Lecytyna – działanie, skutki uboczne. Lecytyna na pamięć

16 18 20

Lecytyna to mieszanina związków, w skład której wchodzą fosfolipidy. Jednym z dominujących jest fosfatydylocholina. Fosfolipidy zbudowane są z cząsteczki glicerolu połączonej z dwoma kwasami tłuszczowymi oraz z jedną resztą fosforanową, do której z kolei przyłączona jest np. cholina. Wchodzą w skład błony komórkowej każdej komórki – co jednoznacznie świadczy o tym, że są nam do życia niezbędne. Cholina, której źródło stanowi lecytyna – pełni rolę także prekursora acetylocholiny – bardzo istotnego neurotransmitera.

Działanie lecytyny

Lecytynie, jako źródle choliny, można przypisać kilka właściwości. Po pierwsze, jak wspomniano wyżej, jest ona składnikiem błon wszystkich komórek. Właściwe zaopatrzenie w cholinę w czasie ciąży jest niezwykle istotne dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego dziecka. We współpracy z kwasem foliowym znosi szkodliwe działanie homocysteiny – związku, który zwiększa ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia, w tym miażdżycy. Cholina jest także niezbędna do syntezy acetylocholiny – neurotransmitera. Niedobory choliny mogą powodować nadmierne gromadzenie się cholesterolu i triglicerydów w wątrobie, także stany lękowe, bóle głowy a nawet zaparcia.

Lecytyna dla dzieci

Tytułowy związek jest nam potrzebny tak naprawdę już od pierwszych tygodni życia. O odpowiednią zawartość lecytyny w diecie powinny zatroszczyć się szczególnie kobiety ciężarne. Cholina jest bowiem niezbędna w prawidłowym formowaniu się komórek progenitorowych (macierzystych, zdolnych do różnicowania się w różne typy komórek). Co ciekawe, kobiety przed menopauzą z racji ciągłej produkcji estrogenów nie potrzebują dostarczać tego związku w ilości takiej jak mężczyźni czy kobiety, które przeszły menopauzę. To dlatego, że estrogeny stymulują wewnętrzną syntezę choliny. Niestety – część kobiet ma genetycznie uwarunkowaną blokadę endogennej syntezy. W trakcie ciąży i laktacji cholina jest dostarczana do płodu przez łożysko, przez co spada jej dostępność dla matki, a tym samym rośnie zapotrzebowanie na produkcję wewnętrzną i przyjmowanie jej z zewnątrz. Sprawdzono jaki wpływ ma spożycie choliny w pierwszym i drugim trymestrze ciąży na pamięć wzrokową dziecka w wieku 7 lat. Okazało się, że im wyższe było spożycie w pierwszych dwóch trymestrach przez matkę – tym lepsze okazywały się wyniki testów wśród ich dzieci. Taką zależność wykazano już wcześniej u szczurów. Cholina w łonie matki może oddziaływać na płód poprzez tworzenie acetylocholiny jak i wpływając bezpośrednio na geny dziecka decydujące o rozwoju układu nerwowego. Nie można popadać w przesadny optymizm, ale warto wspomnieć, że w badaniu pilotażowym prowadzonym na University of Minnesota suplementacja choliną poprawiała zdolność zapamiętywania u dzieci z alkoholowym zespołem płodowym. Jedynym zaobserwowanym skutkiem ubocznym był rybi zapach. Za tę specyficzną woń odpowiedzialna jest trimetyloamina (o której mowa będzie później) syntetyzowana z choliny przez bakterie jelitowe. W Normach Żywienia dla populacji polskiej określono zapotrzebowanie na cholinę dla różnych grup wiekowych.

Grupa/wiek/płeć mg/os/d
Dzieci

1–3

4–6

7–9

 

200

250

250

Chłopcy

10–12

13–15

16–18

 

375

550

550

Dziewczęta

10–12

13–15

16–18

 

375

400

400

Zbilansowana i zróżnicowana dieta dostarcza niezbędnej dziennej dawki choliny.

