Helicobacter pylori – leczenie, zioła

Aktualizacja: 8 maja, 2024

Bakteria o nazwie Helicobacter pylori, najczęściej budzi skojarzenia z chorobą wrzodową żołądka lub dwunastnicy. Obecnie leczy się ją głównie antybiotykami, jednak zanim medycyna poznała nowoczesne metody eradykacji, czyli usunięcia tej bakterii z przewodu pokarmowego, prym wiodło zielarstwo. Jak się okazuje, ziołowe specyfiki nie zostały zapomniane i mogą wesprzeć leczenie farmakologiczne. Jak stosować je w przypadku zakażenia?

Zakażenie Helicobacter pylori

Helicobacter pylori to bakteria żyjąca w przewodzie pokarmowym człowieka. Mikroorganizm ten opisano już pod koniec XIX wieku, jednak dopiero w  roku 1982 został po raz pierwszy wyizolowany z błony śluzowej żołądka osób cierpiących na chorobę wrzodową. Choć szacuje się, że H. pylori występuje u połowy światowej populacji, to jedynie 10–20% zakażonych osób cierpi na choroby wywołane jej obecnością. Kraje rozwijające się to obszary, gdzie odnotowuje się najwięcej zakażeń. Bakteria ta przenosi się od człowieka do człowieka, bardzo dobrze znosi kwaśne środowisko żołądka i może być przyczyną chorób tego narządu. Zakażenie następuje już w dzieciństwie, a sprzyjają mu niski poziom higieny osobistej oraz złe warunki bytowania. Bakteria ta zajmuje najpierw część odźwiernikową żołądka, czyli miejsce, w którym przełyk łączy się z żołądkiem. Z czasem patogen rozchodzi się po całym narządzie aż trafi do dwunastnicy. Zapalenie błony śluzowej żołądka, choroba wrzodowa czy nawet nowotwór to schorzenia, które w większości przypadków występują pod wpływem długotrwałego zakażenia H. pylori.  

Helicobacter pylori – leczenie

Leczyć należy tylko stwierdzone zakażenie H. pylori. Sprawdzoną metodą jest podanie odpowiednich antybiotyków i leków zobojętniających kwas solny, ponieważ w ten sposób szanse na całkowite pozbycie się drobnoustroju z żołądka są największe. Leczenie trwa ok. 7 dni i obecnie uważa się je za najistotniejsze dla eradykacji H. pylori.

Jednak w przypadku schorzeń wywołanych tą bakterią, terapia farmakologiczna, choć ma kluczowe znaczenie, nie jest jedynym narzędziem do walki z chorobą. Warto uzupełnić terapię odpowiednim żywieniem i ziołowymi specyfikami.

Do momentu, w którym w żołądku nie rozwinie się stan zapalny, czujemy się dobrze i nawet nie podejrzewamy u siebie zakażenia Helicobacter pylori. Kiedy jednak dojdzie do rozwoju np. choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, wówczas w okolicy nadbrzusza pojawia się silny ból. Wtedy zaleca się unikanie zbyt ostrych i kwaśnych potraw, które mogą podrażniać uszkodzone ściany żołądka i dwunastnicy. Póki w przewodzie pokarmowym utrzymuje się stan zapalny, należy stosować dietę łatwostrawną. Zaleca się zmniejszenie ilości soli oraz błonnika w diecie. Produkty zbożowe z pełnego przemiału należy zamienić na te z mąki oczyszczonej. Warzywa oraz owoce lepiej spożywać ugotowane zamiast na surowo. Istotne jest także unikanie potraw smażonych, z dużą zawartością tłuszczu. Aby złagodzić ból, można również pić mleko, które ze względu na wysoką zawartość wapnia, na pewien czas zobojętnia kwaśny sok żołądkowy. Metoda ta jest jednak niewskazana w momencie, gdy stosujemy leki zawierające bizmut, ponieważ jest on wiązany przez białka mleka. Takie połączenie powoduje, że bizmut traci swoje lecznicze właściwości. Oprócz tego, można włączyć do diety kilka produktów, które ze względu na swój skład chemiczny mogą wspomóc leczenie choroby.    

