Paradontoza – przyczyny, objawy, leczenie domowe i zapobieganie. Dieta przy paradontozie

Aktualizacja: 18 marca, 2024

Paradontoza to przypadłość, która bardzo rzadko ujawnia się u osób poniżej 20. roku życia. Rozwija się podstępnie początkowo nie dając widocznych objawów. Skutki choroby są bardzo poważne, gdyż wiążą się początkowo z nadwrażliwością, a w konsekwencji utratą zębów. Przerażające są statystyki mówiące, że aż 70% dorosłych Polaków dotyka ten problem.

Paradontoza

Paradontoza to inaczej mówiąc zapalenie przyzębia, a więc tych tkanek, które stanowią oparcie dla zębów. Dziąsła pełnią rolę oparcia dla zębów i wspomagają ich funkcje. Dodatkowo dostarczają substancje odżywcze i chronią bardzo wrażliwe szyjki zębów. W wyniku tej patologii zęby tracą swe podłoże, rozdrabnianie pokarmu staje się mniej sprawne i mniej dokładne.

W obecnych czasach przypadłość ta staje się coraz bardziej powszechna. Przeglądając liczne statystyki zauważyć można, że aż 10% całkowitej populacji światowej dotyka problem paradontozy. Co więcej odnotowuje się, że aż 70% dorosłych Polaków także doświadcza tej nieprzyjemnej sytuacji. Warto wspomnieć, iż ryzyko wystąpienia choroby wzrasta wraz z wiekiem. Zwykle początek schorzenia wiąże się z pojawieniem płytki nazębnej zbudowanej ze składników pożywienia obecnych w ślinie oraz produktów przemiany materii. Początkowo narasta przy krawędzi dziąsła, jednak z biegiem czasu schodzi niżej w stronę korzenia zęba. W wyniku zaniedbywania higieny jamy ustnej płytka ta zajmuje całą powierzchnię zęba i stanowi pożywkę dla bakterii, które dodatkowo przyczyniają się do jej rozrostu.

Przyczyny paradontozy

Rozwój schorzenia wiąże się z zaniedbywaniem higieny jamy ustnej, a początkowe objawy bardzo łatwo przeoczyć. Niestety choroba rozwija się podstępnie i bardzo powolnie, a symptomy są mało zauważalne. Jak już wspomniałam pierwszym z nich jest pojawienie się kamienia oraz płytki nazębnej. W przypadku dalszego nie przykładania uwagi do dbałości o jamę ustną płytka ta rozrasta się stopniowo zajmując całą powierzchnię zęba. Ze względu na to, iż jest to świetna pożywka dla bakterii w naszych dziąsłach, w wyniku ich działania, pojawia się stan zapalny.

Dodatkowo do przyczyn można zaliczyć różnorodne urazy mechaniczne czy infekcje. Wraz z zapaleniem mogą tworzyć się tzw. kieszonki, które coraz bardziej odsłaniają ząb, co wpływa na coraz słabsze jego osadzenie w kości. W tworach tych gromadzą się resztki pokarmu, co wpływa na wzmożenie rozrostu bakterii i pogłębienie problemu. Dziąsła stają się wówczas bolesne, obrzmiałe, zaczynają krwawić. Ma miejsce stopniowe obnażenie zębów i w konsekwencji ich rozchwianie oraz wypadanie. Co ciekawe nieleczone zapalenie prowadzi do powstania ropnych wysięków, co grozi poważnymi powikłaniami, jak np. miażdżycą, zawałem mięśnia sercowego czy udarem.

Niektóre przyczyny powstawania choroby nie są zależne od nas i modyfikowalne, jak np. czynniki genetyczne, płeć, wiek czy rasa. Właśnie w tym przypadku szczególnie istotna jest profilaktyka i zapobieganie występowania choroby. Istnieją także czynniki nabyte, które predysponują do wystąpienia schorzenia jak wspomniana już nieprawidłowa higiena, a także palenie tytoniu czy występowanie chorób t.j. cukrzyca, alkoholizm, osteoporoza czy zakażenie wirusem HIV. Wpływają one na osłabienie struktury zębów oraz sprzyjają odkładaniu płytki nazębnej.

Objawy paradontozy

W przypadku zauważenia nawet tych najmniejszych należy niezwłocznie udać się na wizytę do stomatologa. Jak już wspomniałam objawy paradontozy bardzo łatwo przeoczyć. Początkowo zauważalne jest krwawienie podczas szczotkowania zębów oraz nadwrażliwość na dotyk. Objawy ograniczają się do powstania stanu zapalnego dziąseł (zmiana ich kształtu i koloru) i w konsekwencji stają się one bardziej nabrzmiałe, czerwone i bolesne. Do symptomów schorzenia można zaliczyć także chwiejące się zęby. Ciekawym faktem jest to, że chorobie może towarzyszyć nieprzyjemny zapach z ust. Pogłębienie przypadłości oraz jej nieleczenie wiąże się z coraz większym rozchwianiem zębów i ostatecznie ich wypadaniem.

