Kolka jelitowa – objawy, w ciąży. Ile trwa kolka jelitowa?

Aktualizacja: 10 marca, 2025

Kolką jelitową określa się ostry ból zlokalizowany w okolicy brzucha, który może rozwijać się zarówno wśród niemowląt, jak i dorosłych. Pojawia się nagle oraz ustępuje w sposób nie dający się przewidzieć. Czas trwania kolki jelitowej zależy od stopnia jej nasilenia. Czym jest więc kolka jelitowa? Jakie są jej objawy oraz w jaki sposób ją leczyć? Odpowiedzi na te pytania zamieszczone są w artykule, zapraszam.  

Kolka jelitowa

Kolką jelitową definiuję się ostry, nagły i napadowy epizod bólowy zlokalizowany w okolicy brzucha, którego przyczyną się skurcze mięśni gładkich jelit. Charakterystyczne dla tego typu kolki jelitowej jest przemieszczanie się bólu wraz z przesuwaniem się skurczów jelita. Ból przyjmuje zazwyczaj formę skokową, czyli jego natężenie maleje oraz wzrasta. Osoba dorosła, która zmaga się z napadem kolki jelitowej, przyjmuje wtedy skuloną postawę w celu niwelowania natężenia dolegliwości. Przyczyn powstawania kolki jelitowej u dorosłej osoby jest wiele. Zalicza się do nich:

• niewłaściwa dieta (spożywanie ciężkostrawnych posiłków),
• choroby przewodu pokarmowego (zespół jelita drażliwego, refluks żołądkowo-przełykowy),
• niedrożność jelit,
• zaparcia,
• alergię oraz nietolerancje pokarmowe,
• uchyłkowatość i owrzodzenia jelita,
• kamienie kałowe,
• zaburzenia flory jelitowej.

Należy pamiętać, że kolka jelitowa może występować zarówno u osób dorosłych, jak i niemowląt. Częste napady kolki wśród osób dorosłych są uciążliwe, bolesne oraz skutkują obniżeniem jakości życia. Z kolei kolka niemowlęca jest drugim po ulewaniu najczęściej występującym zaburzeniem czynnościowym u dzieci. Zaburzenie to wynika z niedojrzałości przewodu pokarmowego i odpornościowego jelit, nieprawidłowości w funkcji błony śluzowej jelit, bądź nieprawidłowego wydzielania hormonów i enzymów trawiennych u niemowląt. Pojawia się zazwyczaj między 3–12 tygodniem życia dziecka, a ustępuje po 3. miesięcu życia. U 80% niemowląt pierwsze objawy kolki pojawiają się już w 2. tygodniu życia. Zdecydowanie częściej występuje u chłopców niż dziewczynek. Kolkę u niemowląt diagnozuje się zgodnie z kryteriami opisanymi przez Wessel i wsp. które opierają się na „zasadzie trzech” – napady płaczu niemowlaka powinny:

• trwać ponad 3 godz. w ciągu dnia,
• występować częściej niż 3 dni w tygodniu,
• utrzymywać się powyżej 3 tygodni.

W celu złagodzenia napadów kolki jelitowej, niemowlę należy odpowiednio pielęgnować oraz żywić. Bez wątpienia dziecko w trakcie napadów potrzebuje troskliwej opieki oraz bliskości, dlatego warto je kołysać, mówić do niego, przytulać. Korzystne w celu złagodzenia bólu jest stosowanie masażu całego ciała oraz brzucha dziecka czy rozgrzanie brzucha poprzez wykorzystanie ciepłych okładów na brzuch. Dodatkowo bardzo wnikliwie należy zanalizować jadłospis matki w celu wykluczenia produktów potencjalnie alergizujących. Z kolei, jeśli kolka jelitowa dotyczy osób dorosłych również niezbędna jest konsultacja dietetyczna mająca na celu wykluczenie z diety produktów wzdymających, ciężkostrawnych, słodyczy czy produktów mącznych. Dieta powinna być bogata w zioła wspomagające trawienie tj. koper włoski czy rumianek.