Lecytyna na pamięć

Znaczenie spożycia lecytyny czy choliny w poprawie funkcji poznawczych jest niejednoznaczne. Badania eksperymentalne przeprowadzone do 2003 roku nie wykazały poprawy pamięci u pacjentów z chorobą Alzheimera (AD) czy Parkinsona przy suplementacji lecytyny.  Całkiem niedawno jednak uzyskano korzystne efekty 3 miesięcznej suplementacji fosfolipidów pozyskiwanych właśnie z lecytyny na pamięć i nastrój osób cierpiących na AD. Trudno powiedzieć, czy osobom zdrowym należałoby zalecić suplementację choliną celem poprawy zdolności zapamiętywania. Na pewno może okazać się to pomoce w okresach nasilonego stresu.

Lecytyna – skutki uboczne

Lecytyna, a ściślej biorąc – cholina, może mieć także niekorzystne właściwości. Związek ten w przewodzie pokarmowym pod wpływem bakterii jelitowych może zostać przekształcony do trimetyloaminy (TMA). Gaz ten jest szybko absorbowany, po czym trafia do wątroby, gdzie zostaje utleniony do TMAO. W badaniach obserwacyjnych wykazano, że im wyższy poziom TMAO tym większe ryzyko zachorowania na choroby układu krążenia. Przypuszcza się, że TMAO może sprzyjać tworzeniu się komórek piankowatych – istotnego elementu blaszki miażdżycowej. Co ciekawe, to w jakiej ilości wytworzymy TMAO po spożyciu choliny (zawartej np. w jajkach) zależy od składu flory bakteryjnej naszych jelit. W eksperymencie, gdzie mierzono wzrost stężenia TMAO po spożyciu konkretnej liczby jaj – u poszczególnych osób spożywających tę samą ilość – różnica w stężeniu substancji była nawet czterokrotna. Czy jajka jako jedno z bogatszych źródeł choliny powinny budzić nasz niepokój? Trudno na ten moment wydać jednoznaczną ocenę. U zdrowych osób spożycie jaj nie jest związane ze zwiększonym ryzykiem chorób serca, w przeciwieństwie jednak do osób chorujących na cukrzycę.

Do najlepszych źródeł lecytyny należą: żółtka jaj, podroby, kiełki pszenicy oraz suche nasiona roślin strączkowych. Zapotrzebowanie na cholinę wzrasta m.in. w stanach dużego napięcia emocjonalnego, stresu i rozdrażnienia. Najlepiej więc zadbać o dobrze zbilansowaną dietę, która dostarczy lecytynę w odpowiedniej ilości.

Literatura:

  1. Caroline E. Boeke et al.; Choline Intake During Pregnancy and Child Cognition at Age 7 Years; Am J Epidemiol. 2013 Jun 15; 
  2. Jeffrey R Wozniak et al. ; Choline supplementation in children with fetal alcohol spectrum disorders: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial; AJCN. First published ahead of print October 7, 2015
  3. Katie A. Meyer et al. .; Dietary Choline and Betaine and Risk of CVD: A Systematic Review and Meta-Analysis of Prospective Studies; Nutrients 2017
  4. Higgins JP,  Flicker L.; Lecithin for dementia and cognitive impairment.; Cochrane Database Syst Rev. 2003
  5. Steven H. Zeisel, et al.; The supply of choline is important for fetal progenitor cells; Semin Cell Dev Biol. 2011 August
  6. Moré MI1Freitas URutenberg D.; Positive effects of soy lecithin-derived phosphatidylserine plus phosphatidic acid on memory, cognition, daily functioning, and mood in elderly patients with Alzheimer’s disease and dementia.; Adv Ther. 2014 Dec;31
  7. Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja
Kup dietę online – od dietetyka
Opublikowano ponad miesiąc temu
Oceń artykuł
Lecytyna – działanie, skutki uboczne. Lecytyna na pamięć - 3.5/5. Oddano 22 głosy.
Autor artykułu:
, Dyplomowany dietetyk kliniczny. Wierzy, że odpowiednie żywienie jest kluczem do zdrowego i długiego życia.

Opinie

  • Bodowska Anna 03.02.2021, 1:02

    dlaczego tu nie piszecie o skutkach ubocznych lecytyny. Dolewałam do kawy, jadłam kisiele, zupy mleczne. Biegunki ….
    Gdy kupię mleko bez lecytyny ustały.

    Odpowiedz

Napisz swoją opinię

Twoja opinia jest ważna. Zarówno dla nas jak i innych osób korzystających z naszego serwisu.

Twój adres e-mail nie będzie opublikowany.
Obowiązkowe pola są oznaczone