Choroba Hashimoto – leczenie. Dieta przy niedoczynności tarczycy Hashimoto

Aktualizacja: 18 marca, 2024

Cierpi na nie ok. 700 tys. Polaków i coraz częściej jest ona diagnozowana. Ponadto nie ma chyba innej jednostki chorobowej, w ramach której narosło by tyle spekulacji oraz mitów żywieniowych. Mowa o chorobie Hashimoto – czym jest i jak nauczyć się z nią żyć?

Choroba Hashimoto

Hashimoto to autoimmunizacyjne zapalenie tarczycy. Nazwa pochodzi od nazwiska Japończyka – dr. H. Hashimoto, który jako pierwszy zajął się jej opisem [1]. Jest to jednostka chorobowa, na którą najczęściej (95% przypadków) chorują kobiety i ma podłoże genetyczne lub środowiskowe (np. stres, przebyte choroby i infekcje, niedobór selenu, nadmiar jodu) [2, 3]. Przebiega ono z upośledzeniem działania układu immunologicznego, na skutek czego ma miejsce nadmierna produkcja przeciwciał przeciwko antygenom tarczycy [3]. Jak wskazują badania, istnieje duże prawdopodobieństwo współwystępowania wraz z tą jednostką chorobową innych, takich jak: cukrzyca, anemia złośliwa, celiakia, łuszczyca, toczeń rumieniowaty układowy [3].

Hashimoto – leczenie

Na początku należy wykonać diagnostykę, która, już po stwierdzeniu występowania tego typu niedoczynności tarczycy, będzie pomocna w określeniu skali zjawiska i aktualnego stanu organizmu chorego. Należy na początku wykonać badania krwi (morfologia podstawowa, cholesterol z frakcjami, glukoza oraz TSH, FT3, FT4, anty TPO, anty TG), gdyż nieuregulowanie Hashimoto może mieć znaczny wpływ na patologiczne działanie innych narządów np. trzustki. Należy wykonać również USG tarczycy, gdzie stwierdza się hipoechogeniczność miąższu.

Leczenie tarczycy polega przede wszystkim na przyjmowaniu odpowiedniej ilości leku – preparatu tyroksyny, który określony jest przez lekarza endokrynologa. Dawkowanie zależne jest od wieku, zaawansowania choroby oraz ciężaru ciała i indywidualnej reakcji na preparat. Bardzo ważnym aspektem jest również wprowadzenie odpowiedniej ilości selenu, jodu, żelaza oraz cynku [4]. Bardzo często chorującym na ten typ niedoczynności tarczycy towarzyszy również zwiększona masa ciała – stąd też zaleca się zastosowanie diety redukcyjnej w celu jej wyrównania. Niemniej ważnym aspektem jest aktywność fizyczna – chorym zaleca się jej podejmowanie min. 30 min aktywności dziennie [1, 4].

Dieta przy niedoczynności tarczycy Hashimoto

To chyba temat, który w ostatnim czasie budzi najwięcej kontrowersji. Nie ma bowiem jednego schematu żywieniowego, który mógłby zostać zastosowany dla wszystkich chorych, a który przynosiłby zawsze dobre rezultaty. Jak wskazują badania istnieje kilka zmian w menu, którym warto byłoby się przyjrzeć, niemniej zawsze należy poprzeć to badaniami krwi oraz dietą eliminacyjno-rotacyjną.

• Selen – jak wskazują badania zauważa się korzystnie działające na tarczycę wielokierunkowe działanie selenoenzymów i selenobiałek w układzie endokrynnym. W  badaniach Sochy i  wsp. stwierdzono mniejsze stężenie selenu w surowicy krwi u pacjentów z chorobą Hashimoto niż u osób zdrowych [5–10]. Zaleca się wprowadzanie selenu w diecie oraz suplementację 100–200 ug – taka dawka zmniejsza poziom przeciwciał aTPO.
• Żelazo – jest to niezbędny mikroskładnik w funkcjonowaniu tarczycy. Wchodzi bowiem w skład peroksydazy jodującej, dzięki której dochodzi do aktywowania przemian FT4 i FT3. [4]. Zaleca się stosowanie go w dawkach: 10 mg mężczyźni, 18 mg kobiety do okresu menopauzalnego [4].
• Cynk – niedobór wpływa na upośledzenie wiązania tyroksyny. Zalecana dawka: 10 mg/dzień [3].
• Wit. D – wpływa na regulację różnicowania komórek układu immunologicznego [3].
• Niedobory innych witamin i składników mineralnych – w związku z tym, iż choroba Hashimoto należy do chorób z autoagresji należy zwrócić szczególną uwagę na fakt odpowiedniego dostarczenia wraz z dietą witamin i składników mineralnych, niezbędnych do prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych.
• Eliminacja pokarmów wolotwórczych – niektóre substancje mogą wiązać się z jodem i uniemożliwić syntezę hormonów tarczycy. Ich źródłem są m.in.: brokuł, brukselka, kalafior, kapusta, rzepa, gruszka, truskawki, szpinak. Zaleca się w diecie 150 ug jodu na dzień.
• Probiotykoterapia – zaleca się stosowanie probiotyków w formie kapsułkowej, jak i naturalnej z pożywienia (nabiał fermentowany, kiszonki). Z Hashimoto wiąże się bowiem zjawisko tzw. zespołu jelita przesiąkliwego, a więc patologicznego działania jelit, które na skutek licznych uszkodzeń przepuszczają patogenne substancje do układu krwionośnego. Wspomaganie probiotykami pozwala zmniejszyć skalę tego zjawiska i dzięki temu zapobiega nieustannemu zaostrzaniu się choroby.

Bardzo często w przypadku choroby Hashimoto zaleca się również eliminację glutenu oraz nabiału, a nawet przejście na dietę wegetariańską lub bardzo restrykcyjną oczyszczającą (jak post dr Dąbrowskiej). Jak wskazują badania są to jednak kwestie bardzo indywidualne, wynikające z autoagresji organizmu, nie powinny być więc wprowadzane odgórnie do diety chorego, tylko potwierdzone badaniami krwi oraz eliminacją i sprawdzeniem oznak na dany składnik. Nie ma bowiem badań wskazujących, iż każdorazowe wprowadzenie tak poważnych restrykcji w diecie wiązało się z polepszeniem stanu [11]. Zaleca się stosowanie diety racjonalnej, z wykluczeniem produktów indywidualnie nietolerowanych, a także, jeśli występuje nadmierna masa ciała, redukcję kaloryczności rzędu 500 kcal. Zastosowanie restrykcyjnych diet, o dużej ilości ograniczeń, może bowiem prowadzić do zmniejszenia aktywności tarczycy [3].

Hashimoto to niełatwa zarówno dla pacjenta, jak i dietetyka jednostka chorobowa. Niemniej nie należy się poddawać. Tylko wytrwałe poszukiwanie źródła autoagresji i jego eliminacja spowoduje, że chory nie będzie odczuwał skutków choroby.