Ornityna – działanie i zastosowanie. Czym jest ornityna?

Aktualizacja: 6 marca, 2025

Organizm ludzki można porównać do skomplikowanej maszyny, w której każdy element ma kluczowe znaczenie w zachowaniu spójności jego funkcjonowania. Jeden z takich „detali” stanowi ornityna, bez której proces wydalania mocznika wraz z moczem byłby niemożliwy. W poniższym artykule przedstawiamy Państwu, czym jest wspomniana substancja oraz jakie funkcje pełni w naszym ustroju. Zapraszamy do lektury!

Ornityna

Z biochemicznego punktu widzenia ornityna określana jest jako organiczny związek chemiczny należący do grupy aminokwasów endogennych. Oznacza to, że występuje ona naturalnie w organizmach żywych (w tym w organizmie człowieka), a syntezowana jest z innego aminokwasu dostarczanego wraz z pożywieniem – argininy. Proces ten w całości przebiega w naszych wątrobach. Co ciekawe, w komórkach wątrobowych zachodzi również jeden z podstawowych procesów biochemicznych – mocznikowy cykl Krebsa , w którym powstała ornityna bierze czynny udział. Cały proces rozpoczyna się w cytoplazmie komórek wątrobowych, skąd ornityna transportowana jest do mitochondrium (organelli odpowiedzialnych za wytwarzanie energii) i przekształcana do cytruliny. Cytrulina następnie, wchodząc w reakcję z kwasem asparaginowym w cytozolu, przyczynia się do utworzenia argininobursztynianu, który to pod wpływem enzymu – liazy argininobursztynianowej – rozpada się na fumaran i argininę. Powstała arginina z udziałem kolejnego enzymu – arginazy – przekształca się finalnie w mocznik i ornitynę, która jest wykorzystywana w kolejnym cyklu mocznikowym. Sam mocznik, będąc produktem ubocznym cyklu, wraz z krwią wędruje do nerek, gdzie podlega filtracji i wydaleniu wraz z moczem.

Ornityna – działanie

Dostępne publikacje naukowe wskazują na stosunkowo szerokie spektrum działania ornityny na organizm człowieka. Aminokwas ten:

• zabezpiecza wątrobę przed szkodliwym działaniem amoniaku poprzez zwiększoną syntezę mocznika w cyklu mocznikowym;
• znajduje zastosowanie w przypadku licznych stanów patologicznych wątroby, jak stłuszczenie, marskość, stany zapalne, wspomagając regenerację narządu;
• wspiera proces detoksykacji organizmu poprzez syntezę glutaminy. Sama glutamina jest ponadto związkiem aktywującym cykl mocznikowy.

Ornityna – zastosowanie

Ornityna podobnie jak inne popularne zestawy aminokwasów (m.in. BCAA) zyskała uznanie wśród osób prowadzących aktywny styl życia. Rynek suplementacyjny oferuje najczęściej ornitynę w postaci monopreparatu (forma kapsułek lub proszku) lub tzw. „stacków”, czyli zestawów z innymi aminokwasami. Aminokwas ten uczestniczy wraz z argininą w syntezie naturalnego hormonu wzrostu, wpływa na tempo metabolizmu, wspomaga pośrednio rozbudowę tkanki mięśniowej. Nic więc dziwnego, że jest to stosunkowo popularny suplement wśród osób trenujących sporty o charakterze siłowym. Z racji dobrej kooperacji z argininą bardzo często dodawany jest on jako składnik suplementów przedtreningowych. Ograniczając wydatkowanie argininy, przyczynia się tym samym do sprawniejszego jej wykorzystywania w syntezie tlenku azotu odpowiadającego za dobrą waskularyzację.

Ornityna znalazła również swoje zastosowanie w medycynie, a precyzując – wykorzystywana jest jako element terapii w przebiegu chorób wątroby o różnej etiologii. Środowisko lekarskie jest zgodne, że stosowanie ornityny w zalecanych dawkach terapeutycznych bywa pomocne w stanach przedśpiączkowych i śpiączki wątrobowej, w stanach marskości wątroby, a nawet encefalopatii tego narządu.

Istnieją również pewne przesłanki, jakoby suplementacja ornityną wpływała korzystnie na łagodzenie stresu poprzez obniżenie stężenia kortyzolu. Niemniej jednak całkowite potwierdzenie tej tezy wymaga dalszych badań, mimo iż te przeprowadzane na zwierzętach dają obiecujące rezultaty.

Potwierdzono natomiast wpływ ornityny na poprawę jakości snu i łagodzenia stanów zmęczenia.