Kolka jelitowa – objawy

Objawy kolki jelitowej różnią się w zależności od wieku osoby, u której trwa napad bólowy oraz jego natężenia. Wśród osób dorosłych epizod występowania kolki jelitowej charakteryzuje się pojawieniem skurczowego bólu brzucha o zmiennej lokalizacji. W wyniku nasilania się bólu chory podkurcza nogi i zgina się w pół, ponieważ taka pozycja przynosi chwilową ulgę. Oprócz dolegliwości brzusznych napadowi towarzyszą nudności, wymioty, nadmierne oddawanie gazów oraz zaburzenia łaknienia. Z kolei w wieku niemowlęcym objawy napadu kolki sygnalizowane są głównie płaczem dziecka, który może przekształcić się w regularny pisk lub krzyk. Niemowlak pręży się, płacze, zaciska mocno pięści i oczy. W wyniku nagromadzenia się dużej ilości gazów w jelitach, brzuch dziecka jest wzdęty i twardy. Skóra twarzy i szyi przybiera czerwony kolor, natomiast usta siny. Jest to wynikiem bólu oraz niepokoju, które występują w trakcie napadu kolki jelitowej. Dodatkowo stan ten powoduje, że dziecko często oddaje gazy oraz luźne, śluzowe, zielone stolce. Warto jednak podkreślić, że zaburzenie to nie wpływa na rozwój psychiczny i fizyczny dziecka.  

Kolka jelitowa w ciąży

Kolka jelitowa może występować również u kobiet w ciąży, a jej objawy są podobne do wcześniej opisanych. Może ona powstawać w wyniku nieprawidłowej diety kobiety w ciąży lub zaburzeń trawiennych, w efekcie których dochodzi do zaparć i gromadzenia się gazów jelitowych. Ataki silnego oraz ostrego bólu zlokalizowanego w okolicy brzucha mają również charakter falowy. Niespodziewanie się pojawiają, ale i szybko znikają. W zależności od miejsca występowania skurczów mięśni gładkich jelita ból można odczuwać na lewym boku, prawym lub całej powierzchni brzucha. W celu zapobiegania napadom kolki jelitowej zaleca się, aby kobiety w ciąży stosowały dietę bogatą w błonnik pokarmowy, ponieważ zapobiega on zaparciom, wzdęciom i gromadzeniu gazów jelitowych. Dobrym źródłem tego składnika jest gruboziarnista kasza, pełnoziarniste pieczywo, owoce i warzywa. Z diety należy wyeliminować produkty wzdymające, smażone, przetworzone oraz słodycze, które sprzyjają napadom. W celu eliminacji nadmiaru gazów jelitowych zaleca się picie naparów z kopru włoskiego, który wspiera prawidłowe trawienie. W ciąży nie należy również się przeciążać, dlatego nie zaleca się intensywnych, obciążających ćwiczeń w tym stanie.

Ile trwa kolka jelitowa?

U większości niemowląt pierwsze napady kolki jelitowej pojawiają się już w 2. tygodniu życia. Im wcześniej takie zaburzenie ma miejsce, tym bardziej intensywne, częstsze oraz dłuższe są jego napady. Epizody bólowe kolki występują najczęściej w porze wieczornej, jednak dziecko może być rozdrażnione przez cały dzień. Napady kolki jelitowej trwają przeważnie około kilku minut i powtarzają się co 2–3 godziny. W trakcie przerwy niemowlę najczęściej zasypia, ponieważ zmęczone jest ciągłym bólem i napięciem. Obserwuje się również dzieci, które między napadami kolki jelitowej są pogodne i nie odbiegają zachowaniami od rówieśników. Stan ten ustępuje zazwyczaj po 3. miesiącu życia.

Kolka jelitowa może wystąpić u każdego niezależnie od stanu i wieku. Jest ona zaburzeniem bolesnym, napadowym i nawracającym, dlatego powoduje ona duży dyskomfort osoby z nią się borykającej. Jednym z najważniejszych elementów zapobiegających i łagodzących napady kolki jest dieta lekkostrawna oraz odpowiednia aktywność fizyczna.