Kalarepa – właściwości zdrowotne. Kalarepa w ciąży, dla niemowlaka, przepisy. Jak jeść kalarepę?
Aktualizacja: 7 maja, 2024
Wiosenne zielone warzywo, kształtem przypominające buraka. Stanowi bogate źródło przeciwutleniaczy oraz składników odżywczych, które korzystnie wpływają na poprawę samopoczucia. Kalarepa jest również zaliczana do warzyw o właściwościach antynowotworowych, co zawdzięcza m.in. obecności witaminy C i E oraz glukozynolanów.
Kalarepa
Kalarepa jest dwuletnią rośliną uprawną, która jest zaliczana do rodziny warzyw kapustnych lub krzyżowych. Część jadalną stanowi jasnozielona, kulista lub kulistospłaszczona, zgrubiała i rozrośnięta łodyga. Do spożycia nadają się również liście, które najczęściej spożywane są w krajach Europy Zachodniej. Surowa kalarepa jest chrupka, soczysta i słodkawa w smaku.
Właściwości zdrowotne kalarepy
Kalarepa jest warzywem o niskiej kaloryczności, gdyż 100 g to tylko 27 kalorii. Zawarte są w niej cenne składniki mineralne, witaminy oraz substancje bioaktywne o prozdrowotnym działaniu. Kalarepa stanowi bardzo dobre źródło witaminy C, która ma działanie przeciwnowotworowe, wspierające układ immunologiczny. Witamina C pełni również istotną rolę w procesie wytwarzania kolagenu, czyli białka, które stanowi aż 25–40% ogólnej ilości protein w organizmie! Kolagen występuje w skórze, chrząstce międzystawowej, rogówce oka, kościach oraz tkance łącznej. Warto dodać, że kalarepa zawiera, żelazo i witaminę C! Spożywanie produktów bogatych w witaminę C i żelazo zwiększa wchłanianie pierwiastka przez organizm.
W tym niepozornym zielonym warzywie znajdziemy również sporo potasu, nieco mniej wapnia, fosforu oraz żelaza. Spożywanie kalarepy wspiera układ sercowo-naczyniowy oraz zwiększa udział w diecie wapnia, który buduje kości i zęby, co zapobiega przedwczesnemu rozwojowi osteomalacji oraz osteoporozy. Kalarepa stanowi dobre źródło witamin z grupy B oraz kwasu foliowego, niezbędnego w diecie każdej kobiety, a w zwiększonej ilości w diecie ciężarnych.
Kalarepa jest zaliczana do warzyw o działaniu przeciwnowotworowym. Korzystne działanie wynika z obecności substancji o działaniu przeciwutleniającym (witamina C i E, karotenoidy oraz polifenole) oraz właściwościom przeciwmutagennym. Zawarte są w niej glukozynolany, czyli związki, których wysoki udział w diecie obniża ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych szczególnie raka żołądka, płuc, prostaty, jelita oraz odbytu. Glukozynolany posiadają właściwości przeciwbakteryjne, przeciwzapalne oraz antyutleniające.
Kalarepa powinna znaleźć się również w diecie osób z zaparciami, gdyż dostarcza błonnika pokarmowego, który działa regulująco na układ pokarmowy. Stymuluje jelita do przesuwania treści pokarmowej, co reguluje rytm wypróżnień. Uważać powinny natomiast osoby ze schorzeniami tarczycy, gdyż zawarte w kalarepie goitrogeny mogą zaburzać pracę tego narządu. Nie warto się jednak bać, ponieważ w wyniku gotowania kalarepy, goitrogeny wyparowują z warzywa (gotujemy bez przykrywki).
Kalarepa w ciąży, dla niemowlaka
W okresie ciąży szczególnie ważna jest w diecie ciężarnej odpowiednia podaż kwasu foliowego (witamina B9), stąd zaleca się, aby przyszła mama spożywała każdego dnia zielone warzywa. Kalarepa stanowi dobre źródło witaminy B9, dlatego jej spożywanie nie powinno być ograniczane. Są dwie sytuacje, kiedy należy ograniczyć kalarepę w diecie: wzdęcia oraz problemy z tarczycą,. Kalarepa, zalicza się do warzyw krzyżowych, które mogą nasilać objawy.
Gotowaną i rozdrobnioną kalarepę do diety niemowlęcia można włączyć już po 7. miesiącu życia, w postaci zupki lub puree.
Jak jeść kalarepę?
Kalarepę można spożywać na surowo, jako składnik surówek lub dodatek do kanapki. Można ją gotować, dodawać do zup lub piec po jej nafaszerowaniu. Najwięcej wartości odżywczych posiada surowa, ale w wyniku obróbki kulinarnej zostają niszczone szkodliwe goitrogeny.
Kalarepa – przepisy
Składniki:
- 6 większych kalarep,
- 2 jaja,
- 500 g mięsa,
- 250 g pieczarek,
- 1 większa cebula,
- 100 g sera żółtego,
- 3 łyżki oleju do smażenia,
- sól, pieprz oraz bazylia suszona do smaku.
Przygotowanie: kalarepy myjemy, osuszamy i oczyszczamy ze zbędnych elementów. Obcinamy wierzch i wydrążamy środek za pomocą noża. Następnie lekko podgotowujemy, aby delikatnie zmiękły. Na patelni rozgrzewamy olej, podsmażamy cebulkę wraz z pokrojonymi w cząstki pieczarkami. Doprawiamy solą i pieprzem. Ser ścieramy na tarce o grubych oczkach. Mięso mieszamy w misce z cebulką, pieczarkami oraz jajami i bazylią, a następnie umieszczamy w wydrążonych i obgotowanych kalarepach. Posypujemy serem. Warzywa wykładamy do naczynia żaroodpornego i pieczemy w 180st. przez ok. 45 minut. Podajemy z ugotowanym ryżem.
Składniki:
- 3 średnie kalarepy,
- 3 średnie marchewki,
- łyżka świeżego koperku,
- 2 łyżki oliwy z oliwek,
- 2 łyżki soku z cytryny,
- sól i pieprz do smaku.
Przygotowanie: warzywa myjemy, obieramy ze skórki i ścieramy na tarce o grubych oczkach. W misce umieszczamy starte warzywa i łączymy je z koperkiem, oliwą, sokiem z cytryny oraz przyprawami. Podajemy do obiadu.
Chrupką i soczystą kalarepkę korzystniej spożywać na surowo, gdyż w wyniku obróbki kulinarnej ok. 50% witaminy C ulega rozpadowi. Ugotowana jest jednak lepiej strawna dla organizmu, dlatego jeśli chcesz spożyć te warzywo dostosuj jego formę do własnych potrzeb i indywidualnego gustu kulinarnego.
Literatura:
Janda K., Kasprzak M., Wolska J.: Witamina C – budowa, właściwości, funkcje i występowanie. Pomeranian Journal of Life Sciences 2015, 61, 4.
Sikorska-Zimny K.: Wybrane glukozynolany i ich pochodne: źródła, właściwości oraz działanie na organizm człowieka. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 2016, XLIX, 1, str. 96-105.
Korzeniowska-Ginter R. i Grużyńska M.: Wykorzystanie kulinarne warzyw kapustnych w aspekcie właściwości prozdrowotnych. Problemy Higieny i Epidemiologii 2013, 94, 3, str. 639-641.
Świetlikowska K., Kazimierczak R., Wasiak-Zys G.: Surowce spożywcze pochodzenia roślinnego. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2008.