Zespół policystycznych jajników – objawy, dieta. Leczenie naturalne PCOS

Aktualizacja: 11 marca, 2025

Charakterystyczne torbiele w obrazie USG przypominające „sznur pereł” na jajnikach, zaburzenia miesiączkowania będące skutkiem rzadkich owulacji, a czasem nawet ich braku oraz krępujące dla płci żeńskiej konsekwencje hiperandrogenizacji to tylko część symptomów mogących sugerować wystąpienie zespołu policystycznych jajników. Liczne zmiany w fizycznym obrazie ciała kobiety, niemożność spełniania się w roli matki pociągają za sobą konsekwencje natury psychologicznej takie jak: niska samoocena, brak akceptacji własnego „ja”, poczucie wstydu, żalu i osamotnienia.

Objawy zespołu policystycznych jajników

Zespół policystycznych jajników (PCOS) uważany jest za najczęściej występującą endokrynopatię u kobiet w wieku rozrodczym, bowiem dotyka niemalże 5–15% populacji. Z klinicznego punktu widzenia schorzenie to rozpoznaje się wówczas, gdy zostaną spełnione 2 spośród 3 podstawowych kryteriów:

• kliniczne i/lub biochemiczne objawy hiperandrogenizacji (hirsutyzm, trądzik, łysienie typu męskiego);
• brak lub rzadkie występowanie owulacji, przynajmniej w sześciu cyklach miesiączkowych w ciągu roku;
• obecność policystycznych – wielotorbielowatych jajników widoczna na obrazie USG [2, 3].

Zespół policystycznych jajników ma charakter wieloobjawowy, jednakże u każdej z pacjentek może przebiegać w sposób indywidualny, manifestując rozmaite objawy o różnym stopniu nasilenia. Wśród takowych wyróżnia się zaburzenia miesiączkowania, nadmierne owłosienie typu męskiego, problemy z cerą, rogowacenie ciemne będące skutkiem znacznej insulinooporności oraz często towarzyszącą niniejszym objawom otyłość. Dokuczliwe symptomy PCOS wpływają na pogorszenie komfortu życia kobiet, nierzadko wywołując stany depresyjne.

Zespół policystycznych jajników – dieta

Pełnowartościowa i zbilansowana dieta stanowi element wspomagający leczenie zespołu policystycznych jajników. Wiadomo iż wiele kobiet z PCOS zmaga się równocześnie nadwagą bądź otyłością, co dodatkowo wpływa na ich niską samoocenę i występowanie stanów depresyjnych i z tej racji u większości pacjentek zalecana jest dieta o zmniejszonej kaloryczności, uwzględniająca odpowiedni deficyt energetyczny, ustalany zazwyczaj na poziomie 500–1000 kcal/ dzień. Badania dowodzą, iż redukcja masy ciała nawet o 5% może przywrócić owulację oraz płodność [2]

Co pomaga a co szkodzi – czyli kilka praktycznych porad dla kobiet zmagających się z PCOS:

• Zadbaj o regularność posiłków. Spożywaj je o stałych porach, przy czym ostatni posiłek powinien być zjadany 2–3 godziny przed snem.
• Główne źródło węglowodanów powinny stanowić produkty zbożowe z pełnego ziarna (pieczywo razowe na zakwasie z dodatkiem ziaren zbóż, grube kasze, ryż brązowy, płatki owsiane, jęczmienne), zwłaszcza te o niskim indeksie glikemicznym (IG < 55), z uwagi na towarzyszącą często insulinoporność. Warto wiedzieć, iż dieta zawierająca produkty o niskim IG u osób z nadwagą zmniejsza stężenie hormonu sytości (leptyny) we krwi oraz ma wpływ na redukcję tkanki tłuszczowej.
• Komponując jadłospisy nie zapomnij o zwiększeniu spożycia błonnika, poprzez uwzględnienie w diecie świeżych warzyw i owoców, zwłaszcza sezonowych.
• Zwracaj uwagę na jakość spożywanych tłuszczów, zmniejszając udział form nasyconych. W zamian za to wybieraj te, które są bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe, w szczególności wielonienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3. Znajdziesz je w olejach roślinnych (oliwa z oliwek, olej rzepakowy), orzechach włoskich, pestkach dyni, owocach awokado oraz rybach morskich (łosoś, makrela atlantycka, śledź).
• Ogranicz spożycie soli kuchennej do 5–6 g/ dzień. Mając na względzie fakt, iż sól znajduje się niemalże w każdym produkcie spożywczym (wędliny, pieczywo, ryby wędzone, sery, gotowe sosy) i nietrudno o przekroczenie zalecanej jej ilości – dobrym sposobem jest wzbogacanie potraw dodatkiem przypraw, suszonych bądź świeżych ziół.
• Unikaj produktów wysoko przetworzonych, nadmiernej ilości słodyczy, słonych przekąsek oraz produktów typu instant i fast food.
• Nie zapomnij o nawodnieniu organizmu, wypijając 1,5–2 litrów płynów dziennie. Zrezygnuj ze słodzonych napojów z niezliczoną gamą substancji dodatkowych. W zamian za to wybieraj naturalną wodę mineralną, zaś wspomagająco możesz stosować napar z zielonej herbaty bądź mięty.
• Zadbaj o swoją kondycję fizyczną. Regularne ćwiczenia fizyczne prowadzą do zwiększenia wrażliwości tkanek na działanie insuliny, a co za tym idzie zmniejszenia insulinooporności.
• Z uwagi na istotny związek niedoboru witaminy D3 z występowaniem objawów zespołu policystycznych jajników (insulinooporność, hirsutyzm, zaburzenia miesiączkowania) zasadne zdaje się być wprowadzenie właściwej suplementacji po konsultacji z lekarzem i/lub dietetykiem [1].

Zespół policystycznych jajników – leczenie naturalne

Jakkolwiek pełnowartościowa, zbilansowana dieta połączona z umiarkowaną aktywnością fizyczną wraz z farmakoterapią stanowią element zasadniczy leczenia zespołu policystycznych jajników, warto również sięgnąć do prastarych, a jednak wciąż praktykowanych naturalnych metod opartych na surowcach roślinnych. Wśród kobiet zmagających się z PCOS dużą popularnością cieszą się napary z mięty zielonej, a także z zielonej herbaty, które działają wspomagająco, obniżając w niewielkim stopniu poziom męskich hormonów płciowych (androgenów).

Choć zespół policystycznych jajników nie jest chorobą zagrażającą życiu człowieka, specyfika manifestujących się objawów niejednokrotnie jest przyczyną kompleksów, występowania stanów depresyjnych, czasem nawet zaburzeń odżywiania wśród kobiet. W związku z powyższym niezmiernie istotne jest wczesne rozpoznanie schorzenia, wybór adekwatnej dla pacjentki metody leczenia, celem zminimalizowania uciążliwych objawów choroby i uniknięcia towarzyszących zespołowi PCOS powikłań.