Wymioty – przyczyny. Co jeść i pić po wymiotach? Co podawać na wymioty u dorosłych?

Aktualizacja: 6 sierpnia, 2025

Organizm ludzki zna setki naturalnych mechanizmów ochronnych, dzięki którym broni nas przed różnorodnymi infekcjami i innymi niekorzystnymi stanami. Są to m.in. posiadanie brwi czy rzęs, a także odruch kaszlowy czy katar. Oczywiście nie można zapomnieć o wymiotach, które wspomagają usuwanie szkodliwych substancji z przewodu pokarmowego, jednocześnie zapobiegając ich rozłożeniu i transportowaniu w organizmie. Nie są to jednak jedyne powody rozwoju tegoż stanu. Przeczytaj artykuł i dowiedz się o nim więcej!

Zachęcamy do zapoznania się z szerokim asortymentem suplementów mineralnych, w tym chromu, które mogą wspomóc utrzymanie równowagi organizmu.

Przyczyny wymiotów

Wymioty to odruch polegający na gwałtownym wydaleniu treści żołądka przez usta w wyniku silnych skurczów mięśni brzucha oraz klatki piersiowej. Powstają zarówno w odpowiedzi na czynniki fizjologiczne, jak i patologicznie. Najczęściej stan ten jest wynikiem chorób układu pokarmowego, poczynając od nieżytu żołądkowo-jelitowego, poprzez zatrucie pokarmowe i nadwrażliwość pokarmową, a kończąc na ostrych stanach niedrożności jelita cienkiego lub/i grubego. Jest to również odruch fizjologiczny w sytuacjach klinicznych, gdy ustrój jest chroniony przed spożytymi szkodliwymi substancjami (toksyny pleśni, grzybów, bakterii, chemikalia, itp.). Występuje też w wyniku przyjęcia niektórych leków (takich jak chemioterapeutyki, aspiryna, niesterydowe leki przeciwzapalne, diuretyki, hormony itp.). Do powstawania wymiotów mogą przyczyniać się także układ nerwowy i jego patologie, zwłaszcza schorzenia prowadzące do zwiększenia śródczaszkowego ciśnienia (guzy, zawał, wady wrodzone, infekcje). Duże znaczenie mają oczywiście reakcje emocjonalne, których efektem jest opisywany stan. To m.in.:

• depresja,
• jadłowstręt psychiczny oraz bulimia,
• choroba lokomocyjna.

Dodatkowo jedną z przyczyn torsji są różne stany pooperacyjne czy fizjologiczne, takie jak np. ciąża. Większość kobiet (50–70%) w I trymestrze cierpi na mniej lub bardziej intensywne wymioty. Zwykle są one zwyczajną przypadłością i nie wróżą niekorzystnych konsekwencji, jednak w ok. 1–5% przypadków to tzw. wymioty ciężarnych, które prowadzą do niebezpiecznej utraty płynów oraz zaburzeń elektrolitowych. Innymi czynnikami mogącymi mieć tutaj znaczący wpływ są choroby takie jak: choroba Addisona, choroby tarczycy i przytarczyc, zakażenia bakteryjne (Salmonella, Staphylococcus, Clostriudium perfingens), przeszczepy, nadużycia alkoholu, długotrwałe głodzenie oraz nadużywanie witamin.

Co jeść po wymiotach?

Posiłki po wymiotach powinny jak najbardziej oszczędzić przewód pokarmowy i i nie drażnić go. Najlepiej, by były lekkie, podawane w niewielkich porcjach, ale często. Unikać należy potraw tłustych, ciężkich, smażonych i pieczonych oraz słodkich i gorących. Po posiłku warto wypocząć oraz unikać wysiłku fizycznego. Pierwszym krokiem winno być podanie choremu niewielkiej ilości suchego produktu, takiego jak biszkopt czy sucharek bez cukru. Później dietę można rozszerzać o kleiki ryżowe, z kaszy manny czy jęczmiennej, a następnie można włączać lekkie produkty, takie jak chudy nabiał, mięso, delikatne przyprawy. Potrawy najlepiej gotować w wodzie lub na parze, ewentualnie podpiec w foli czy pergaminie bez tłuszczu. Dieta taka powinna trwać 1–2 dni, by umożliwić żołądkowi regenerację oraz powrót do prawidłowej pracy. Owoce i warzywa najlepiej podawać obrane, bez skórki i pestek. Bardzo dobrze odnajdują się tutaj wszelkie koktajle, gdyż płynna czy papkowata konsystencja ułatwia pracę przewodu pokarmowego podczas trawienia.

Co pić po wymiotach?

Ciągłe usuwanie treści żołądkowej wiąże się jednocześnie z utratą dużych ilości wody, w efekcie czego dość szybko rozwinąć się może odwodnienie. W pierwszych chwilach po ustąpieniu wymiotów najważniejsze jest dążenie do wyrównania zaburzeń elektrolitowych. Podawanie płynów następować powinno w niewielkich ilościach, ok. 30–60 g jednorazowo. Najlepiej, by były to chłodne lub zimne oraz klarowne napoje, by uniknąć podrażnienia już osłabionego przewodu pokarmowego. Z całą pewnością wykluczyć można soki cytrusowe, gdyż cechują się właśnie silnym działaniem drażniącym. W niektórych przypadkach dobrze działają słodkie napoje, takie jak sok jabłkowy (rozcieńczony 1:1 z wodą) czy ananasowy. W aptekach dostępne są także specjalne płyny nawadniające. Oprócz uzupełnienia niedoborów płynu dostarczają one elektrolitów, których utrata nastąpiła w wyniku choroby. W swym składzie zawierają głównie sód, potas oraz chlor.

Co podawać na wymioty u dorosłych?

W przypadku wystąpienia długotrwałych i uciążliwych odruchów wymiotnych warto skorzystać z porady specjalisty. U osób dorosłych zastosować można leki przeciwwymiotne oraz korygujące zaburzone funkcje przewodu pokarmowego. Zaliczamy do nich m.in. leki przeciwhistaminowe czy antagonistów receptorów serotoninowych. Oczywiście niezbędne może się okazać zastosowanie preparatów nawadniających. Są one łatwo dostępne, bez recepty, we wszystkich aptekach. Zawierają w swym składzie zwykle sole mineralne (potas, sód, chlor) oraz glukozę zapobiegającą utratom składników odżywczych i energii.

Podsumowując, wymioty to stan znacznego osłabienia całego organizmu, a zwłaszcza przewodu pokarmowego. Należy zwrócić szczególną uwagę na podaż płynów oraz elektrolitów, gdyż bardzo szybko może ich zabraknąć w organizmie. Dodatkowo niezwykle ważną rolę przy tej dolegliwości odgrywa prawidłowa dieta oszczędzająca pracę żołądka i ułatwiająca trawienie. W tym celu warto spożywać produkty lekkie, w niewielkich i częstych porcjach, o konsystencji możliwie jak najbardziej rozdrobnionej.