedy przeprowadzana ma być resuscytacja krążeniowo-oddechowa.

Dekstroza – skutki ubocze

Jako że dekstroza jest punktem odniesienia w skali indeksu glikemicznego i błyskawicznie podnosi poziom cukru we krwi, łatwo się domyślić, że skutki uboczne jej spożycia – jeśli już wystąpią – będą wiązać się z reakcją organizmu na następujący gwałtowny spadek poziomu cukru i hipoglikemię. Kiedy organizm wykazuje objawy zaburzenia tolerancji glukozy po spożyciu dekstrozy, mogą pojawić się: wzmożone uczucie głodu, nudności, osłabienie, senność, niepokój, uderzenia potu czy drżenie mięśni.

Dekstroza ma swoje zastosowania, które sprawdzają się od wielu lat, jednak sprzedawana komercyjnie może być nadużywana. Tak szybka dawka energii i tak gwałtowny skok poziomu cukru nikomu raczej nie jest do niczego potrzebny – oczywiście poza niektórymi wyjątkami. Zdecydowanie lepiej jest zapewnić organizmowi zbilansowaną dietę z usystematyzowanymi posiłkami oraz to, co niezbędne dla stabilnego poziomu energii w ciągu dnia – aktywność fizyczną i prawidłową higienę życia.