Morwa biała – działanie, przeciwwskazania. Morwa biała w ciąży

Aktualizacja: 6 maja, 2024

Coraz częściej poszukuje się naturalnych składników, które będą wspomagać organizm i nie powodować skutków ubocznych. Wyciągi/ekstrakty z naturalnych źródeł pomagają m.in. w walce z nieprawidłową glikemią poposiłkową. Takie działanie oraz szereg innych wykazuje morwa biała, nad którą warto się chwile zatrzymać.

Znana od dawnych czasów w medycynie Dalekiego Wschodu. Stosowana w cukrzycy oraz przy występujących zakażeniach bakteryjnych. Liczne badania wskazują na jej szerokie spektrum działania. Bogactwo związków fenolowych zawartych w morwie białej sprawia, że warto o niej pamiętać, szczególnie gdy mamy problem z uregulowaniem glikemii poposiłkowej lub gdy chcemy pozbyć się wolnych rodników w naszym organizmie.

Morwa biała

Morwa biała (Morus alba L.), nazwę zawdzięcza białemu zabarwieniu kory. Jest drzewem liściastym pochodzącym z południowo-wschodniej Azji. Charakterystyczna dla drzewa jest obecność w jego pędach soku mlecznego. Jest rośliną o szerokim zastosowaniu.Stanowi surowiec zielarski, farmaceutyczny, a nawet spożywczy czy też papierniczy. Składnikiem leczniczym mogą być zarówno liście, jak owoce, co więcej kora i nasiona zawierają wiele aktywnych związków, o których warto wiedzieć [1].

Na rynku dostępnych jest wiele preparatów z wyciągami/ekstraktami z morwy białej, są to m.in. herbaty z liści morwy białej, tabletki z wyciągami z liści oraz soki [1].

Liście morwy białej zawierają 27,6–43,6% błonnika pokarmowego. W liściach zawarte są również witaminy (C, B-karoten) oraz składniki mineralne (żelazo, cynk, wapń, fosfor, magnez). Zdecydowanie warto zwrócić uwagę na zawartość polifenoli w liściach morwy białej. Jak można się domyślić największe znaczenie przypisywane jest flawonoidom (kwercetyna, rutyna, kemferol, astragalina). Dodatkowo kwasy fenolowe, w tym kwas chlorogenowy. Warto pamiętać, że liście morwy białej są również bogate w związki, które działają przeciwbakteryjnie (albanol, kuwanony C, E i G, halkomoracyn, morusynę oraz sangenony B i D) [1–3].

W badaniu przeprowadzonym przez Jeszka i wsp. określono potencjał antyoksydacyjny ekstraktów z liści morwy białej (15 g suchych liści w 100 g ekstraktów: acetonowy, etanolowy, wodny z liści morwy białej). Jak wynika z badania ekstrakt acetonowy charakteryzował się najwyższą zawartością przeciwutleniaczy [5].

Wiele składników znajduje się także w owocach morwy białej. Zawartość składników mineralnych przedstawiono w tabeli 1. Dodatkowo w owocach są witaminy (B2, niacynę, C). Za potencjał antyoksydacyjny owoców morwy białej odpowiedzialne są antocyjany i alkaloidy [2,4].

Warto również zwrócić uwagę na zawartość aminokwasów egzogennych w liściach i owocach (metioniny, treoniny, histydyny, leucyny, tryptofanu, argininy, proliny i kwasu asparaginowego) [5,6].

Tabela 1 Zawartość wybranych składników mineralnych w suchej masie owoców morwy białej

Źródło: Grześkowiak J., Łochyńska M.: Związki biologicznie aktywne morwy białej (Morus alba L.) i ich działanie lecznicze. Post Fitoter 2017, 1, 31-35

Z kolei nasiona morwy białej będą źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 (25–35% ogólnej zawartości). Zidentyfikowano najwięcej kwasu oleinowego i linolowego. W mniejszej ilości (kwas linolenowy, stearynowy i erukowy) [4,7].

Również kora korzenia morwy białej bogata jest w związki biologicznie aktywne. Poza flawonoidami i alkaloidami, w korze korzenia morwy białej zidentyfikowano leachianon G i Moran 20K [2,4, 8].

Działanie morwy białej

Aktualne badania wskazują na wielokierunkowe działanie morwy białej. Dzięki zawartym aktywnym związkom mogą m.in. zapobiegać chorobom cywilizacyjnym (nowotworom, chorobom krążenia, cukrzycy typu II) poprzez zmniejszanie stresu oksydacyjnego [2,4,6].