Leczenie domowe i zapobieganie paradontozie

W celu zapobiegania choroby należy przede wszystkim dbać o higienę jamy ustnej, a także uczęszczać na profilaktyczne wizyty u stomatologa. Warto tutaj dodać, że nie istnieje specjalna pasta czy preparat o „cudownych” właściwościach zapobiegania wystąpieniu choroby, najważniejsza jest dbałość o higienę. Niezwykle istotny jest odpowiedni dobór szczoteczki do zębów, która powinna być miękka. Nie mniej ważna jest technika mycia zębów, powinno się w tym celu stosować tzw. „metodę roll”, a więc obrotowo wymiatającą. W metodzie tej szczotkowanie zębów z użyciem szczoteczki ustawionej pod kątem 45ᴼ oszczędza szyjki zębów poprzez wykonywanie 4–6 ruchów wymiatająco-obrotowych w jednym miejscu.

Do domowych sposobów zaliczyć można rozmaite płukanki ziołowe z rumianku czy szałwii. Pierwszy z surowców zawiera liczne substancje czynne o działaniu przeciwbakteryjnym, przeciwzapalnym i przeciwbólowym, a co ważniejsze także hamującym uwalnianie histaminy, co jednocześnie blokuje uwalnianie prostaglandyn i leukotrienów. Szałwia natomiast wykazuje aktywność przeciwbakteryjną, przeciwzapalną, ściągającą. Co więcej okazuje się być fungistatyczna i wirusostatyczna. W medycynie ludowej w celu eliminacji choroby stosowano również nalewki z dziurawca, jednak należy tutaj uważać na jego skłonności do interakcji z wieloma lekami. Wśród roślin korzystne wydaje się być także ziele krwawnika o działaniu przeciwzapalnym i przeciwkrwotocznym, a także kora dębu hamująca krwawienia z drobnych naczyń krwionośnych i charakteryzująca się funkcją bakteriobójczą o szerokim spektrum. Podobne działanie wykazuje kłącze pięciornika, które także hamuje drobne krwawienia, a także przyspiesza gojenie nadżerek błony śluzowej i charakteryzuje się właściwościami ściągającymi.

Dieta przy paradontozie

Dieta w tym przypadku jest niezwykle istotna. Do głównych zaleceń należy uwzględnienie zwiększonego zapotrzebowania na wapń, białko oraz witaminę D, ale nie tylko. Wapń jest ważny ze względu na to, iż jest to jeden z podstawowych składników budujących kości oraz zęby. Udowodniona jest korelacja nieprawidłowego jego poziomu w organizmie z podwyższonym ryzykiem wystąpienia zapalenia przyzębia. Witamina D jest tutaj niezbędna ze względu na ścisłą zależność jej stężenia od stężenia wapnia. Okazuje się bowiem, iż niski poziom witaminy blokuje wchłanianie przyjętego z pożywieniem wapnia. Bogatymi źródłami witaminy D są tłuste ryby t.j. tuńczyk czy łosoś, ale także masło czy tran.

Nie bez znaczenia okazuje się być miedź, która jako składnik wielu enzymów reguluje prawidłowe usieciowienie elastyny i kolagenu, odpowiadających za działanie kojące. Dodatkowo ma swój udział w wygaszaniu zapalnych procesów w organizmie. Wśród składników bogatych w ten pierwiastek wymienia się wątrobę, zielone warzywa liściaste, orzechy i migdały, nasiona roślin strączkowych, a także produkty zbożowe. W jadłospisie osoby chorej nie powinno zabraknąć witaminy C, czyli mocnego przeciwutleniacza, a także regulatora syntezy kolagenu, będącego składnikiem dziąseł. Niedobór tej witaminy, szczególnie u palaczy, zwiększa ryzyko wystąpienia opisywanej przypadłości. Świetnymi jej źródłami są: pomarańcza, papaja, papryka, czarna porzeczka, kiwi, truskawka, gotowany brokuł, brukselka i jarmuż.

Warto zadbać o odpowiednią podaż koenzymu Q, którego niski poziom wiąże się z występowaniem paradontozy. Co więcej wykazuje on zdolność zmniejszającą wielkość płytki nazębnej poprzez redukcję ilości bakterii chorobotwórczych obecnych w jamie ustnej. Odkryto również, iż poprawia kondycję zmienionych poprzez stan zapalny dziąseł, a także redukuje krwawienie i obrzęk, jak również chwiejność zębów oraz objętość ropnej wydzieliny. Z tego właśnie względu coraz częściej stosowany jest uzupełniająco w terapii przeciwparadontozie. W tym celu warto do diety włączyć ryby morskie, a zwłaszcza sardynki, śledzie czy makrelę oraz migdały i pistacje, szpinak czy soję. Ponieważ jest to składnik rozpuszczający się w tłuszczach warto spożywać wspomniane produkty z tłuszczami, by zwiększyć efektywność jego wchłaniania.

Podsumowując paradontoza jest schorzeniem wolno i podstępnie rozwijającym się, a jej objawy bardzo łatwo przeoczyć. Bardzo ważna jest profilaktyka choroby, a więc utrzymywanie higieny i prawidłowej flory bakteryjnej jamy ustnej, jeśli jednak pojawią się choćby niewielkie symptomy mogące sugerować chorobę, należy niezwłocznie wybrać się do stomatologa. Dieta wspomaga walkę z paradontozą oraz łagodzi jej objawy, jednak pamiętajmy, że nieleczona przypadłość prowadzić może nie tylko do utraty zębów, ale także szeregu niebezpiecznych dla zdrowia i życia powikłań, jak np. miażdżyca, udar czy zawał mięśnia sercowego.