Zapalenie jelita grubego – objawy, leczenie, dieta

16 18 20

Zapalenia jelita mogą mieć różne podłoże i obraz kliniczny. Zawsze jednak charakteryzują się występowaniem stanu zapalnego, który skutkuje dyskomfortem i dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego, wymagającymi szybkiego podjęcia leczenia. Jakie są formy zapaleń jelita grubego, czym się objawiają i jak przebiega ich leczenie?

Zapalenie jelita grubego

Pod pojęciem zapaleń jelita grubego kryją się złożone nieprawidłowości w funkcjonowaniu i obrazie narządu, których przyczyna musi zostać odkryta, by można było dokładniej określić rodzaj występującego zapalenia. W praktyce lekarskiej spotkać można bowiem różne rodzaje zapaleń. Zależnie od ich etiologii mogą to być:

  • zakaźne zapalenie jelit wywołane przez obecność drobnoustrojów patogennych, np. rotawirusów, bakterii E.coli (wywołujących tzw. biegunkę podróżnych) czy Salmonelli i Shigelli. Czasami można spotkać się również z występowaniem rzekomobłoniastego zapalenia jelit, powstałego na skutek zakażenia bakterią Clostridium difficile. Do stanów zapalnych jelit typu zakaźnego zalicza się często również te wywołane przez drożdżaki z rodzaju Candida albicans, wywołujące grzybicę ogólnoustrojową;
  • toksyczne zapalenie jelit powstaje w odpowiedzi błony śluzowej jelit na kontakt z czynnikami toksycznymi jadem kiełbasianym, trucizną, lekami, toksynami, pestycydami. Może wystąpić na przykład na skutek zjedzenia trującego gatunku grzybów lub zepsutej konserwy;   
  • Nieswoiste Zapalenia Jelit (w skrócie: NZJ) grupa chorób obejmujących m.in. Chorobę Leśniowskiego-Crohna oraz Wrzodziejące Zapalenie Jelita Grubego (zwane też Colitis Ulcerosa), o podłożu autoimmunologicznym. Są chorobami przewlekłymi, z okresami zaostrzenia i remisji.;

Zapalenia jelit można podzielić również biorąc pod uwagę ich lokalizację (jelito cienkie lub grube), czas rozwoju i manifestacji objawów (ostre i przewlekłe) oraz ze względu na etiologię zakaźne, toksyczne i nieswoiste.

Objawy zapalenia jelita grubego

Zależnie od rodzaju i przyczyn zapalenia, różnią się one nieco swoją manifestacją.

Zakaźne i toksyczne stany charakteryzuje nagły i ostry przebieg – objawy pojawiają się i rozwijają w krótkim czasie (zwykle do 48 godzin) od ekspozycji na czynnik wyzwalający, na przykład truciznę czy obecność bakterii. Wówczas w przebiegu choroby często występuje zaburzony rytm wypróżnień z tendencją do biegunek nierzadko śluzowych lub krwawych, ostre bóle brzucha, nudności, wymioty, gorączka, ogólne osłabienie organizmu. Powikłaniem takich stanów są zaburzenia elektrolitowe i odwodnienie. Zwykle po szybkim ustaleniu diagnozy, wyeliminowaniu czynnika wywołującego oraz wdrożeniu leczenia, objawy ustępują i nie nawracają samoistnie.

W przebiegu Nieswoistych Zapaleń Jelit obraz kliniczny manifestuje się nieco inaczej. Sam przebieg choroby nie jest ostry a przewlekły i charakteryzuje się naprzemiennymi okresami poprawy i pogorszenia stanu zdrowia. Co więcej obraz choroby i jej diagnostyka jest dużo bardziej złożona objawy kliniczne dają jedynie wstępną diagnozę, którą następnie potwierdza się poprzez wykonanie badań endoskopowych (np. kolonoskopii), w trakcie których pobiera się fragment błony śluzowej jelita do badań mikroskopowych i oceny histopatologicznej. Dzięki temu można stwierdzić występowanie owrzodzeń czy stanów zapalnych w obrębie jelita.

Mimo, iż zarówno choroba Leśniowskiego-Crohna, jak i Wrzodziejące Zapalenie Jelita Grubego należą do grupy chorób autoimmunologicznych, gdzie komórki naszego ciała kierują odpowiedź odpornościową w stronę tkanek własnego organizmu (np. jelita) przebieg obu schorzeń jest nieco odmienny.

Tabela 1. Różnice między wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego (WZJG) a chorobą Leśniowskiego i Crohna (ChLC) jelita grubego*

Objawy WZJG ChLC
krwawienie bardzo częste rzadkie
ból brzucha niezbyt nasilony silny, częsty
wyczuwalny guz brzucha bardzo rzadki dość częsty
przetoki bardzo rzadkie znacznie częstsze
zajęcie odbytnicy 95% 50%
zmiany okołoodbytowe 5–18% 50–80%
polipy rzekome 13–15% rzadsze
Ostre rozdręcie okrężnicy 3–4% rzadsze
wolna perforacja 2–3% rzadsza
zwężenie jelita rzadkie częste
pANCA – przeciwciała przeciwko okołojądrowemu antygenowi granulocytów ~60% ~10%
ASCA –  przeciwciała przeciwko Saccharomyces cerevisiae ~10% ~60%

We wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego (Colitis Ulcerosa, CU) procesem chorobowym zajęta jest najczęściej tylko błona śluzowa jelita grubego, zaś w chorobie Leśniowskiego-Crohna zmiany mogą pojawić się w każdym miejscu przewodu pokarmowego od jamy ustnej przez przełyk, żołądek, jelito cienkie aż do końcowego odcinka jelita grubego. Obejmują nie tylko powierzchnię błony śluzowej, ale całą grubość ściany jelita. Zmiany te mają charakter nieciągły fragmenty zajęte stanem zapalnym są rozdzielone przez zdrowe obszary jelita, nie dotknięte zapaleniem.