• Śluzy roślinne – zawarte są między innymi w nasionach lnu, korzeniu prawoślazu, czy liściach babki lancetowatej. Okrywają uszkodzoną ścianę żołądka, chroniąc ją przed drażniącym działaniem kwasu żołądkowego. W ten sposób przynoszą wyraźną ulgę w dolegliwościach bólowych.
• Sulforafan – związek chemiczny powstający w wyniku metabolizowania glukozynolanów, występujących w kwiatach kalafiora, brokułach, brukselce i innych warzywach kapustnych. Sulforafan wykazuje silne działanie bakteriostatyczne, może więc wspomagać leczenie i chronić przed zakażeniem Helicobacter pylori. Stwierdzono również, że związki te chronią przed nowotworami przewodu pokarmowego, w tym żołądka.
• Sok z owoców żurawiny amerykańskiej – choć kojarzy się głównie z remedium na schorzenia układu moczowego, ten produkt może również wspomagać leczenie zakażenia H. pylori. Polifenole zawarte w owocach żurawiny wykazują działanie przeciwzapalne. Są również silnymi przeciwutleniaczami. Oprócz polifenoli, żurawina zawiera również proantocyjanidyny, które prawdopodobnie zmniejszają przyczepność bakterii do błony śluzowej przewodu pokarmowego. Szczególnie korzystne efekty może dać połączenie soku żurawinowego z olejkiem z oregano.
• Probiotyki – w ostatnim czasie rola probiotyków jest szeroko omawiana w kontekście różnych schorzeń. Prawdopodobnie mikroorganizmy symbiotyczne mogą korzystnie wpływać również na leczenie zakażenia H. pylori. Wciąż nie poznano wszystkich aspektów stosowania probiotyków, podejrzewa się jednak, że mogą one konkurować w przewodzie pokarmowym z mikroorganizmami chorobotwórczymi, w tym Helicobacter pylori i w ten sposób utrudniać im kolonizację nabłonka. Najlepiej przebadanym szczepem bakterii probiotycznych jest Lactobacillus johnsonii (LA1). Stymuluje on układ odpornościowy do obrony przed patogenami, jak również może złagodzić niepożądane objawy antybiotykoterapii.

Helicobacter pylori – jakie zioła mogą wspomóc w terapii farmokologicznej

W chorobach wywołanych H. pylori pomocne mogą być również zioła. Surowce roślinne stanowią źródło różnych substancji chemicznych, które wykazują działanie przeciwdrobnoustrojowe. Flawonoidy, terpeny, czy garbniki to tylko niektóre związki pochodzenia roślinnego o udowodnionym korzystnym działaniu na organizm człowieka. Regularnie stosowane, mogą wspomóc eradykację bakterii, jak również stanowić element profilaktyki przed nawrotami zakażenia.

• Czystek – z badań przeprowadzonych na szczurach wynika, że czystek może wspomagać leczenie choroby wrzodowej żołądka, dzięki zawartości izoramnetyny. Substancja ta działa hamująco na rozwój Helicobacter pylori, zaś zawarte w roślinie flawonoidy zmniejszają stan zapalny i mogą łagodzić dolegliwości bólowe.
• Zielona herbata – nie od dziś wiadomo, że napar z zielonej herbaty ma korzystny wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie. Stanowi on bogate źródło przeciwutleniaczy. Do tej grupy należą katechiny, które zidentyfikowano jako substancje hamujące rozwój H. pylori.
• Objawy choroby wrzodowej nasilają się często pod wpływem stresu, dlatego warto sięgnąć po napary z ziół uspokajających – melisy lub lawendy. Można również skorzystać z zielarskich preparatów wytworzonych ze sproszkowanych ziół.

Zastosowanie antybiotyków w leczeniu zakażenia Helicobacter pylori uznaje się za najskuteczniejszą metodę. Można jednak wspomóc terapię farmakologiczną odpowiednimi ziołami i zmianami w diecie. Mimo to, warto pamiętać, że zarówno leki, jak i zioła posiadają specyficzne związki chemiczne, które mogą na siebie wzajemnie oddziaływać, a skutek tego może być różny. Zanim zastosujemy jakieś zielarskie mieszanki, warto skonsultować tę decyzję z lekarzem lub farmaceutą oraz dokładnie przeczytać ulotkę leku.