Hałas może wpływać na nasze zdrowie! Poznajmy jego normy, podział i źródła

Aktualizacja: 23 czerwca, 2017

W naszym świecie ciągle otaczają nas różnego rodzaju dźwięki. Mogą to być dźwięki, które wpływają na nas relaksująco i uspokajająco. Niestety coraz częściej pojawiają się też dźwięki negatywne, które mogą wywołać różnego rodzaju dolegliwości, takie jak osłabienie słuchu, stres a nawet agresję.

Hałas

Hałasem określa się wszelkie szkodliwe, uciążliwe, nieprzyjemne i niepożądane dźwięki, działające na nasz narząd słuchu oraz inne zmysły i części organizmu. Hałas niezaprzeczalnie stał się powszechnym zjawiskiem, który ma negatywny wpływ na jakość naszego życia. To pewnego rodzaju cywilizacyjny wróg, którego skutki znacznie szkodzą zarówno człowiekowi jak i całemu środowisku naturalnemu.

Hałas – podział i źródła

Jak powszechnie wiadomo, dźwięk dźwiękowi nie równy. Z dźwiękiem możemy spotkać się praktycznie wszędzie, ale nie każdy może przyczynić się do powstania hałasu. Dzwięk można określić poprzez pomiar głośności dźwięku, czyli natężenia oraz jego wysokości czyli częstotliwości fal akustycznych. Ucho człowieka odbiera fale dźwiękowe o częstotliwości od 16 Hz do 20 kHz.

Dźwięki z tego zakresu słyszalności, to tzw. dźwięki słyszalne.

• Poniżej 16 Hz nazwane zostały infradźwiękami. Charakteryzują się one bardzo dużą długością fali, dlatego gdy są słabo tłumione mogą rozchodzić się na znaczne odległości. Źródła hałasu infradźwiękowego dzieli się na naturalne i sztuczne. Do tych pierwszych zaliczyć można np. trzęsienia ziemi, wybuchy wulkanów, turbulencje wody i powietrza, wodospady, załamania fal morskich przy brzegu, a nawet silne wiatry. Sztuczne infradźwięki wywołują środki komunikacji i transportu, długie mosty obciążone ruchem, rurociągi, piece hutnicze, wyrzutnie rakietowe pompy próżniowe lub głośniki. Wyczuwalne są w określonym zakresie i powodują zaburzenia reakcji, ogólne pogorszenie samopoczucia, a także senność.
• Inny rodzaj hałasu spowodowany jest przez ultradźwięki. Hałas ultradźwiękowy, to hałas w widmie którego występują składowe o częstotliwościach wysokich słyszalnych i niskich ultradźwiękowych od 10 kHz do 100 kHz. Charakteryzuje się wysoką częstotliwością, krótkimi falami, a także brakiem wrażeń słuchowych u człowieka. Posiada też znacznie lepsze tłumienie m.in. w powietrzu niż hałas słyszalny i infradźwiękowy. Ultradźwięki wchodzące w skład hałasu ultradźwiękowego mogą wnikać do organizmu przez narząd słuchu oraz przez całą powierzchnię ciała, powodując różnego rodzaju uszkodzenia. Głównym źródłem tego hałasu jest środowisko pracy o charakterze przemysłowym, gdzie znajdują się urządzenia wytwarzające ultradźwięki, takie jak płuczki, zgrzewarki, lutownice ręczne oraz inne maszyny: frezarki, szlifierki, piły narzędzia pneumatyczne.

Jak łatwo można zauważyć nasze środowisko niestety jest bardzo zanieczyszczone poprzez emisje hałasu. Najbardziej uciążliwym jest hałas drogowy, lotniczy, przemysłowy oraz hałas imprez masowych. Problem nadmiernej emisji hałasu dotyczy przede wszystkim mieszkańców dużych miast, z powodu bliskiego sąsiedztwa linii komunikacyjnych, zwłaszcza kolejowych i nadmiernego ruchu samochodów. Dotyczy on także pracowników obsługujących maszyny przemysłowe o dużej emisji hałasu.

