Zespół złego wchłaniania – leczenie naturalne, dieta

Aktualizacja: 8 maja, 2024

Prawidłowe trawienie i wchłanianie składników odżywczych stanowi podstawę funkcjonowania naszego organizmu. Gdy funkcja ta ulega zaburzeniu dochodzi do rozwinięcia zespołu złego wchłaniania. Czym właściwie jest ten stan i jakie mogą być jego konsekwencje? O tym w artykule!

Zespół złego wchłaniania

Główną rolą jelita cienkiego jest wchłanianie składników odżywczych z pożywienia. Zespół złego wchłaniania odnosi się do szeregu zaburzeń, w których jelito cienkie nie jest w stanie wchłonąć wystarczającej ilości określonych składników odżywczych i płynów. Tymi składnikami odżywczymi mogą być makroelementy (białka, węglowodany i tłuszcze) i mikroelementy (witaminy i minerały).

Do przyczyn rozwoju zespołu złego wchłaniania zaliczamy wiele czynników w tym choroby infekcyjne lub wady wrodzone. Czynniki, które mogą powodować zespół złego wchłaniania to przede wszystkim  uszkodzenie jelita na skutek infekcji, stanu zapalnego, urazu lub zabiegu  chirurgicznego, długotrwałe stosowanie antybiotyków, jednostki chorobowe, takie jak celiakia, choroba Crohna, przewlekłe zapalenie trzustki lub mukowiscydoza, niedobór laktazy lub nietolerancja laktozy, niektóre wady wrodzone (obecne przy urodzeniu), takie jak atrezja dróg żółciowych (gdy drogi żółciowe nie rozwijają się normalnie i zapobiegają przepływowi żółci), choroby pęcherzyka żółciowego, wątroby lub trzustki, a także niektóre leki, takie jak tetracyklina, kolchicyna lub cholestyramina. Jak widać przyczyn jest wiele, a stan ten może nieść ze sobą wiele powikłań.

Zespół złego wchłaniania może wpływać na organizm w zależności od wieku lub płci. Na przykład u kobiet stan ten może objawiać się zaprzestaniem miesiączkowania. Z kolei u dzieci może zaburzyć prawidłowy proces wzrastania. Masa ciała takich dzieci lub tempo przyrostu masy ciała mogą być znacznie niższe niż u innych dzieci w podobnym wieku i płci.

Komplikacje zespołu złego wchłaniania są bezpośrednio związane z brakiem wchłaniania składników odżywczych. W niektórych przypadkach zaburzenie objawia się uporczywą biegunką, utratą wagi i bólami brzucha. Niedobory witamin mogą powodować takie stany jak anemia, drętwienie rąk i stóp oraz problemy z pamięcią.

Zespół złego wchłaniania – leczenie

Leczenie zespołu złego wchłaniania jest kluczowym elementem zapobiegania rozwojowi powikłań. Ciało musi otrzymywać odpowiednie składniki odżywcze we właściwych proporcjach, aby mogło prawidłowo funkcjonować. Wszelkie braki składników odżywczych mogą wpływać na każdy układ naszego ciała, w tym na serce, mózg, mięśnie, krew, nerki i skórę. Dzieci i osoby starsze należą do grupy szczególnie wrażliwej na pogłębiające się niedobory składników odżywczych.

Leczenie jest w dużej mierze ukierunkowane na leczenie podstawowej przyczyny prowadzącej do zaburzenia wchłaniania składników odżywczych. W ciężkich przypadkach może być wymagane przyjęcie do szpitala umożliwiające wsparcie żywieniowe i możliwość uzyskania szczegółowych porad od dietetyków. Stosowanie żywienia dojelitowego przez sondę nosowo-żołądkową lub inne może zapewnić wystarczające wsparcie. U pacjentów, u których chłonna powierzchnia jelita jest poważnie ograniczona na skutek choroby lub zabiegu chirurgicznego, może być konieczne długoterminowe żywienie pozajelitowe. W przypadku niewydolności trzustki, u pacjenta wprowadza się doustne preparaty w składzie których znajdują się enzymy trzustkowe. W przypadku zaburzenia wchłaniania kwasów żółciowych wykorzystuje się cholestyramina lub inne środki wiążące kwasy żółciowe, które pomogą zmniejszyć biegunkę, a także przyczynić się do polepszenia stanu pacjenta.

Zespół złego wchłaniania – dieta

Modyfikacja diety jest ważna w przypadku, gdy dany składnik pożywienia jest główną przyczyną rozwoju zespołu złego wchłaniania. Należy wymienić tutaj przede wszystkim celiakię, inaczej nazywaną glutenozależną choroba trzewną (ang. coeliac disease),  która wymaga bezwzględnego przestrzegania diety bezglutenowej. Jest to dieta eliminacyjna, w której dzienne spożycie glutenu nie przekracza 10 mg. W przypadku nietolerancji laktozy, z diety wykluczamy produkty bogate w ten dwucukier. Zmiany w dotychczasowym sposobie odżywiania zależą też w dużej mierze od objawów zgłaszanych przez pacjenta. Zaleca się unikanie pokarmów o wysokiej zawartości tłuszczu, aby zmniejszyć biegunkę i zwiększenie podaży pokarmów bogatych w potas, aby wyrównać zaburzenia elektrolitowe.

Zastosowanie znajdują też suplementy enzymatyczne, które mogą pomóc wchłonąć składniki odżywcze, których nasz organizm sam nie może pobrać. Z kolei suplementy witaminowe mogą okazać się pomocne w wyrównaniu postępujących niedoborów. Dietetyk może dostosować dietę do zwiększonego lub zmniejszonego zapotrzebowania na niektóre składniki diety.

Zespołowi złego wchłaniania nie zawsze można zapobiec, szczególnie jeśli mamy do czynienia z celiakią, mukowiscydozą lub innymi przewlekłymi chorobami. Pamiętaj, aby ostrożnie stosować środki przeczyszczające i antybiotyki i tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Specjalistyczna dieta, stworzona przez wykwalifikowanego dietetyka we współpracy z lekarzem skutecznie wesprze pacjenta w terapii i zapobiegnie rozwojowi niedoborów.