Dysmorfofobia – leczenie zaburzeń postrzegania własnego ciała

Aktualizacja: 23 lutego, 2024

Dysmorfofobia to zaburzenie psychiczne polegające na nadmiernej koncentracji na wyimaginowanym, bądź realnym lecz nieznaczącym, defekcie swojego ciała. Podporządkowanie swojego życia trosce o wygląd zaburza funkcjonowanie w sferze społecznej, rodzi lęk i ciągły niepokój.

Dysmorfofobia

Cierpiący na dysmorfofobię zazwyczaj odnajdują w sobie kilka niepożądanych cech fizycznych i zbyt mocno się na nich skupiają. W większości przypadków dotyczy to głowy – problemem stają się zbyt duże uszy, zbyt wąskie usta, krzywy nos i tym podobne (najczęściej niedoskonałości są wyolbrzymiane w znaczny sposób). Osoby te nie wykazują innych zaburzeń psychicznych, dokucza im wyłącznie przekonanie o istnieniu obciążającego ich defektu, którego zazwyczaj nikt inny nie zauważa. Zdarza się, że nieustannie spoglądają w lusterko analizując swoje odbicie i  każdorazowo doszukując się uchybień. Myśli skupione na własnym wizerunku mogą trwać od 3 do nawet 8 godzin dziennie. Konsekwencją tego stają się: obniżona koncentracja, problemy zawodowe, zanik życia towarzyskiego. Na nic zdają się zapewnienia bliskich, a nawet lekarzy o braku nieprawidłowości i nieodbiegającym od normy wyglądzie.

Nietrudno wyobrazić sobie, jakie emocje rodzą się na skutek ciągłego skupienia na swoim ciele. To lęk, spadek samooceny, poczucie niższości, „inności”, pojawiają się także trudności  w kontaktach społecznych. Ten sposób postrzegania siebie często rodzi zachowania charakterystyczne dla zespołów obsesyjno-kompulsywnych. Są to np. zbyt częste wizyty u dermatologa, ciągłe przeglądnie się w lustrze, częste operacje plastyczne, dobieranie garderoby celem ukrycia wybranych części ciała, a także zakrywanie twarzy np. włosami. U osób cierpiących na dysmorfofobię bardzo często pojawia się depresja, mogą wystąpić nawet myśli samobójcze. Nie warto w takim przypadku zwlekać z wizytą u psychologa. Już pierwsze symptomy powinny przykuć naszą uwagę.

Dysmorfofobia – leczenie

Zazwyczaj osoby z dysmorfofobią niechętnie podejmują leczenie. Jeżeli jednak poczują potrzebę zmian, warto, aby poddały się terapii behawioralno-poznawczej. Ten rodzaj leczenia pomaga zrozumieć przyczyny własnego postępowania i zmieniać schematy działań. Dzięki zrozumieniu istoty zaburzenia i poznaniu skutecznych metod działania, stopniowo wracać będzie właściwy obraz własnego ciała, umiejętność koncentracji, dobre samopoczucie. Czasem stosowane są także leki, które również bywają skuteczne. Jeżeli natomiast terapia jest w stanie przynieść oczekiwane rezultaty, warto powstrzymać się z ingerencją chemiczną. Niestety przyczyna schorzenia do tej pory nie została poznana, w związku z tym także metody leczenia muszą zostać poddane kolejnym badaniom celem podniesienia ich skuteczności.

Problem dysmorfofobii znacznie częściej dotyczy dziewcząt i kobiet. Jednak na naszych oczach kształtuje się nowe zjawisko – dysmorfia mięśniowa. To zaburzenie dotykające głównie mężczyzn. W tym przypadku uwaga skupiona jest na masie mięśniowej i sylwetce. Zdarza się, że pomimo solidnej budowy i ponadprzeciętnej masy mięśniowej trenujący odbierają siebie jako niewystarczająco dobrze zbudowanych. Zaczynają nadmiernie koncentrować się na swojej wadze i wymiarach. Mechanizm schorzenia w swoim przebiegu przypomina anoreksję. Również w tym przypadku mamy do czynienia z niewłaściwym obrazem własnego ciała, stawianiem sobie nierealnych celów i wycofywaniem się z życia społecznego na rzecz ćwiczeń i nieustannego dążenia do ideału. Narastająca frustracja i  niezadowolenie także prowadzą do poważnych konsekwencji. To, co na samym początku było tylko celem do poprawy własnego samopoczucia staje się źródłem cierpienia.

Pomimo nieznajomości konkretnych przyczyn dysmorfofobii trudno oprzeć się wrażeniu, że niemały wpływ  na jej powstanie ma współcześnie wszechobecne skupienie na fizyczności. W ten sposób rodzi się presja dążenia do ideału. Co prawda najprawdopodobniej osoby z zaburzonym obrazem własnego ciała borykają się z innymi problemami natury osobistej, jednak nie zmienia to faktu, że kreowane przez media wzorce piękna stają się kulą u nogi odbiorcy przekazu. Świadczyć może o tym fakt, że dysmorfofobia pojawia się najczęściej w wieku dojrzewania, gdzie młody człowiek najbardziej podatny  jest na wpływ otoczenia i tworzy obraz własnej osoby w swoich oczach. Mając na uwadze do jakich konsekwencji może prowadzić zaburzenie w odbiorze swojego wizerunku warto zasugerować pomoc osobie w swoim otoczeniu, której dbałość o wygląd niebezpiecznie zmienia się w obsesję.