Jak wskazują autorzy badań, związki o działaniu przeciwutleniającym zawarte w morwie białej wykazywały działanie cytotoksyczne w stosunku do komórek ludzkiej białaczki, czy też komórek raka wątroby (w badaniu przeprowadzonym na szczurach) i czerniaka (w badaniu przeprowadzonym na myszach) [4,9].

Przeciwutleniacze zawarte w wyciągach z morwy białej mają działanie prewencyjne w przypadku chorób układu krążenia, hamują utlenianie cholesterolu LDL, zatem zmniejszają ryzyko miażdżycy tętnic [2,4,9,10].

Co więcej autorzy wskazują na korzystne działanie przy chorobach układu nerwowego. Liście morwy wykazują działanie neuroprotekcyjne, dlatego mogą być stosowane wspomagająco przy leczeniu chorób neurodegeneracyjnych (choroba Parkinsona, Alzheimera). Cyjanidyny zawarte w owocach morwy białej miały działanie protekcyjne przed uszkodzeniami śródbłonka mózgu [11,12,13].

Ekstrakt z liści morwy białej ma wpływ na depigmentację skóry, poprawiał jej koloryt, poprzez hamowanie działanie DOPA(3,4-L-dihydroksyfenyloalaniny), co zwiększało wytwarzanie tyrozynazy, która hamowała powstawanie melaniny, a to właśnie jej nadmiar był odpowiedzialny za niewłaściwe rozmieszczenie pigmentu [2,14].

Leachianon G, który jest zawarty w korze korzenia morwy białej wykazuje działanie przeciwwirusowe. Z kolei Moran 20K jest uznany za substancję, która przeciwdziała powstawaniu cukrzycy. Jak wynika z piśmiennictwa zapobiega hiperglikemii i peroksydacji lipidów u chorych na cukrzycę. Mechanizm działania polega na hamowaniu aktywności enzymów, które są zaangażowane w metabolizm cukrów (α-glukozydazy, maltazy), co w dużym uproszczeniu powoduje spowolnienie procesu wchłaniania glukozy, a tym samym prowadzi do zmniejszenia glikemii po posiłku [15,16].

Jak wynika z dostępnej literatury, morwa biała sprawdzi się również przy przeziębieniach. Coraz częściej wykorzystuje się morwę białą w celach leczniczych. Odwar z jej liści można zastosować jako środek napotny, do płukania gardła w stanach zapalnych. Nie jest to jednak nowe odkrycie, ponieważ w starożytnych Chinach lecznicze właściwości morwy białej wykorzystywano z powodzeniem w tych właśnie schorzeniach. Zarówno przy leczeniu chorób górnych dróg oddechowych, jak również przy schorzeniach oczu, chorobach pasożytniczych. Już wtedy przypisywano morwie działanie obniżające zarówno stężenie cholesterolu i glukozy poposiłkowej.  Dostępne dane potwierdzają, że otrzymywane preparaty z morwy białej miały działanie przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne (skuteczne wobec bakterii z rodzaju Streptococcus,Staphylococcus, Bacillus i Escherichia)  oraz przeciwwirusowe [2,4,16,17] .

Morwa biała – przeciwwskazania

W przeprowadzonych badaniach nie wykazano działań niepożądanych, może się to okazać w przyszłości niezwykle ważne, ponieważ syntetyczne leki wykorzystywane przy leczeniu cukrzycy wykazują je. Zagadnienie oczywiście wymaga dalszych badań, by doprecyzować w jakiej dawce będzie bezpieczna i czy większa ilość nie będzie powodowała działań niepożądanych [15,16,17].

Morwa biała w ciąży

Ze względu na brak badań dotyczących działania morwy białej, jej wyciągu/ekstraktu na kobiety w ciąży, nie jest wskazana jej suplementacja w tym okresie. W momencie występowania cukrzycy ciążowej, warto kwestie ewentualnego włączenia przedyskutować z lekarzem prowadzącym.

Nieprawidłowy styl życia zwiększa stres oksydacyjny, dlatego warto zaopatrzyć się w odpowiednie przeciwutleniacze, które dostępne są w naturalnych źródłach m.in. w morwie białej. Morwa biała może być stosowana jak najbardziej wspomagająco przy leczeniu cukrzycy. Mimo obiecujących badań na temat zastosowania morwy białej należy pamiętać, by stosować ją z rozwagą i wyłącznie jako środek wspomagający leczenie. Należy pamiętać, że w cukrzycy ważne jest wdrożenie odpowiedniej diety oraz odpowiedniego leczenia. Przy wyborze suplementów z morwą białą warto pamiętać, by wybierać preparat standaryzowany, w którym będzie określona zawartość składników aktywnych.