Hałas a zdrowie

Próg słyszalności naszego ucha to 0 dB. Dźwięki można podzielić również ze względu na skutki zdrowotne ich oddziaływania:

• Dźwięki, które nie są szkodliwe dla naszego zdrowia nie powinny przekraczać 35 dB. Są to m.in. dźwięki przyrody takie jak szum trawy, powietrza, delikatny szum liści itp. Takich dźwięków nie można nazwać hałasem.
• Ujemny wpływ na nasze zdrowie m.in. zaburzenia snu, ogólne zmęczenie i rozdrażnienie mogą mieć już dźwięki od 50 do 70 dB, a u najwrażliwszych, znużenie hałasem pojawia się już od 45 dB.
• Bardziej szkodliwy oraz negatywny wpływ na nas i na wydajność naszej pracy mogą wywołać dźwięki do 90 dB, przy czym już na poziomie 80 dB może narastać nasza wrogość i agresja.
• Większym problemem zaczyna być dla nas hałas powyżej 100 dB. Dzieje się tak dlatego, iż ciśnienie akustyczne, które działa na nasze ucho staje się zbyt duże, a przy wyższych wartościach, może je nawet trwale uszkodzić.Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na słuchanie muzyki przez słuchawki. Niekiedy dźwięki sięgają tu nawet 115 dB, a to może spowodować uszkodzenie słuchu na zawsze.
• Hałas o 130 dB jest już bardzo niebezpieczny. Stanowi też granicę bólu człowieka. Może to być np. odgłos startującego samolotu.
• Wartościami krytycznymi dla ludzi jest hałas na poziomie 150 dB powodujący trwałe i groźne uszkodzenia narządu słuchu. Przy 160 dB – dźwięk startującej rakiety, mogą popękać błony bębenkowe, a przy 185 dB zaczyna w sposób skokowy zmieniać się ciśnienie krwi.
• Kiedy dźwięk sięgnie ok. 200 dB może dojść do zatoru w tętnicach, który spowoduje śmierć.

Długie przebywanie w hałasie nawet o dość niskim natężeniu może spowodować groźne skutki dla naszego zdrowia zarówno fizycznego jak i psychicznego. Oprócz oczywistego pogorszenia się pracy narządu słuchu, pojawiają się też inne problemy. Oddziaływanie hałasu infradźwiękowego może objawiać się m.in. poczuciem ogólnej niedyspozycji, osłabieniem, uczuciem strachu, nudnościami, bólem głowy, mrowieniem skóry, kaszlem, zaburzeniami rytmu serca, obniżeniem ciśnienia krwi, wzrostem liczby oddechów oraz pogorszeniem się ostrości widzenia.

Hałas ultradźwiękowy bezpośrednio niekorzystnie wpływa na narząd przedsionkowy w uchu wewnętrznym, a do szkodliwych oddziaływań pozasłuchowych zalicza się zaburzenia układu krążenia, układu nerwowego, procesów termoregulacyjnych i przemiany materii, a także zaburzenia pracy gruczołów dokrewnych takich jak tarczyca lub gruczoły płciowe.

Jak widać skutki emisji hałasu są bardzo niebezpieczne. Niestety nie da się całkiem wyeliminować hałasu z naszego życia. Możemy jednak zadbać o ograniczenie skutków jego emisji. Wiele metod zwalczania hałasu nie zależy bezpośrednio od nas, ale na szczęście świadomość jego problemu jest coraz większa. Hałas jest zauważalny i  redukowany przez władze państwowe i lokalne. Objawia się to sporządzaniem przepisów, rozporządzeń i ustaw, a także norm prawnych. Ich wynikiem jest budowa obwodnic miejskich, wprowadzanie stref ograniczonego ruchu lub eliminacji pojazdów z określonych rejonów miasta, poprawa stanu nawierzchni ulic i torowisk tramwajowych, budowa ścieżek rowerowych, budowa ekranów akustycznych i stosowanie elewacji dźwiękochłonnych. Powstają odpowiednie organizacje pracy. Zaostrzone są również przepisy BHP, które chronią pracowników narażonych na ekspozycję hałasu w różnoraki sposób.

My sami także w pewien sposób możemy zredukować jego szkodliwe skutki. Przede wszystkim badajmy swój słuch. Unikajmy, jeśli to tylko możliwe miejsc o znacznym natężeniu hałasu oraz często spędzajmy czas np. na łonie natury. Dodatkowo, gdy nie mamy możliwości częstych wyjazdów poza miasto możemy poddać się relaksowi we własnym domu. Spokojna relaksująca muzyka na pewno doda energii i przyniesie wiele korzyści.