Cukier we krwi – objawy podwyższonego cukru we krwi. Jak zbić cukier we krwi?

Aktualizacja: 10 marca, 2025

Kiedy poziom cukru we krwi przekracza wartości prawidłowe można mówić o hiperglikemii. W praktyce bowiem hiperglikemia zawsze towarzyszy rozpoznaniu cukrzycy, a ostre stany hiperglikemiczne wciąż pozostają aktualnym problemem klinicznym współczesnej diabetologii.

Cukier we krwi

Wedle piśmiennictwa uznaje się, iż prawidłowy poziom glukozy (glikemia na czczo) powinien wynosić 70–99 mg/dl (3,9–5,5 mmol/l). Wartość ta wzrasta po spożyciu posiłku i osiąga maksimum w  60. minucie od jego rozpoczęcia. U osób zdrowych, glikemia wraca do wartości wyjściowej zazwyczaj po 2–3 godzinach po posiłku. Wówczas gdy poziom cukru we krwi przekracza dopuszczalne normy to znak, iż  mamy do czynienia z zaburzeniem gospodarki węglowodanowej, znanym powszechnie jak hiperglikemia.

Hiperglikemia może być następstwem nie tylko niedostatecznej dawki insuliny/doustnych leków przeciwcukrzycowych, lecz również  zbyt dużej ilości węglowodanów w diecie, przyjmowania niektórych leków (glikokortykosteroidy, hormony tarczycy, β-mimetyki, syropy przeciwkaszlowe), zbyt małej aktywności fizycznej, przewlekłego stresu, a także stanów chorobowych (przeziębienie, grypa), urazów i zakażeń.

Objawy podwyższonego cukru we krwi

Jednym z najistotniejszych problemów hiperglikemii jest brak niepokojących objawów i dobre samopoczucie u pacjentów z cukrzycą, pomimo wysokich stężeń glukozy. W związku z powyższym niezwykle istotne są regularne badania poziomu cukru we krwi i baczna obserwacja swojego organizmu.

Zwiększone pragnienie, bóle głowy, trudności z koncentracją, częste oddawanie moczu to tylko nieliczne objawy podwyższonego poziomu cukru we krwi. Niektórzy pacjenci odczuwają nadmierne zmęczenie, osłabienie i wzmożoną senność, skurcze łydek. Ponadto skarżą się na nieustanną suchość w ustach, zaburzenia widzenia oraz częste infekcje i stany zapalne narządów moczowo-płciowych.

Jak zbić cukier we krwi?

Jakkolwiek krótkotrwałe przecukrzenie powoduje obniżenie komfortu życia to przewlekła hiperglikemia zwiększa ryzyko poważnych powikłań o charakterze mikro- i makroangiopatii, prowadząc do uszkodzenia, zaburzenia czynności z niewydolnością różnych narządów włącznie.

Kilka praktycznych porad dla diabetyków i nie tylko, czyli jak zapobiegać hiperglikemii oraz jak postępować przy wysokich poziomach cukru we krwi:

1. Zadbaj o regularność posiłków. Spożywaj je regularnie o stałych porach, zachowując kontrolę ilości oraz rodzaju węglowodanów w codziennej diecie.
2. Podstawę codziennego jadłospisu powinny stanowić produkty zbożowe z pełnego ziarna (pieczywo razowe na zakwasie z dodatkiem ziaren zbóż, pumpernikiel;  makaron z mąki razowej; grube kasze: jęczmienna pęczak, gryczana, jaglana; ryż brązowy; płatki zbożowe naturalne: owsiane, jęczmienne) zwłaszcza te o niskim indeksie glikemicznym (IG < 55 ). WAŻNE: Pamiętaj, iż potrawy bogate w węglowodany o wysokim indeksie glikemicznym (IG) znacznie szybciej powodują wzrost glikemii aniżeli potrawy obfitujące w węglowodany o niskim IG.
3. W codziennej diecie uwzględnij produkty spożywcze bogate w błonnik pokarmowy (płatki owsiane, fasola, groch, soczewica, brokuły, brukselka, marchew, dynia, owoce cytrusowe, owoce jabłoni), bowiem jego rozpuszczalne frakcje (pektyny, β– glukany) wpływają na glikemię poprzez spowolnienie wchłaniania węglowodanów, co w efekcie „powoduje mniejszy i wolniejszy wzrost stężenia glukozy we krwi oraz mniejsze i rozłożone w czasie wydzielanie insuliny przez trzustkę” [5].
4. Ogranicz spożycie soli kuchennej do jednej łyżeczki (5 g/dzień). Mając na względzie fakt, iż sól znajduje się niemalże w każdym produkcie spożywczym (wędliny, pieczywo, ryby wędzone, sery, gotowe sosy) i nietrudno o przekroczenie zalecanej jej ilości – dobrym sposobem jest wzbogacanie potraw dodatkiem przypraw, suszonych bądź świeżych ziół. W profilaktyce cukrzycy doskonale sprawdzą się także cynamon i kurkuma.
5. Regularnie monitoruj poziom glikemii. W przypadku rozpoznanej cukrzycy kontroluj poziom cukru nie tylko na czczo, ale także po posiłkach. Wówczas gdy poziom glukozy przekroczy dopuszczalne normy, rozważ dodatkową iniekcję insuliny o krótkim czasie działania lub szybko działającego analogu insuliny ludzkiej [3].
6. Przestrzegaj zaleceń lekarza prowadzącego. Przyjmuj określone dawki leków przeciwcukrzycowych/ insuliny, kontroluj swoją masę ciała – żyj aktywnie!
7. Nie bagatelizuj objawów ani wyników badań świadczących o podwyższonym poziomie cukru we krwi. W przypadku jakichkolwiek nieprawidłowości jak najszybciej skonsultuj się z diabetologiem, celem doboru odpowiedniej metody leczenia lub modyfikacji dotychczasowego schematu terapeutycznego. Ciekawostka: Badania wskazują, iż intensywne leczenie hiperglikemii u chorych ze świeżo rozpoznaną cukrzycą typu 2 częściowo przywraca czynność komórek β oraz w dużym stopniu poprawia insulinowrażliwość [1].
8. Zadbaj o swoją kondycją fizyczną. Regularne ćwiczenia fizyczne prowadzą do zwiększenia wrażliwości tkanek na działanie insuliny, a co za tym idzie zmniejszenia insulinooporności. Codzienne spacery, nordic walking czy poranny jogging z pewnością korzystnie wpłyną na Twoje zdrowie i samopoczucie. WAŻNE: Jeśli cierpisz na cukrzycę, a glikemia przekroczy wartość 250 mg/dl (cukrzyca typu 1) lub 300 mg/dl (cukrzyca typu 2), wykonaj oznaczenie na obecność ciał ketonowych w moczu. W przypadku stwierdzenia ketonurii unikaj wysiłku, bowiem bardzo intensywny wysiłek może nasilić hiperglikemię i ketozę.

Podwyższony poziom cukru we krwi wymaga leczenia, bowiem długotrwała, przewlekła hiperglikemia mogą być przyczyną poważnych dla zdrowia i życia powikłań. Warto wiedzieć, iż każde odchylenie od normy wymaga bacznej obserwacji i szczególnej uwagi, celem modyfikacji sposobu żywienia, stylu życia, często także doboru odpowiedniej  dla danego pacjenta terapii