Ciekawość – pomaga się nam uczyć, ale dlaczego?

Aktualizacja: 6 marca, 2025

Uczniowie zadają pytania i poszukują odpowiedzi. To coś, czym każdy dobry nauczyciel żyje. A w centrum tego wszystkiego jest ciekawość. Gdy dzieci są ciekawe, o wiele łatwiej je zaangażować w mozolny proces edukacji.  Czym dokładnie jest ciekawość i jak działa? Biochemia mózgu zmienia się, gdy stajemy się ciekawi, pomaga nam lepiej uczyć się i przechowywać informacje.

Nasze mózgi i ciekawość

Dziewiętnastu wolontariuszom kazano zapoznać się z ponad stoma pytaniami-ciekawostkami takimi jak: “Co oznacza termin dinozaur„? czy „Który z singli Beatlesów utrzymywał się na listach przez 19 tygodni?” Uczestnicy oceniali każde pytanie w zakresie, jak bardzo ciekawi byli odpowiedzi.

Następnie wszyscy uczestnicy przeglądali pytania i odpowiadał na nie, podczas gdy naukowcy monitorowali aktywność mózgu przy użyciu MRI. Kiedy ciekawość uczestników wzrastała, aktywność układu nagrody również. Ciekawe umysły wykazały również zwiększoną aktywność w hipokampie, który jest zaangażowany w tworzenie wspomnień.

Gdy obwód jest aktywny, mózg zalewa dopamina powodująca uczucie szczęścia i ekscytacji. Wydaje się odgrywać rolę w poprawie połączeń między komórkami, które są zaangażowane w uczenie się. Potwierdza to fakt, że kiedy badacze spytali uczestników o to, czego się nauczyli, ci, którzy byli bardziej zaciekawieni, zapamiętali więcej właściwych odpowiedzi.

Ciekawość pomaga przyswajać również nużące informacje

Badacze przedstawili zdjęcia losowych twarzy, nie dając uczestnikom żadnych wyjaśnień.
Osoby, których ciekawość była już wcześniej wzbudzona, lepiej zapamiętali twarze. To dowodzi, że „ciekawe mózgi” są lepsze w nauce nie tylko tematów zadanych, ale także innych rzeczy – nawet przypadkowych, nudnych informacji.

Podłoże ewolucyjne

Ciężko wyjaśnić, dlaczego właściwie mamy tak wysoki „popęd” do nauki. Można na to spojrzeć z perspektywy ewolucyjnej. Badacz Charan Ranganath uważa, że wynika to z wrodzonej walki z niepewnością. Im więcej wiemy o świecie, tym bardziej prawdopodobne, że przetrwamy jego niebezpieczeństwa.

Kolejną niewiadomą jest to, dlaczego niektórzy ludzie wydają się naturalnie bardziej ciekawi świata. Wiele czynników, takich jak stres, starzenie wpływa na przetwarzanie dopaminy w mózgu, która w dużym stopniu determinuje ten fenomen. Czynniki genetyczne mogą również wpływać na poziom dociekliwości.

Warto zadbać o swoją dociekliwość poprzez odpowiednią dietę, stymulację intelektualną, a także ćwiczenia usprawniające funkcje poznawcze.