Czym można posłodzić herbatę? Słodzik zamiast cukru?

Aktualizacja: 8 kwietnia, 2024

W ostatnich latach konsumpcja czystego białego cukru w Polsce spadła. Wynika to w dużej mierze z faktu, że coraz więcej osób wykazuje zainteresowanie zdrową dietą. Niemniej jednak spożycie cukru ogółem rośnie, ponieważ jest on zawarty w wielu produktach spożywczych, nawet takich, których byśmy o to nie podejrzewali [1]. Organizacje propagujące zdrowy styl życia zalecają, aby dzienne spożycie cukru wśród kobiet nie przekraczało 6. łyżeczek. Mężczyźni powinni ograniczyć się do 9. łyżeczek. W rzeczywistości normy te są znacznie przekroczone. Przeciętny Amerykanin dostarcza bowiem w swojej diecie dziennie ponad dwa razy więcej cukru [2].

Czym można posłodzić herbatę?

Najlepszym pomysłem wydaje się picie gorzkiej herbaty. Redukujemy dzięki temu nadmierną podaż cukru w diecie. Dodatkowo rezygnując ze słodkiego smaku mamy możliwość, aby się od niego odzwyczaić. Uzależnienie od słodyczy jest bardzo silne. Ograniczenie spożycia słodkiej herbaty na pewno wpłynie korzystnie na nasze zdrowie.

Jaki cukier jest najzdrowszy?

Myśląc o cukrze najczęściej pojawia nam się przed oczami obraz drobnych, białych kryształków. Ten niezwykle popularny cukier, który możemy znaleźć niemal w każdym domu to sacharoza. Jest ona dwucukrem zbudowanym z cząsteczki glukozy oraz cząsteczki fruktozy. Surowcami wykorzystywanymi do jej produkcji są buraki cukrowe i trzcina cukrowa. Sacharoza posiada pewne walory smakowe, ale niestety nie jest dobrym źródłem substancji odżywczych. Dotyczy to również innych jej postaci, takich jak cukier puder, cukier w kostkach czy też tzw. cukier brązowy [3].

Innym często dostępnym na półkach sklepowych cukrem jest fruktoza. Należy ona do cukrów prostych. Naturalnie występuje głównie w owocach i miodzie. Charakteryzuje się większą siłą słodzącą niż sacharoza. Dodatkowo posiada niższy od niej indeks glikemiczny. Z tego powodu jeszcze nie tak dawno fruktozę zalecano diabetykom jako alternatywę tradycyjnego cukru. Najnowsze badania wykazują jednak, iż nadmierne jej spożycie skutkuje obniżeniem wrażliwości organizmu na insulinę, podwyższeniem poziom triglicerydów we krwi oraz stłuszczeniem wątroby [4].

Coraz częściej spotykanym cukrem jest cukier brzozowy, czyli ksylitol. Z chemicznego punktu widzenia jest on alkoholem cukrowym. Dawniej do jego produkcji używano kory brzozy. Obecnie coraz częściej wykorzystuje się kukurydzę. Zaletą ksylitolu jest to, że bardzo wolno podnosi poziom cukru we krwi. Jego indeks glikemiczny jest ok. 14-krotnie niższy niż w przypadku zwykłego białego cukru. W przeciwieństwie do sacharozy wykazuje działanie bakteriobójcze, poprawia odporność organizmu. Dodatkowo wspomaga walkę z próchnicą, a także zwiększa przyswajalność wapnia w diecie. Należy jednak pamiętać, iż spożywany w nadmiarze może wywoływać podrażnienie układu pokarmowego. Zalecana dawka dobowa ksylitolu to 15g, czyli 3 małe łyżeczki. Warto wprowadzać go do diety stopniowo, tak aby organizm mógł przyzwyczaić się do jego działania. Wadą cukru brzozowego jest jego niższa dostępność oraz wysoka cena [5].

Słodziki czy cukier?

Pomiędzy poszczególnymi słodzikami nie możemy postawić znaku równości. Różnią się one między sobą kalorycznością, a także sposobem oddziaływania na organizm. Znaczna większość słodzików cechuje się niską kalorycznością oraz słodszym niż sacharoza smakiem. Wśród słodzików wymienić możemy przykładowo acesulfam k, aspartam czy sacharynę. Substancje słodzące, które uznane zostały za dozwolone do stosowania przez ludzi uznaje się za bezpieczne dla zdrowia, pod warunkiem, że nie zostaną przekroczone normy ich spożycia. Warto pamiętać, że słodzików nie poleca się dzieciom, a także kobietom w ciąży. Ponadto aspartamu nie powinny spożywać osoby chore na fenyloketonurię, ponieważ jest on metabolizowany w przewodzie pokarmowym do fenyloalaniny.  

Wśród zalet substancji słodzących zwraca się uwagę na to, że najczęściej nie powodują wzrostu stężenia glukozy we krwi, a także nie dostarczają kalorii [6].

Pamiętajmy jednak, że słodząc herbatę słodzikami nadal przyzwyczajamy nasze kubki smakowe do słodkiego.

Naturalne słodziki

Zamiast białego cukru czy substancji słodzących do słodzenia użyć możemy miodu. Naturalny miód korzystnie oddziałuje na organizm człowieka, posiada właściwości lecznicze. Wzmacnia odporność, działa regenerująco oraz przeciwbólowo. Dodatkowo zawiera cenne związki hamujące rozwój drobnoustrojów. Stosując miód jako alternatywę cukru przy słodzeniu herbaty musimy pamiętać, aby dodać go do naparu dopiero jak ten nieco ostygnie. Podgrzewanie miodu w temperaturze ponad 50 stopni C niszczy większość zawartych w nim substancji odżywczych [3].

Do naturalnych słodzików zaliczymy również naturalne syropy cukrowe. Do grupy tej należy melasa, czyli ciemnobrązowy, gęsty syrop powstający z buraków lub trzciny cukrowej, a także syrop klonowy oraz syrop z agawy. Korzystając z tych słodzików warto wiedzieć, że mają one specyficzny smak. Po dodaniu ich do herbaty, posmak syropu może być wyczuwalny.

Wśród roślin używanych jako zamienniki cukru dużą popularnością cieszy się stewia. Zawiera w swoim składzie glikozydy, które odpowiadają za słodki smak. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że roślina ta może wykazywać właściwości przeciwzapalne, obniżające poziom cukru we krwi, modulujące procesy immunologiczne, przeciwwirusowe, a także przeciwpróchnicze. Podkreśla się jednak, iż niezbędne jest przeprowadzenie dalszych badań mających na celu lepsze poznanie jej właściwości. Podobnie jak w przypadku syropów cukrowych stewia posiada specyficzny smak. Nie każdemu herbata posłodzona stewią będzie odpowiadać [7].

Ze względu na negatywne konsekwencje zdrowotne powiązane z nadmiernym spożyciem cukru najlepszym pomysłem będzie rezygnacja ze słodzenia herbaty. Kalorie zawarte w posłodzonym naparze nie sycą, powodując jednocześnie uzależnienie od smaku słodkiego. Chcąc od czasu do czasu urozmaicić smak herbaty warto dodać do niej miodu. Poza słodyczą dostarczy on cennych substancji prozdrowotnych. Sztuczne słodziki czy inne naturalne zamienniki cukru spożywane sporadycznie na pewno nam nie zaszkodzą, ale nie powinny one gościć w diecie codziennie.