Leczenie zapalenia jelita grubego

Leczenie toksycznych i zakaźnych form zapaleń jelit polega na wyeliminowaniu przyczyn powodujących stan zapalny (toksyn, bakterii itp.), zastosowaniu farmakologii antybiotyków, jeśli podłożem zapalenia jest infekcja bakteryjna, lub leczenia szpitalnego, jeśli zapalenie powstało na skutek zatrucia lekami lub toksyną. Leczenie Nieswoistych Zapaleń Jelit jest dużo trudniejsze i złożone, co więcej trwa całe życie. Stosuje się bowiem przewlekle terapie farmakologiczne niesteroidowe leki przeciwzapalne, korytykosteroidy i leki immunosupresyjne, a nawet leczenie biologiczne. Znaczącą rolę w leczeniu NZJ odgrywa również dieta, która w istotnym stopniu może przedłużyć okres remisji choroby.

Dieta przy zapaleniu jelita grubego

Przy ostrych i toksycznych formach zakażeń jelita prowadzi się dietę lekkostrawną i niskobłonnikową aż do ustąpienia objawów zapalenia. Najistotniejszą kwestią jest dbałość o odpowiednie nawodnienie i równowagę elektrolitową pacjenta, gdyż częste biegunki i wymioty mogą prowadzić do odwodnienia i zaburzeń balansu pomiędzy sodem i potasem. Po ustąpieniu objawów stopniowo wraca się do diety zbilansowanej.

W przypadku Nieswoistych Zapaleń Jelit, dieta jest elementem leczenia i musi być stosowana całe życie. Istotą dietoterapii jest wykluczenie składników zaostrzających stan zapalny w obrębie przewodu pokarmowego. Bardzo często zalicza się do nich nabiał (szczególnie mleko słodkie) i gluten (w największym stopniu obecny w pszenicy), drożdże, rośliny strączkowe, warzywa kapustne, orzechy. Dieta powinna być jak najbardziej gęsta odżywczo, bogata w witaminy (szczególnie B12, kwas foliowy, witaminę D), zawierająca odpowiedni stosunek kwasów omega-6 do omega-3 (najlepiej 4:1), zakładająca ograniczenie ilości błonnika (szczególnie frakcji nierozpuszczalnej, która może podrażniać mechanicznie jelita). Jadłospis powinien być skomponowany z produktów niskoprzetworzonych, łatwostrawnych, gotowanych na wodzie lub parze. Warto zadbać o odpowiednią podaż białka i tłuszczów oraz kontrolowaną ilość węglowodanów w jadłospisie najlepiej tych będących źródłem błonnika frakcji rozpuszczalnej. Z pomocą może przyjść też spożywanie kiślu z siemienia lnianego, 100% soku z aloesu lub rokitnika będą one działać powlekająco i kojąco na błonę śluzową przewodu pokarmowego. 

Choroby zapalne jelit mogą mieć różne podłoże i obraz kliniczny, od tego zaś będzie zależała forma zastosowanego leczenia. Wśród typów zapaleń jelit najcięższą w przebiegu charakteryzują się formy przewlekłe Nieswoistych Zapaleń Jelit, które to wymagają dużo bardziej kompleksowego podejścia niż ostre stany zapalne wywołane przez zatrucie toksynami lub infekcje bakteryjne.

 

Literatura:

*źródło: http://www.mp.pl/interna/table/B16.4.16-1.
Kup dietę online – od dietetyka
Opublikowano ponad miesiąc temu
Oceń artykuł
Zapalenie jelita grubego – objawy, leczenie, dieta - 3.8/5. Oddano 76 głosy.
Autor artykułu:
, Dyplomowany dietetyk. Fascynuje się wpływem odżywiania na zdrowie i jakość życia, a także fizjologią człowieka, medycyną – także tą alternatywną – oraz holistyczną dietoterapią.

Opinie

  • Józef 02.10.2018, 8:38

    Złożyłem do urzędu patentowego recepturę mieszanki ziołowej ,przeciwbiegunkowej,na wrzodziejącę zapalenie jelita grubego,Mam potwierdzony na razie jeden przypadek wprowadzenia w remisję,Podawałem zioła raz dziennie w przerwie między lekami przez tydzień..Remisja trwa od kwietnia do tej pory.

    Odpowiedz
    • Marzena 20.11.2020, 9:27

      Czy można wiedzieć jakie to zioła?

      Odpowiedz

Napisz swoją opinię

Twoja opinia jest ważna. Zarówno dla nas jak i innych osób korzystających z naszego serwisu.

Twój adres e-mail nie będzie opublikowany.
Obowiązkowe pola są oznaczone